راه دریافت نفقه از شوهر

دریافت نفقه

بعد از مهریه، مهمترین موضوعی که در روابط مالی زن و شوهر اهمیت پیدا می‌کند، نفقه است.
بحث های اقتصادی در خانواده‌هایی که جانب اخلاق را رعایت می‌کنند، موضوعی جانبی است اما در برخی خانواده‌ها که مرد
تکالیف اخلاقی و قانونی خود را رعایت نمی‌کند، ممکن است، موضوع نفقه آخرین امید زن برای گذران زندگی خود و
فرزندانش باشد.
به هر حال نفقه حق زن و تکلیف مرد است.

نفقه چیست :

نفقه عبارت است از تامین هزینه زندگی زن که شامل خانه، اثاثیه منزل، غذا، لباس، دارو و درمان می‌شود.
آیا در زمان عقد مرد باید نفقه زن را پرداخت کند یا بر عهده پدر مادر زن می باشد ؟پرداخت
نفقه از زمان عقد دایم بر عهده زوج است.
و در صورت عدم پرداخت زن حق مطالبه آن را دارد.

نفقه چطور تعیین می شود

نفقه باتوجه به شئون خانوادگی زن و عرف و عادت ساکنان هر منطقه و وضع مالی مرد تعیین می‌شود.
اگر زوجین در مورد میزان نفقه دچار اختلاف شوند، دادگاه آن را تعیین می‌کند.

توضیح بابت شرایط پرداخت نفقه

نفقه مخصوص ازدواج دایم است و به‌محض اینکه عقد ازدواج صورت گرفت شوهر مکلف به پرداخت نفقه است البته علاوه
بر عقد دایم، شرط دیگری هم برای پرداخت نفقه وجود دارد و آن تمکین زن از همسر خود است.
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی در این خصوص می‌گوید: اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق
نفقه نخواهد بود.

آیا اگر زن منزل را ترک کند به وی نفقه تعلق می گیرد ؟

شرایط پرداخت نفقه به عدم ترک منزل از سوی زن اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: زن باید در منزلی که
شوهر فراهم کرده است، سکونت کند.
زوج هم وظیفه دارد که در حد توان خود منزلی مستقل و متناسب با شئون زوجه فراهم کند.
اگر این شرایط فراهم بود ولی زن منزل شوهر خود را ترک کرد، در این صورت نمی‌تواند مطالبه نفقه
کند.

البته یک استثنا در این خصوص وجود دارد؛ در واقع اگر این منزل از جنبه شئون اجتماعی مطابق حال زن
باشد اما به سر بردن در آن منزل احتمال ضرر و زیان شرافتی یا بدنی (آزار و اذیت) برای زوجه
به‌وجود آورد، خروج او از منزل «نشوز» و نافرمانی محسوب نمی‌شود و نفقه تا زمان برطرف شدن مشکل به وی
تعلق خواهد گرفت.

با توجه به اهمیت ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی در خصوص تعیین مسکن زن و شوهر می‌گوید: طبق این ماده، زن
باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شود.
ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی هم تاکید می‌کند: اگر بودن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی
یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن جداگانه تعیین کند و در صورت ثابت شدن احتمال ضرر مزبور، دادگاه
حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و تا زمانی که زن در بازگشتن به منزل مشترک، معذور است نفقه
بر عهده شوهر خواهد بود.

اگر مرد حاضر به پراخت نفقه نباشد زن چه اقدامی می تاند صورت دهد

در مقابل ترک وظیفه پرداخت نفقه از سوی شوهر، زن می‌تواند دو اقدام انجام دهد یا شکایت خود را در
دادسرا مطرح کند یا دادخواست خود را به دادگاه حقوقی بدهد.

نحوه شکایت کیفری برای نفقه
نفقه مربوط به زمان حال از طریق کیفری قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته
با ارائه دادخواست حقوقی قابل پرداخت است؛ یعنی اگر مردی در طول پنج سال ازدواج خود به هیچ‌وجه نفقه پرداخت
نکرده است، زن می‌تواند همین امروز شکایت کیفری تقدیم دادگاه کند و نفقه حال حاضر خود را بگیرد اما برای
پنج‌سال گذشته که مرد نفقه پرداخت نکرده است، باید به دادگاه حقوقی مراجعه و دادخواست حقوقی مبنی بر مطالبه نفقه
تقدیم کند.

مجازات مردی که نفقه نمی‌دهد چیست
قانون چه ضمانت‌اجرایی برای عدم پرداخت نفقه پیش‌بینی کرده است ماده ۶۴۲ قانون مجازات
اسلامی مصوب ۱۳۷۵ که اکنون نیز جاری است در این خصوص مقرر می‌کند: «هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه
زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع نماید دادگاه او را از
سه ماه و یک ‌روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌نماید.»

معمولاً مردم وقتی متن این ماده از قانون مجازات
را می‌خوانند این سوال برای آنها پیش می‌آید؛ زیرا قانونگذار تاکید کردهاست «سه ماه و یک‌روز» مگر یک‌روز چه اهمیتی
دارد؟کارشناسان قضایی در این خصوص توضیح داده ان که در ابتدا باید گفت که اولاً فرضی که همیشه وجود دارد
این است که قانونگذار کار عبث و بیهوده نمی‌کند بنابراین حتماً مبنا و فلسفه‌ای برای این کار وجود داشته است.
یکی از دلایلی که می‌توان برای آن ذکر کرد این است که مطابق قانون، حبس ۹۰ روز و کمتر حتماً
به جزای نقدی تبدیل می‌شود؛ بنابراین وقتی مجازات جرمی سه ماه و یک‌ روز حبس تعیین می‌شود به این معنی
است که در صورتی که حکم به زندان صادر شود در هر حال قابل تبدیل به جریمه نقدی نخواهد بود.

موسوی با بیان اینکه ترک نفقه، از جمله جرایم مستمر به‌شمار می‌رود، توضیح می‌دهد: جرم مستمر، جرمی است که در
صورت عدم پرداخت به دفعات قابل شکایت کیفری است.
برای مثال اگر نفقه مرداد ماه پس از شکایت کیفری از شوهر گرفته شد ولی او از پرداخت نفقه ماه
بعد خودداری کرد، زن می‌تواند دوباره شکایت ترک انفاق مطرح کند.
بر این اساس بزه ترک انفاق جرم مستمر محسوب می‌شود و با گذشت شاکی پرونده بسته می‌شود.

دادخواست حقوقی مطالبه نفقه
چنانچه زنی بخواهد نفقه ایام گذشته خود را طلب کند فقط با ارائه دادخواست حقوقی می‌تواند
به این خواسته‌اش برسد.

نحوه ارائه دادخواست حقوقی چگونه است
زوجه پس از تهیه دو نسخه دادخواست باید خواسته خود را در آنها قید
کند و چون دعوای نفقه، مالی است به میزان مبلغ مورد مطالبه تمبر الصاق و آن را به دادگاه خانواده
تقدیم کند.

البته زوجه می‌تواند در دادخواست خود هزینه دادرسی را نیز مطالبه کند.
در صورت عدم توانایی مرد به پرداخت نفقه یا اینکه نتوان مرد را مجبور به پرداخت نفقه کرد یا مالی
هم از او به‌دست نیاید که از آن محل نفقه زن پرداخت شود زن می‌تواند در خواست حبس زم طبق
قانون محکویت های مالی(اعمال ماده ۲ بدهد و مرد را تا پرداخت نفقه زندانی کنددر مدت فاصل میان عقد و
انجام ازدواج نفقه‌ای به زن تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه زن جهت شروع به زندگی اعلام آمادگی کرده باشد اما مرد
از بردن همسرش خودداری کند که در این صورت زن مستحق دریافت نفقه خواهد بود.
در این صورت زوجه باید بتواند ادعای خود را ثابت کند یعنی یا باید به نزدیکترین مجتمع قضایی محل سکونت
خود مراجعه و سه برگ اظهارنامه دریافت و آمادگی خود را اعلام کند یا اینکه چند نفر را به شهادت
بگیرد و استشهادیه‌ای تنظیم کند.

اگر به زنی که بعد از عقد، شروع به زندگی زناشویی و رفتن به خانه شوهر را منوط به پرداخت
مهریه کند، نفقه تعلق می‌گیرد و مرد مکلف است نفقه وی را بپردازد، می‌گوید: براساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن
می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده است از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط به
اینکه مهر او «حال» باشد و این امتناع، حق نفقه را ساقط نخواهد کرد.

نحوه پرداخت نفقه پس از طلاق
در طلاق رجعی در زمان عده (سه ماه و ده روز پس از ثبت
طلاق) مرد باید به همسرش نفقه بپردازد مگر اینکه طلاق به دلیل عدم تمکین و اطاعت نکردن زوجه صادر شده
باشد.

در طلاق بائن و در فسخ نکاح نفقه‌ای به زن پرداخت نمی‌شود، ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی بیان داشته«نفقه مطلقه رجعیه
در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد.
ولی اگر عده به خاطر فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از
شوهر خود که در این‌صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت».

سایت تخصصی حقوق