مهریه دادن و گرفتن چه فلسفه ای دارد؟

فلسفه

پدید آمدن مهریه نتیجه تدبیر ماهرانه ‏ای است که در متن خلقت و آفرینش برای تعدیل روابط زن و مرد
و پیوند آنها به یکدیگر بکار رفته است و ریشه در حیا و عفاف زن دارد.

زن با الهام فطری دریافته است که عزت و احترام او به این است که خود را رایگان در اختیار
مرد قرار ندهد.

و همین سبب شده که زن توانسته با همه ناتوانی جسمی، مرد را به عنوان خواستگار به آستانه خود بکشاند
و مردها را به رقابت با یکدیگر وادار کند.

در طول تاریخ زن در مرد تأثیر فراوان داشته است، تأثیر زن در مرد از تاثیر مرد در زن بیشتر
بوده است بسیاری از هنر نمایی‏ها و شجاعت‏ها و دلاوریها و نبوغ‏ها و شخصیت‏های مرد مدیون زن و خودداری‏های ظریفانه
او است، مدیون حیا و عفاف زن است.
برای همین زن همیشه در روحیات مرد تأثیر می‏گذاشته و مرد دراجتماع، آنگاه که حیا و عفاف و خود داری
زن از میان برود و زن بخواهد در نقش مرد ظاهر شود اول به زن مهر باطله می‏خورد و بعد
مرد مردانگی خود را فراموش می‏کند و سپس اجتماع در اثر فساد و بی بندباری و شکسته شدن نظام و
ارکان خانواده منهدم می‏گردد.

در روایات اسلامی وارد شده که مرد از زن شهوانی‏تر نیست بلکه بر عکس است.
لکن زن در مقابل شهوت از مرد تواناتر و خود دارتر آفریده شده است و مرد در مقابل غریزه از
زن ناتوان‏تر است، این خصوصیت همواره به زن فرصت داده است که دنبال مرد نرود و زود تسلیم او نشود
و بر عکس مرد را وادار کرده است که به زن اظهار نیاز کند و برای جلب رضای او اقدام
نماید.
یکی از آن اقدامات این بوده که برای جلب رضای او و به احترام موافقت او هدیه‏ای بنام« مهریه »
نثار او می‏کرده است.
(با استفاده از «نظام حقوق زن‏در اسلام»، ص ۲۰۱)

مهریه ماده‏ای است از یک آئین نامه کلی که طرح آن
در متن خلقت ریخته شده است و با دست فطرت تهیه گردیده است.

در اسلام هم مهریه یک چیز ابداعی و اختراعی نبوده بلکه اسلام مهریه را به حالت فطری و طبیعی آن
برگردانید.می‏توان مهریه را بعنوان یک پشتوانه اجتماعی برای زن محسوب کرد زیرا در صورت جدایی زن و مرد، زن متحمل
خسارت بیشتری می‏شود زیرا مرد طبق استعداد خاص بدنی معمولاً در اجتماع نفوذ و تسلط بیشتری دارد و همچنین مردان
برای انتخاب همسر مجدد امکانات بیشتری دارند ولی زنان بیوه با از دست رفتن سرمایه جوانی و زیبایی امکاناتشان برای
انتخاب همسر جدید کمتر است مهریه چیزی به عنوان جبران خسارت برای زن و وسیله‏ای برای تأمین زندگی آینده
اوست

قرآن کریم با لطافت و ظرافت بی نظیری می‏گوید: (وآتُو النِسأَ صَدُقاتِهِنَّ نَحْلًَْ)؛ (سوره نسá آیه ۴) یعنی مهریه
زنان را که به خود آنها تعلق دارد (نه به پدران یا برادران آنها) و عطیه و پیشکشی است از
جانب شما به آنها به خودشان بدهید.
قرآن کریم در این جمله کوتاه به سه نکته اساسی اشاره کرده است: اولاً با نام صدُقه یاد کرده است
نه با نام مهریه زیرا نشانه راستین بودن علاقه مرد است.
دیگر اینکه با ملحق کردن ضمیر (هُنَّ) به این کلمه می‏خواهد بفرماید که مهریه به خود زن تعلق دارد نه
پدر و مادر، مهریه مزد پرورش و شیردادن و تغذیه و خوراک او نیست.
سوم اینکه با کلمه نحله کاملاً تصریح می‏کند که مَهر هیچ عنوانی جز عنوانی تقدیمی و پیشکشی و عطیه و
هدیه ندارد.
(تفسیر فخر رازی، ج۹، ص۱۸۰)

بنابراین مهریه از احساسات دقیق و عطوفت‏آمیز مرد ناشی شده نه از احساسات خشن و
مالکانه او، آنچه از ناحیه زن در این امر دخالت داشته، حسن خودداری مخصوص او بوده نه ضعف و بی
اراده بودن او، مهریه تدبیری است از ناحیه قانون خلقت برای بالا بردن ارزش معنوی زن و قرار دادن او
در سطح عالیتری.

در حقیقت ارزش معنوی مهریه برای زن بیش از ارزش مادی آن است.
(نظام حقوق زن در اسلام، ص۲۰۶)

گذشته از اینها می‏توان مهریه را بعنوان یک پشتوانه اجتماعی برای زن محسوب کرد
زیرا در صورت جدایی زن و مرد، زن متحمل خسارت بیشتری می‏شود زیرا مرد طبق استعداد خاص بدنی معمولاً در
اجتماع نفوذ و تسلط بیشتری دارد و همچنین مردان برای انتخاب همسر مجدد امکانات بیشتری دارند ولی زنان بیوه با
از دست رفتن سرمایه جوانی و زیبایی امکاناتشان برای انتخاب همسر جدید کمتر است مهریه چیزی به عنوان جبران خسارت
برای زن و وسیله‏ای برای تأمین زندگی آینده اوست.سوال: اگر شوهر به علت فقر مالی، توانایی پرداخت مهریه، همسر خود
را در حال حیات و یا بعد از فوت نداشته باشد، آیا با مطالبه همسر در زمان حیات و یا
پس از مرگ، پرداخت مهریه واجب می شود؟

تبیان