سابقه کشت نخل خرما در دنیا و ایران
علاوه برمصرف غذایى از خرما در صنعت نیز از نخل خرما استفاده فراوان میشود.
کاشت نخل خرما در ایران
سابقه کشت نخل خرما در دنیا به بیش از ۵۰۰۰ سال پیش رسیده و کاشت درخت نخل خرما در ایران از
بدو تاریخ و تشکیل سلسله هخامنشی معمول بوده است. همه اجزای نخل خرما و میوه خرما استفاده میشود.
اهمیت نخل خرما و جایگاه آن در کشور ایران:
خرما میوه اى است با ارزش غذایى بالا که به علت دارا بودن مواد قندى قابل توجه علاوه برمصرف غذایى
در صنعت نیز از نخل خرما استفاده فراوان میشود.
ارزشمند بودن نخل خرما بدون دور ریز!
همه اجزای نخل خرما و میوه خرما استفاده می شود. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل شیره خرما،
شهد خرما، قند مایع، سرکه خرما، الکل، عصاره نوشابه و خوراک دام مى باشد و از هسته آن روغن کربن اکتیو،
لوریل الکل، مواد مؤثر سطحى و از ضایعات آن در ترکیب خوراک دام و طیور استفاده مى کنند. از برگ و تنه نخل خرما
در ساخت سایبان، حصار، ظروف بافتنی، سوخت پروند (وسیله اى براى بالا رفتن از درخت نخل خرما) و … استفاده می شود.
همچنین از برگ نخل خرما در ساخت انواع ظروف، بافتنى، حصیر و از تنه و چوب نخل خرما در کارخانجات نئوپان سازى
و کاغذ سازى و همین طور پوشش ساختمان ها و پل ها استفاده مى کنند.
شکر خرما:
از خرما که داراى ۷۵-۶۵% مواد قندى (فروکتوز، ساکاروز، گلوکز) است میتوان براى استخراج شکر استفاده کرد.
تهیه شکر از میوه خرما در دوران هاى قدیم متداول بوده است ولى نه در سطح بزرگ تجارتی.
تداول تهیه شکر از میوه خرما در دوران هاى قدیم
شهد طلاى سیاه:
حاصل استخراج و رنگبرى نسبى عصاره خرما است. داراى رنگ یاقوتى، شفاف و عطر و طعم خرما است.
این فرآورده داراى بیشترین خواص خرما است. این محصول با شیره خرما که به روش سنتى تولید مى شود،
متفاوت است و در اثر حرارت بالا ترکیبات حساس به حرارت از بین نمى روند.
ترکیبات تشکیل دهنده شهد عسلى خرما شباهت زیادى به عسل کندو دارد. این ماده داراى قدرت
شیرین کنندگى بیشترى نسبت به ساکاروز دارد. این فرآورده مى تواند در ساخت نوشیدنى هاى انرژى زا و
فرآورده هاى پخت( کیک و محصولات قنادى و نانوایى)، فرآورده هاى لبنى و در بستنى به علت کاهش نقطه انجماد،
در تشکیل کریستال هاى ریز کمک مى کند، و در سایر صنایع نیز به کار رود.
سرکه خرما:
هر ساله مقدارى از خرما در اثر عدم مراقبتهاى بهداشتى و بسته بندى در منازل، مغازه ها، انبارهاى عمده فروشى
و صادراتى معیوب میشود و دیگر نمیتواند به صورت خرما قابل مصرف و فروش باشد.
معمولاً از این نوع میوه هاى معیوب براى تهیه سرکه استفاده میشود.
عرق تارونه:
پوست تازه تارونه که عربى آن کفرى است به طورى که در کتاب ها نوشته اند داراى خواص زیادى است. از جمله مقوى
حجم و روح و قلب و دماغ است. کوبیده آن قابض است و اسهال را بند میآورد. مالیدن خمیر تارونه به لثه هاى دندان باعث
تقویت آنها و برطرف کردن پیوره و چرک و خون لثه میشود. عرق تارونه داراى عطر بسیار مطبوعى است و مصرف آن اسهال
و دل پیچه را برطرف میکند. تولید آن در شیراز معمول است وجنبه تجارتى هم دارد. هر چه نسبت تارونه به آب زیادتر باشد
عرق مرغوبتر و گرانتر است.
استفاده از همه اجزای نخل خرما و میوه خرما
پنیر خرما!
در جوف، تارونه ماده سفیدرنگى مثل پشمک وجود دارد که اعراب به آن طلع و افراد محلى در ایران به آن پنیر میگویند
این ماده که قسمتى از گلها را تشکیل میدهد بسیار مقوى و براى رفع اسهال مفید است. خوردن حدود ۳ گرم از آن رفع تشنگى
میکند و مصرف آن باعث تقویت قواى جنسى مرد و زن میشود. در ناحیه جوزا انتهایى درخت و پاجوشهایش بافتهاى بسیار
مقوى و ظریفى وجود دارد که اهالى منطقه خرماخیز اغلب آنها را به مصرف خوراک میرسانند.
کشت نخل خرما,محصول نخل خرما,اجزای نخل خرما
ساخت صنایع دستى با محصول نخل خرما
انواع صنایع دستى محصول نخل خرما
۱٫ حصیر Hasir
۲٫ تولک یا زنبیل Tulak
۳٫ سجاده Sajjadeh
۴٫ خورجین
۵٫ مشب یا بادبزن آتش Meshab
۶٫ بادزن دستى یا بابزه Babezah
۷٫ کلاه
۸٫ کپر Kapar
۹٫ سجم Sejam
۱۰٫ کپر چهاردیواری
۱۱٫ آخور حیوانات (پاگهPagah )
۱۲٫ کت یا قفس Kot
۱۳٫ سِوِنْد Sevend
۱۴٫ جاروب Jarub
۱۵٫ سپو – نوعى سینى لبه دار Sopu
۱۶٫ کمبار یا طناب Kombar
۱۷٫ جارو از پنگ Jaro – Az – Pong
۱۸٫ انواع سفره
۱۹٫ سرپوش غذا
۲۰٫ ظرف هاى خرما (پدی )
۲۱٫ توندون Tovandun
۲۲٫ اته Atu
۲۳٫ درانى Dorani
۲۴٫ پروند Parvand
غذاى دوران بحران:
خرما به عنوان غذاى بحران نظیر سیل، زلزله و جنگ و خشکسالى و هم چنین به عنوان غذاى اصلى قشر
فقیر در مناطق محروم و به ویژه در کشورهاى جهان سوم که با مشکلات سوء تغذیه و گرسنگى مواجه هستند
نقش مهمى را ایفا مى کند.
خرما به دلیل ویژگى هاى منحصر به فرد نظیر مقاومت به خشکى و کم آبى تحمل شرایط نامساعد آب وخاک
در زمره معدود گونه هاى گیاهى است که توانسته گسترش و اسکان انسان در سرزمین هاى گرم
و غیر حاصلخیز را امکان پذیر سازد.
آیا خرماى کم قند داریم؟
خرما هر چه نرم تر باشد یعنى رطوبت بیشترى داشته باشد در مقایسه با انواعى که نیمه خشک و خشک است
و رطوبتى ندارد درصد قند کمترجم وارد بدن مى شود. یک مشت خرماى خشک دو برابر خرماى نرم کالرى دارد.
لازم است بدانید همه انواع خرما به جز خارک تقریبا به یک میزان قند دارند، اما چون خرماى خشک در مقایسه
با خرماى نرم رطوبت کمتری دارد و به مقدار بیشترى خورده مى شود انرژى زایى زیادتر و قند بیشترى دارد
و مصرف بیش از حد آن براى افراد دیابتى مضر است.
درباره خرما بیشتر بدانید
مبدأ اصلى گیاه خرما به درستى مشخص نیست. بعضى از دانشمندان مبدأ اصلى گیاه خرما را در آسیا وکرانه هاى
خلیج فارس و گروهى دیگر زیست گاه اصلى خرما را شمال آفریقا یا شبه قاره هند مى دانند. در حال حاضر خرما
در هر پنج قاره دنیا و در ٣۴ کشور کشت و مورد بهره بردارى قرار می گیرد.
باغ ۹۰ ـ تبسم