قالی قشقایی و مشخصات آن

قالی قشقایی

این قالی بافته ی هنرمندان طایفه ی شش بلوکی است. با توجه به طرح میان ترنج که از طرح های هیبت لو است می توان ,
احتمال داد که قالی را در ییلاق و نزدیکی آباده که طایفه ی هیبت لو در آنجا ساکن است بافته اند.

متن قالی یادآور آسمان و به رنگ آسمان شب است شاید آسمان شیراز با ستارگان ریز و درشت و درخشان. در میان ,
ستارگان نگاره هایی از پرندگان و چهارپایان را بافته اند.

شاید هنرمند قالیباف می خواسته است صورت های فلکی را به تصویر بکشد. در لچک های به هم پیوسته ی قالی که,
به رنگ لاکی است ، چهار نگاره ی گل آفتابگردان و چندین نگاره ی حیوان به چشم می خورد.

ویژگی های قالی قشقایی

در حاشیه ی قالی دو ردیف بته جقه و یک ردیف نگاره ی گل هشت پر را می بینیم که متن قالی را به طرزی زیبا در میان گرفته اند.
این قالی با نقش اصیل و رنگ گیاهی بسیار ارزشمند است.

مشخصات

نام فرش : قالی قشقایی

ایل بافنده : دره شوری ، شش بلوکی

محل بافت : اطراف آباده و اقلید

تاریخ بافت : دهه ی چهارم قرن ۱۴ هجری قمری

اندازه : ۱۹۵ * ۱۴۸ سانتی متر

تار : پشم

پود : پشم

گره : ۳۵۰۰ گره در دسیمتر مربع

رنگ متن : آبی تیره

رنگ حاشیه : عاجی

درباره قالی قشقایی بیشتر بدانید

زیبایی نقش‌ها، خوش‌آیندی طرح‌ها، ظرافت گره‌ها، چشم‌گیری و پایداری رنگ‌ها و بیش از همه، حالت خیال انگیز,
و مرموز بافته‌ها، قالی قشقایی را صدر‌نشین هنرهای سنتی کرده است. هنر قالیبافی ایل قشقایی،
حدود ششصد سال سابقه داشته ,

و در این مدت، از نقش و نگاره‌های اختصاصی و گاه با سبک‌های خاص غیر ایلی درآمیخته و زمانی هم به ابداع و نوآوری ,
پرداخته‌اند و صدها سال، نقش‌های اصیل خود را حفظ نموده‌اند.

بافندگان قالی قشقایی

نامورترین بافندگان قشقایی، کشکولی‌ها هستند که دستبافته‌‌های گره بافته خوابدار را عموما به خوبی از کار ,
در می‌آورند. زنان ایگدر، قالیچه‌ها و خورجین‌های گره‌بافته عالی و ظریفی فرا آورده‌اند که وسعت دامنه,
رنگ‌آمیزی گیاهی آنها اعجاب‌آور است.

در طایفه شش‌بلوکی، که بزرگترین طایفه بافنده ایل قشقایی است، برخی از ممتازترین گره‌بافته‌ها دیده می‌شود.

ویژگی‌های الیاف‌شناسی تار و پود بیشتر قالی‌‌های قشقایی قدیمی از پشم است. قشقایی‌ها، منحصرا برای بافتن,
قالیچه‌های بسیار ریزبافت، از تار و پود نخی و بندرت از پود و ابریشم استفاده می‌کردند. اما امروزه،
کمیابی پشم دستریس موجب شده که تار و پود، بیشتر از نخ (پنبه) باشد و فرش‌های قشقایی نوبافته,
تمام پشم، کم است.

ویژگی‌های رنگرزی و رنگبندی کهن‌ترین فرش‌های قشقایی، بیش از هشت رنگ متمایز ندارد و تنها در فرش‌هایی,
که اواخر قرن دوازدهم هجری به بعد بافته شده، تعداد رنگ‌ها از ده رنگ تجاوز می‌کند و در اواسط,
قرن سیزدهم به چهارده رنگ می‌رسد.

محل بافت قالی قشقایی

پیداست که قشقایی‌ها تا اواخرقرن دوازدهم هجری به راز پاره‌ای از رنگ‌ها، خاصه قرمزهای سرخرنگ گلی‌فام،
پی نبرده بوده‌اند. از نیمه اول قرن سیزدهم، رفته رفته، رنگ‌های نویافته، خاصه آن طلایی فاخر ,
و سبزهای خرم و سرخ‌های آتشین، دردستبافت‌های ظریف و ریزبافت کشکولی و ایگدر و… راه پیدا می‌کنند.

باید دانست که رنگ قرمز تند سرخ‌فام (معروف به رنگ گلی) در هنر فرشبافی قشقایی یک رنگ اساسی است.
این قرمز سرخ‌فام، بیشتر در رنگ‌آمیزی ترنج‌ها بکار می‌رود و گاه نیز لچک‌ها و زمینه فرش را به این رنگ ,
در می‌آورند، لیکن کاربرد آن در حاشیه کمیاب است.

رنگ مورد استفاده توسط بافندگان قشقایی

برای رنگ‌آمیزی متن و زمینه قالی، گرامی‌ترین رنگ نزد قشقایی‌ها آبی فیروزه‌ای و پس از آن سبز و نیز رنگ سفید ,
است. نفیس‌ترین قالیچه‌ها، یکی از این سه رنگ و کمتر از همه سبز را در متن خود دارد. پس از اینها،
و البته بیش از همه رنگ سرمه‌ای است که در دستبافت‌های ممتاز، بسیار ژرف,
و یکدست و صاف و زلال است.

ویژگی‌های طرح و نقشه نقش‌های متداول و رایج قالی قشقایی را، به دو گروه متمایز تقسیم می‌کنیم: اول،
طرح‌ها و نقش ونگاره‌های سنتی عشایری و دوم: طرح‌ها و نقش‌های منظم پیوسته که رایج‌ترین ,
نقش‌های دیگر این گروه، نقش محرمات، ماهی در هم، بته‌ای، گیاهی و افشان است.

طرح ناظم، مخصوص کشکولی‌هاست و قالیچه ناظم غیر کشکولی، دیده نشده است. نقش ماهی در هم را هم,
کشکولی‌ها فراوان به کار می‌برند، اما تیره بولی، نقش دیگری جز این به کار نمی‌برد و دست کم،
از یکصد و پنجاه سال پش به این طرف،‌ به این نقش، وفادار مانده‌اند.

فرش ایرانی , انجمن فرش دستباف