طراحی نقشه فرش چگونه انجام می شود؟

باید بدانید که طراحی نقشه فرش هم اصول خودش را دارد و در زیبایی کار بسیار تاثیر دارد.چگونگی طراحی نقشه فرش , رنگ آمیزی آن و نحوه پرداختن آن از عوامل موثر در بوجود آمدن یک فرش زیبا هستد . کسی که نقشه فرش را طراحی می کند باید با اصول آن به طور کامل آگاهی داشته باشد . برای آگاهی بیشتر در این زمینه با پرشین وی همراه باشید.
آشنایی با نحوه طراحی نقشه فرش
طراحی نقشه فرش، نخستین مرحله در تولید یک فرش زیبا و اصیل است. این فرآیند به مانند پیریزی یک ساختمان عمل میکند و به همین دلیل از اهمیت ویژهای برخوردار است. یک نقشه دقیق و بدون نقص به بافنده کمک میکند تا فرش را با دقت و کیفیت بالا ببافد و نتیجه نهایی به یک اثر هنری تبدیل شود
از روزگاران گذشته تا کنون، فرش ایرانی آیینه تمام نمایی فرهنگ و هنر اصیل ایران بوده است این هنر و صنعت با همه زیبائیها و ظرافت طرح، بافت و رنگ، آنچنان در عرصه جهانی شناخته شده دارای اعتبار است که هم به عنوان سمبل هنر ایران شناخته شده و هم اولین کالای صادراتی غیر نفتی کشور به شمار میرود.
برای حفظ این موقعیت و ارتقاء آن باید دستاندرکاران تولید فرش به موارد اساسی تولید توجه نمایند.
میدانیم که مهمترین عوامل تولید فرش عبارتند از:
طراح، نقشه کش، بافنده و پرداختکار است که باید همگی در یک تلاش با هدف و با برنامه و با یک مدیریت قوی کار تولید فرش را انجام دهند از جمله مهمترین مراحل تولید فرش که جنبه زیر بنایی دارد مرحله نقشه کشی است.
زیرا اغلب بافندهها، هنر خلاقیت خود را با استفاده از نقشههای اصیل، زیبا و بدون عیب به نمایش میگذارند.اگر نقاش اصول نقشه کشی را به طور صحیح برروی طرح اولیه خوب پیاده کند چنانچه طرح نقشه نیز ایرادهایی داشته باشد با تلاش و هنر نمایی نقاش، آن ایرادها به چشم نخواهد آمد.
البته عکس این کار نیز صادق است. یک نقاش باید به کارش تسلط و مهارت کافی داشته و بروی طرح های اصیل کار کند.او باید به طرح فرش مکان بافت و سنتهای رایج منطقه و … آشنایی و شناخت و دقت کافی داشته باشد.در حقیقت دانش کافی داشته باشد.
اصول طراحی نقشه فرش
اهمیت رنگ آمیزی در فرش
یکی از اساسی ترین و مهمترین رشتههای رایج در کار تولید فرش، رنگآمیزی و نقطه چینی فرش است.یک نقاش فرش که در امر رنگ زنی و کار پخش رنگ فعالیت می کند نه تنها باید با کل ریزه کاریهای موجود در این رشته آشنا باشد.
بلکه در خصوص شناخت رنگها و هماهنگی رنگها ( هارمونی رنگ) و کنتراست رنگ (تضاد) و ویژگیهای موجود در رابطه بین رنگها مانند رنگهای مکمل، رنگهای سرد، رنگهای گرم و غیره اطلاعات کافی و لازم داشته باشد.
نقاش فرش، طرح آماده شده توسط طراح را برروی کاغذهای شطرنجی که دارای رجشمار مطابق با رجشمارهای طرح اصلی است پیاده میکند.
او با استفاده از رنگهای مخصوص و آماده و با بکار گیری تجربه و ذوق و سلیقه هنری و کارایی خویش به رنگ زدن گلها و نقشهها پرداخته و در پایان کار نقطه چینی را انجام میدهد.
اگر در انتخاب و پخش رنگها بیدقتی و سهل انگاری شود و یا نقاش در این زمینه تجربه کافی نداشته باشد رنگهای بکار رفته در فرش از تطابق و هماهنگی برخوردار نخواهد بود.
همچنین اگر کار نقطه چینی با اصول لازم انجام نشود کل مسائل فوق دست به دست هم داده و در نتیجه فرش بافته شده فرش مطلوب و خوبی نخواهد بود.
همچنین شایسته است که نقاش با بافت فرش نیز آشنا بوده تجربههایی داشته باشد .
اهمیت رنگآمیزی نقشه فرش
رنگآمیزی نقشه فرش در اقتصاد و بازرگانی و پیشبرد تولید فرش نقش بسزایی دارد و از دو جنبه دارای اهمیت است.
۱- بعد هنری
۲- بعد صنعتی و بازرگانی.
در این میان آنچه که اهمیت دارد بعد هنری فرش است که آن هم عمدتاً به نقشه و رنگآمیزی مربوط میشود.
نقشه فرش به مجموعهای از طرح، رنگ و نقطه گذاری گفته میشود که با استفاده از آن فرش با دقت بافته میشود در تولید یک فرش کلیه ویژگیهای بافت رنگآمیزی، محاسبات دارد و مقدار مواد اولیه بر اساس نقشه فرش محاسبه و پیریزی میشود مسأله رنگآمیزی و نقطه نیز از ارکان نقشه کشی فرش است.
پسند اولیه مردم در خرید فرش، همواره بر اساس نقشه و رنگ صورت میگیرد. یک فرش خوب،علاوه بر کیفیت بافت باید از یک نقش زیبا، متناسب و هماهنگ برخوردار باشد.
رنگ کردن گلهای نقشه
در هنگام رنگ کردن گلهای نقشه که به آن اصطلاحاً پخش رنگ میگویند، باید به نکات زیر توجه شود:
۱-عدم استفاده از رنگ زمینه برای رنگ نمودن و نقطه کردن گلهای خارج(منظور از گلهای خارج بیرون گل میباشد که با زمینه تداخل مییابد).۲-رعایت نمودن تقسیمبندی رنگها در سطح نقشه تا کار به صورت یکدست و کامل درآید.
۳-ابتدا گلهای اصلی و سپس گلهای دیگر نقشه رنگ زده شود. شایان ذکر است که حتی انتخاب رنگ گلهای اصلی نیز باید قبل از گلهای دیگر صورت بگیرد.
۴-در انتخاب رنگ به طور کلی و نیز در هنگام انتخاب رنگ برای گل یا نقشهای دیگر و گذاشتن رنگها در کنار هم و همچنین انتخاب رنگ برای نقطهها باید دقت کافی به عمل آید.
۵-به علت مختلف بودن رنگ زمینه فرشها(سرمهای، کرم، مسی و…) انتخاب رنگ گلها و نقشها باید بر اساس رعایت رنگ زمینه صورت بگیرد.
۶-اگر نقشه فرش دارای طرح پرگل و شلوغی است، باید دقت نمود که ترکیب و تقسیم بندی ذهنی گلها قبل از رنگ کردن صورت پذیرد. بدین ترتیب که در تعدادی از گلها باید از رنگهای محو استفاده شود تا گلها محکمتر به چشم آیند و در تعدادی دیگر از گلها، نیز میتوان از رنگهای مجاز دیگر استفاده نمود.
همچنان که قبلاً توضیح داده شد، نباید رنگهای سرد یا رنگهای گرم را در گوشهای از نقشه متمرکز کرد.باید با اتخاذ تدابیری این رنگها را در سراسر نقشه پخش کرده و با استفاده از خواص کنتراست رنگها،آنها را در کنار هم قرار داد.
کدام طرح فرش را انتخاب کنیم؟
بیشتر ما وقتی به فرش دستباف فکر میکنیم، فوراً یاد یک قالی با زمینه لاکی – قرمز میافتیم که یک گل بزرگ در وسط دارد که نامش «ترنج» است و ۴ لچک (۳ گوش) در چهارگوشه قالی و اطراف آن ترنج هم پر از گل و برگ و اسلیمی است.
اصیل ترین طرح فرش ایرانی
خیلیها این طرح را تکراری میدانند (البته همین طرح لچک و ترنج که برای ما تکراری است یکی از اصیلترین طرحهای فرش ایران است که در بازارهای جهانی کلی طرفدار دارد) ولی خب طرح قالی ایرانی فقط لچک ترنج – آنهم با زمینه لاکی – نیست؛
طرحهای زیاد دیگری هم داریم که بعضیهایشان درحال فراموششدن هستند.
اگر یک قالی ریزبافت و هنری میخواهید که کف خانهتان را مثل یک باغ گل در فصل اردیبهشت تزئین کند،میتوانید قالی لچک و ترنج یا «شکارگاه» تبریز، قم و اصفهان را انتخاب کنید,یا «ریزماهی» خوی و «هزاره هریس» مرند.
اگردنبال قالیهایی با نقوش روستایی و ایلیاتی هستید، میتوانید طرحهای «انسان و حیوان»، «گل و مرغ»،«درختی» «درخت و انسان» و «پای شتر» استانهای فارس، خراسان شمالی،کردستان و گلستان را انتخاب کنید.
اگر میخواهید خانهتان با فرشهای ساده تزئین شود و فضای آرامشبخشی را در خانه بهوجود بیاورید بروید سراغ قالیهای کویری کرمان و اردکان.
زمینه این قالیها مثل طبیعت کویر به رنگهای شتری، خاکستری و کرم است.
طرحهای «کف ساده» قالیای که زمینه اطراف لچک و ترنج آن خالی از هر نوع نقشی است)، «محرمات»،«راه راه» و «قاب قرآنی» از همین نوع هستند.
طراحی مدرن فرش
اگر دنبال طرحهای مدرنی هستید که به مبل اسپرتتان بیاید، یکی از طرحهای هندسی «خشتی»،«قابقابی»، «میناخانی»، «بته جقه» اصفهان، کاشان یا اراک را انتخاب کنید.همچنین میتوانید طرحهای ریزماهی، محرابی و لچک ترنج استانهای همدان، کاشان و زنجان را انتخاب کنید که از پشم کلفت بافته میشود و همان فرش خرسک است.
طراحی نقشه فرش روی کاغذ شطرنجی
طراحی نقشه فرش روی کاغذ شطرنجی یکی از روشهای سنتی و اصلی در هنر قالیبافی است. این روش بهویژه در ایران ریشهدار بوده و طراحان با استفاده از کاغذ شطرنجی، نقشههای دقیق و زیبایی را برای بافت فرشها ایجاد میکنند. هر مربع در این کاغذ نمایانگر یک گره از فرش است و طراح با استفاده از مداد، طرحهای مختلفی را ترسیم میکند. این نقشهها شامل جزئیات دقیق از رنگها و الگوها هستند که بافندگان باید آنها را دنبال کنند
در گذشته، این روش به عنوان تنها راه طراحی فرش شناخته میشد و طراحان با مهارتهای خاص خود، طرحهایی را خلق میکردند که به نسلهای بعدی منتقل میشد. امروزه نیز بسیاری از طراحان حرفهای همچنان از این روش استفاده میکنند، زیرا آنها معتقدند که طراحی دستی حس و حال خاصی دارد که نمیتوان با تکنولوژی بهدست آورد
این نوع طراحی نیازمند دقت و حوصله بالاست؛ چرا که هر اشتباه کوچک میتواند در نهایت به یک اثر ناپسند منجر شود. همچنین، طراح باید به نوع بافت و مواد اولیهای که قرار است استفاده شود، آگاهی داشته باشد تا طرح نهایی با کیفیت مطلوبی تولید شود
در نهایت، طراحی روی کاغذ شطرنجی نه تنها یک هنر است بلکه یک علم نیز محسوب میشود. طراحان باید اصول ریاضی و هندسی را برای ایجاد تناسبات مناسب در طرحها رعایت کنند. این روش هنوز هم در بسیاری از کارگاههای قالیبافی مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان یک مهارت ارزشمند شناخته میشود.
طراحی نقشه فرش با رایانه
طراحی نقشه فرش با رایانه یکی از پیشرفتهای مهم در صنعت قالیبافی است که به طراحان این امکان را میدهد تا طرحهای پیچیدهتری را به سرعت ایجاد کنند. نرمافزارهای متعددی برای این منظور وجود دارند که قابلیتهای متنوعی مانند رنگآمیزی، نقطهچینی و ویرایش آسان را ارائه میدهند
در این روش، طراح ابتدا طرح اولیه را به صورت دستی بر روی کاغذ شطرنجی ایجاد کرده و سپس آن را به نرمافزار منتقل میکند. این انتقال باعث میشود که طراح بتواند تغییرات لازم را به راحتی اعمال کند و از امکانات نرمافزار برای ایجاد الگوهای جدید بهره ببرد
یکی از مزایای طراحی با رایانه، امکان ذخیرهسازی و آرشیو کردن طرحهاست. این ویژگی باعث میشود تا طراحان بتوانند به راحتی به طرحهای قبلی دسترسی داشته باشند و در صورت نیاز آنها را بازسازی یا اصلاح کنند
علاوه بر این، نرمافزارهای طراحی فرش امکان شبیهسازی رنگها و مواد مختلف را فراهم میکنند که به طراحان کمک میکند تا پیشبینی دقیقی از نتیجه نهایی داشته باشند. همچنین، این روش زمان طراحی را به شدت کاهش میدهد و امکان انجام پروژههای بزرگتر را فراهم میکند
به طور کلی، طراحی نقشه فرش با رایانه نه تنها کارایی بیشتری دارد بلکه دقت بالاتری نیز ارائه میدهد که برای صنعت قالیبافی امروزی بسیار ضروری است.
طراحی نقشه فرش دستباف
طراحی نقشه فرش دستباف یک فرآیند هنری پیچیده است که نیازمند دانش عمیق درباره الگوها، رنگها و تکنیکهای بافت است. این فرآیند معمولاً شامل مراحل مختلفی است که هر کدام نیازمند دقت و خلاقیت بالاست
در ابتدا، طراح باید نوع فرش (سنتی یا مدرن) و سبک آن (مانند فارسی یا ترکی) را مشخص کند. سپس بر اساس این انتخاب، اقدام به ترسیم نقشهای روی کاغذ شطرنجی یا با استفاده از نرمافزارهای کامپیوتری میکند. هر مربع در کاغذ شطرنجی نمایانگر یک گره از فرش است و رنگها نیز بر اساس کدهای مشخص تعیین میشوند
نقشه کشی فرش دستباف نیازمند آشنایی با انواع مختلف نقشها مانند ختایی، اسلیمی و بته جقه است. طراح باید توانایی ترکیب رنگها و ایجاد هارمونی بین آنها را داشته باشد تا در نهایت یک اثر زیبا خلق کند
. علاوه بر جنبههای هنری، طراح باید به جنبههای عملی نیز توجه کند؛ مثلاً نوع مواد اولیهای که قرار است برای بافت استفاده شود (پشم، ابریشم یا کرک) تأثیر زیادی بر نحوه طراحی دارد
در نهایت، طراحی نقشه فرش دستباف نه تنها یک هنر بلکه یک علم نیز محسوب میشود که نیازمند تجربه، دانش فنی و خلاقیت بالا است.
طراحی نقشه فرش با کامپیوتر
طراحی نقشه فرش با کامپیوتر یکی از نوآوریهای مهم در صنعت قالیبافی است که فرآیند طراحی را تسهیل کرده است. در این روش، طراحان از نرمافزارهای تخصصی برای خلق طرحهای دیجیتال استفاده میکنند که امکان تغییرات سریع و دقیق را فراهم میآورد
این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است: ابتدا طرح اولیه بر روی کاغذ شطرنجی کشیده شده و سپس اسکن شده یا به صورت دستی وارد نرمافزار میشود. پس از آن، طراح میتواند از ابزارهای مختلف نرمافزار برای رنگآمیزی، نقطهچینی و ایجاد جزئیات استفاده کند
یکی از مزایای اصلی طراحی با کامپیوتر، امکان ذخیرهسازی آسان طرحهاست. این ویژگی باعث میشود تا طراحان بتوانند به راحتی به طرحهای قبلی دسترسی پیدا کنند و آنها را اصلاح یا بازسازی کنند
همچنین نرمافزارها قابلیت شبیهسازی مواد مختلف مانند پشم یا ابریشم را دارند که کمک بزرگی برای پیشبینی نتیجه نهایی است
این روش همچنین زمان طراحی را کاهش داده و امکان انجام پروژههای بزرگتر را فراهم کرده است. علاوه بر این، طراحان قادرند تا نمونههایی از رنگها و الگوها را قبل از شروع فرآیند بافت مشاهده کنند که این امر باعث افزایش کیفیت نهایی محصول خواهد شد
به طور کلی، طراحی نقشه فرش با کامپیوتر نه تنها کارایی بیشتری دارد بلکه دقت بالاتری نیز ارائه میدهد که برای صنعت قالیبافی امروزی بسیار ضروری است.
طراحی نقشه فرش با فتوشاپ
طراحی نقشه فرش با فتوشاپ یکی از روشهای مدرن در خلق الگوهای منحصر به فرد برای قالیبافی است. فتوشاپ ابزاری قدرتمند است که قابلیتهای متنوعی برای ایجاد طرحهای زیبا ارائه میدهد
در این روش، طراح ابتدا باید با ابزارها و قابلیتهای مختلف فتوشاپ آشنا شود. سپس مراحل طراحی شامل انتخاب اندازه مناسب برای نقشه، ترسیم الگوها و رنگآمیزی آنها خواهد بود. یکی از مزایای استفاده از فتوشاپ این است که طراحان قادرند تا تغییرات لازم را به سرعت اعمال کنند بدون اینکه نیازی به پاک کردن یا شروع مجدد داشته باشند
علاوه بر این، فتوشاپ امکانات متنوعی برای ایجاد افکتها و جزئیات خاص فراهم کرده که باعث جذابتر شدن طرح نهایی خواهد شد. همچنین امکان ذخیرهسازی فایلها در فرمتهای مختلف باعث تسهیل فرآیند چاپ یا ارسال فایلها به تولیدکنندگان خواهد شد
آموزش طراحی فرش با فتوشاپ معمولاً شامل مباحث پایهای مانند آشنایی با ابزارها تا تکنیکهای پیشرفتهتر مثل ترکیب رنگها و ایجاد الگوهای پیچیده است. این آموزشها کمک زیادی به علاقهمندان به هنر قالیبافی خواهد کرد تا مهارتهای خود را تقویت کنند
در نهایت، طراحی نقشه فرش با فتوشاپ نه تنها کارآمد بلکه خلاقانه نیز هست؛ زیرا امکان ایجاد طرحهایی منحصر به فرد وجود دارد که ممکن است در روشهای سنتی قابل دستیابی نباشد.
طراحی نقشه فرش کامپیوتری
طراحی نقشه فرش کامپیوتری یکی از پیشرفتهای مهم در صنعت قالیبافی محسوب میشود که امکانات گستردهای برای طراحان فراهم کرده است. نرمافزارهای تخصصی مانند CAD (طراحی کمک رایانهای) اجازه میدهند تا طراحان الگوهای دقیقی بسازند که شامل جزئیات پیچیدهای هستند
این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است: ابتدا طرح اولیه بر روی کاغذ کشیده شده یا مستقیماً وارد نرمافزار میشود. سپس طراح قادر خواهد بود تا رنگآمیزی دقیق، نقطهچینی و سایر جزئیات مورد نیاز را انجام دهد
یکی از بزرگترین مزایای طراحی کامپیوتری سرعت بالا در ایجاد تغییرات دلخواه است؛ بدین معنا که اگر بخواهید رنگ یا الگوی خاصی را تغییر دهید، تنها کافیست چند کلیک کنید بدون اینکه نیازی به شروع دوباره داشته باشید
علاوه بر این، نرمافزارهای کامپیوتری قابلیت ذخیره سازی آسان طرحها را دارند که باعث تسهیل فرآیند آرشیو کردن کارها خواهد شد. همچنین امکان شبیهسازی مواد مختلف مانند پشم یا ابریشم قبل از شروع تولید واقعی وجود دارد که کمک بزرگی برای پیشبینی نتیجه نهایی خواهد بود
.به طور کلی، طراحی نقشه فرش کامپیوتری نه تنها کارایی بیشتری دارد بلکه دقت بالاتری نیز ارائه میدهد که برای صنعت قالیبافی امروزی بسیار ضروری است.
طراحی نقشه فرش کلاس اول
طراحی نقشه فرش کلاس اول معمولاً مربوط به آموزش ابتدایی هنر قالیبافی است که هدف آن معرفی اصول اولیه طراحی فرش به هنرجویان مبتدی است. در این دوره آموزشی، هنرجویان یاد خواهند گرفت چگونه الگوهای سادهای بسازند و اصول پایهای رنگآمیزی و نقطهچینی را فرا بگیرند
این دوره معمولاً شامل مباحث زیر خواهد بود:
- آشنایی با ابزارهای مورد نیاز: معرفی ابزارهایی مانند مداد، کاغذ شطرنجی و دیگر وسایل.
- ترسیم الگو: یادگیری نحوه ترسیم اشکال ساده بر روی کاغذ شطرنجی.
- رنگآمیزی: آشنایی با اصول انتخاب رنگ مناسب برای هر قسمت از طرح.
- نقطهچینی: یادگیری نحوه علامت گذاری نقاط مختلف بر اساس الگو.
هدف اصلی این دوره آماده کردن هنرجویان برای ورود به مراحل پیشرفتهتر طراحی فرش است. همچنین هنرجویان تشویق خواهند شد تا خلاقیت خود را بروز دهند و ایدههای جدید خود را آزمایش کنند. به طور کلی، آموزش طراحی نقشه فرش کلاس اول پایهای مهم برای ورود به دنیای گستردهتر هنر قالیبافی محسوب میشود.
آموزش طراحی نقشه فرش
آموزش طراحی نقشه فرش یک فرآیند جامع است که هنرجویان را با تکنیکها و مهارتهای لازم برای خلق آثار هنری زیبا آشنا میکند. این آموزش معمولاً شامل مباحث نظری و عملی بوده و هدف آن ارتقاء توانایی هنرجویان در زمینه طراحی فرش است
در دوره آموزشی ممکن است موارد زیر پوشش داده شود:
- تاریخچه قالیبافی: آشنایی با تاریخچه هنر قالیبافی و انواع مختلف آن.
- ابزارها: معرفی ابزارهای مورد نیاز برای طراحی مانند مداد، کاغذ شطرنجی یا نرمافزارهای کامپیوتری.
- تکنیکهای طراحی: آموزش تکنیکهایی مانند ترسیم اشکال ساده، رنگآمیزی دقیق و نقطهچینی.
- نقد آثار: بررسی آثار مختلف هنرمندان بزرگ جهت الهام بخشی.
این دوره آموزشی نه تنها مهارتهای فنی لازم برای خلق آثار زیبا را آموزش میدهد بلکه خلاقیت هنرجویان را نیز تقویت کرده و آنها را تشویق به آزمایش ایدههای جدید خواهد کرد. در نهایت، آموزش طراحی نقشه فرش یک فرصت عالی برای علاقهمندان به هنر قالیبافی فراهم میکند تا مهارتهای خود را توسعه دهند و وارد دنیای حرفهای شوند.
آموزش طراحی نقشه فرش با کامپیوتر
آموزش طراحی نقشه فرش با کامپیوتر یکی از جنبههای نوین هنر قالیبافی محسوب میشود که توجه زیادی جلب کرده است. در این دوره آموزشی هنرجویان یاد خواهند گرفت چگونه از نرمافزارهای تخصصی برای خلق طرحهای دیجیتال استفاده کنند
این آموزش معمولاً شامل موارد زیر خواهد بود:
- آشنایی با نرمافزارها: معرفی نرمافزارهای مختلف مورد استفاده در طراحی مانند CAD.
- تکنیکهای دیجیتال: یادگیری نحوه استفاده از ابزارهای دیجیتال برای ترسیم الگوها.
- رنگآمیزی دیجیتال: آشنایی با تکنیکهایی برای انتخاب رنگ مناسب دیجیتال.
- ویرایش آسان: آموزش نحوه اعمال تغییرات سریع بدون نیاز به شروع مجدد.
هدف اصلی این دوره آماده کردن هنرجویان برای ورود به بازار کار حرفهای در زمینه قالیبافی دیجیتال بوده و آنان توانایی خلق آثار منحصر به فرد خود را پیدا خواهند کرد. در نهایت، آموزش طراحی نقشه فرش با کامپیوتر فرصت مناسبی برای علاقه مندان فراهم کرده تا مهارت های خود را توسعه دهند و وارد دنیای جدید فناوری های مرتبط شوند.
بازار الکترونیک فرش مشهد , ایران کارپت