چه کاری انجام دهم تا حاجتم برآورده شود؟

خیلی از افراد هستند که حاجت و نیاز های زیادی دارند و تنها به درگاه خداوند میروند تا حاجت دلشان براورده شود .برای براورده شدن حاجت راه و روش های زیادی وجود دارد و حتی میتوان در زمان و مکان های خاص دعا کرد تا حاجت روا شود . ما در این مجموعه راه های استجابت دعا را برای شما بیان کرده ایم و شما میتوانید با دنبال کردن مطالب ما شیوه های استجابت دعا را بدانید.روش اجابت دعا را در پرشین وی ببینید.
‏

راه های استجابت دعا

استجابت دعا دارای شرایط و نیز موانعى است.پیش از بیان آن، مفهوم دعا و مقدمه‏اى را متذکر مى‏شویم:مفهوم دعا: دعابه معنى «خواندن» است، خواندنى که به صورت نیایش و سرود و ستایش، یا خواستن و طلب و درخواست مَدَدو نصرت و یاورى.

مقدمه:

انسان مرتبط با خدا مى‏کوشد از طریق دعا (راز و نیاز و مناجات و عبادت) به خدا نزدیک شود.وقتى باکسى آشنا شدى و ارتباط پیوسته شما زمینه اعتماد را فراهم ساخت و از دوستان صمیمى او به شمار آمدى،در هنگام نیاز به خانه‏اش مى‏روى و شرط دوستى را به جا مى‏آورد و میثاق و محبت را استوار مى‏سازد.دررا باز مى‏کند و شما را در اندرون پذیرایى می‌نماید و مورد لطف و عنایت ویژه قرار خواهد داد.براى استجابت دعا باید شرایطى را مهیا نمود و موانعى را برطرف ساخت.در ذیل به برخى از شرایط و موانع اشاره مى‏شود:

الف) شرایط استجابت دعا.

۱ – ارتباط مداوم با خدا در هر حال:

خداوند به پیامبرش دستور مى‏دهد که «نفس خویش را در کمالشکیبایى در هر بامداد و شامگاه به دعا کردن و جلب خشنودى خدا وادار کن».(۱)

قرآن کسانى را که فقطدر هنگام گرفتارى و مشکلات دعا مى‏کنند، مورد نکوهش قرار داده است: «وقتى به انسان گرفتارى و غمى روى مى‏آورد،ما را در هر حال (خواب و بیدارى، نشسته و ایستاده) بخواند و چون گرفتاریش را برطرف کنیم، برود (واز ارتباط خود با خدا از جهت کمیت و کیفیت بکاهد و گاهى قطع نماید، به گونه‏اى که) گویى اصلاًما را براى گرفتارى که به او رسیده بود، نخوانده است!».(۲)

امام صادق (ع) مى‏فرماید: «کسى که پیش‏دستى در دعانکند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعایش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گویند:این آواز را نشناسیم».در روایت دیگرى آمده که «به او مى‏گویند: تا امروز کجا بودى؟!».(۳)در اصول کافى آمده که خداوند به حضرت داوود(ع) فرمود: «مرا در روزهاى خوش و آسایش یاد کن تا من دعاى تو را در روزهاىگرفتارى و سختى اجابت کنم».(۴)

۲ – دعا باید از صمیم قلب باشد.تمام ذرات وجود انسان یک چیزى را بخواهد و طلب کند و دل و زیانش با عمل و رفتارش هماهنگ باشد.

۳ – اعتماد به خدا و اطمینان به اجابت او: امام صادق(ع) فرمود: «خدا دعایى را که از دل غافلو بى خبر برخیزد، مستجاب نمى‏کند پس وقتى دعا کنى، از عمق دل به او روى آور (و دلت رابا زبانت همراه گردان) و سپس به اجابت دعایت مطمئن باش».(۵)

۴ – قطع امید از غیر خدا و امیدو اطمینان به خداوند.امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه یکى از شما بخواهد که هر چه از خدا درخواست مى‏کند، خدا بهاو عطا فرماید، باید از همه مردم ناامید و مأیوس گردد و هیچ امیدى جز به درگاه خدا نداشته باشد».(۶)او به نقطه‏اى از ایمان و توکل باید برسد که بداند همه قدرت‏ها و علل جهان تحت اراده و قدرتالهى قرار دارند.پس از خدا بخواهد که اسباب و علل مادى و معنوى جهان را جهت صلاح و منفعت اوقرار دهد.

۵ – دعا باید در کنار تلاش و تدبیر باشد.پیامبر اکرم(ص) فرمود: «الداعى بلا عمل کالرامى بلا وتر؛ کسى کهدعا مى‏کند و به دنبال آن تلاش و عمل نمى‏کند، مانند آن است که بى چله کمان تیر مى‏اندازد».(۷)دعا نمى‏تواندجاى تلاش و برنامه ریزى در زندگى را بگیرد، بلکه مکمل آن مى‏تواند باشد.

۶ – دعا باید با حالت تضرع و دلى شکسته باشد.امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه دلتان شکست، دعا کنید، زیرا دلتا پاک و خالص نشود، شکسته نمى‏شود».(۸)

۷ – مکان دعا در استجابت تأثیر دارد، مثلاً دعا در حرم امامان(ع) مخصوصاً حرم امام حسین(ع) و کنار خانه خدا به خصوص مقام حضرت ابراهیم(ع) و کنار حجرالاسود.

۸ – زمان دعا: دعاى پنهانى و در تاریکى شب زودتر به اجابت مى‏رسد، مخصوصاً در قنوت یا سجده نماز«وتر» که بعد از خواندن هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع خوانده مى‏شود.(۹)قرآن مى‏فرماید: «پروردگار خود رابه حالت تضرع و تذلل و در پنهانى و خفا بخوانید».دعا در شب‏هاى ماه رمضان و رجب و دهه اولذى‏الحجه و غیر آن دعا را به اجابت نزدیک مى‏کند.

۹ – توسل به چهارده معصوم(ع) و آن‏ها را بر پایه آیه شریفه «وابتغوا الیه الوسیله» وسیله و شفیع قراردادن.

۱۰ – غسل توبه نماید، سپس با وضو چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد وسه مرتبه توحید و یک مرتبه سوره «الناس» و یک مرتبه «فلق» را بخوانید.بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفرالله ربى و اتوب الیه و بعد از هفت مرتبه «لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظیم» سپس بگویید: یاعزیز یا غفار اغفرلى ذنوبى و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانه لا یغفر الذنوب الا انت.»(۱۰)

به این ترتیب شخص در جاده دعا قرار مى‏گیرد و باید مراقب باشد تا راه دعا را درست بپیماید، و به بیراهه نرود.نشانىراه دعا را ذکر خواهیم کرد.

ب) موانع

استجابت دعا امام على(ع) مى‏فرماید: «المعصیه تمنع الاجابه؛(۱۱) گناه مانع اجابت دعا است».

شیوه های استجابت دعا

گناهان سه نوع تأثیر منفى در دعا مى‏گذارند:

۱ – لذت دعا و مناجات را سلب مى‏کنند.انسان دعا مى‏کند، اما لذت نمى‏برد و رقت قلب پیدا نمى‏کند.

۲ -مانع استجابت دعا مى‏شوند.۳ – توفیق دعا کردن یا شرکت نمودن در مجالس دعا را از انسان سلب مى‏کنند.

برخى از گناهان در عدم اجابت دعا تأثیر بیشتر دارند که در ذیل به نمونه‏اى از آن‏ها اشاره مى‏کنیم.امام سجاد(ع)فرمود: «گناهانى که مانع استجابت دعا مى‏شوند، عبارتند از: بددلى و سوءظن به مؤمنان و کارهاى آنان؛ طینت و درونىناپاک داشتن؛ نفاق و دورویى با برادران و خواهران ایمانى؛ عدم اطمینان به اجابت دعا؛ تأخیر نمازهاى واجب (و نخواندنآن در اول وقت فضیلت) آن که وقت آن بگذرد؛ بدزبانى و فحاشى و اهانت کردن؛ نزدیک نشدن به خدابه وسیله صدقه و کارهاى نیک».(۱۲)

نیز فرمود: «از جمله گناهانى که مانع استجابت دعا مى‏گردد، نافرمانى و رنجاندن خاطرپدر و مادر است».(۱۳)در برخى از روایات، بداخلاقى سبب باز گرداندن دعا معرفى شده است.

علل عدم اجابت دعاها از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع)

مردى به حضرت عرض کرد: خداوند مى‏فرماید: «ادعونى استجب لکم» پس چرا ما دعا مى‏کنیم، ولى اجابت نمى‏شود، حضرت فرمود:چون دل‏هاى شما در هشت مورد خیانت و بى وفایى کرد:

۱ – خدا را شناختید، ولى حقش را آنگونه که بر شما واجب بود، ادا نکردید.از این رو آن معرفت به کار شما نیامد.

۲ – به پیامبر خدا ایمان آوردید، ولى در عمل با سنت و روش او مخالفت کردید، پس ثمره ایمانشما چه شد؟

۳ – کتاب خدا (قرآن) را خواندید، ولى در عمل با آن مخالفت کردید.

۴ – گفتید ما از آتش دوزخ مى‏ترسیم، ولى در همه حالات به واسطه گناهان خود به سوى جهنم مى‏روید.

۵ – گفتید ما به بهشت تمایل و رغبت داریم، ولى کارهایى انجام مى‏دهید که شما را از بهشت دورمى‏سازد.

۶ – نعمت‏هاى خدا را استفاده مى‏کنید، ولى شکر و سپاس گزارى نمى‏کند.

۷ – خداوند فرمود: شیطان دشمن شما است، شما نیز او را دشمن گیرید.(۱۴) شما به زبان او را لعنمى‏کنید، ولى در عمل با او دوستى مى‏نمایید و از او اطاعت مى‏کنید.

۸ – عیب‏هاى مردم را برابر دیدگان‏تان قرار دادید و عیب‏هاى خود را پشت سرانداختید، در نتیجه کسى را ملامتمى‏کنید که خود به ملامت سزاوارتر از او هستید.

با این وضع چه دعایى از شما مستجاب گردد، در صورتى که شما راه‏ها و درهاى دعا را به روىخود بسته‏اید؟!«پس تقوا پیشه کنید؛ کارهایتان را اصلاح کنید؛ امر به معروف و نهى از منکر کنید تا خدا دعایتان را مستجاب کند.(۱۵)

بهترین آیه قرآن برای استجابت دعا

راه دعا از دیدگاه امام صادق(ع) و راه های استجابت دعا

شخصى خدمت امام صادق(ع) عرض کرد: دو آیه در قرآن است که تأویل و معناى آن را نمى‏دانم.یکى «ادعونى استجب لکم» است، که ما هر چه دعا مى‏کنیم، اجابت نمى‏شود.حضرتفرمود: «من سر عدم اجابت دعایتان را به شما مى‏گویم.اگر تو خدا را در آن چه دستور فرموده اطاعت کنىو آن گاه او را بخوانى، دعایت را اجابت مى‏کند، ولى تو با (دستورهاى) او مخالفت کرده، نافرمانى‏اش مى‏کنى.او نیزاجابت نمى‏کند.با این حال، اگر خدا را از راهش بخوانى – اگر چه گناهکار باشى – خدا دعایت را مستجابمى‏کند».

آن شخص پرسید: راه دعا چیست؟ فرمود: «نماز (۱۶) که خواندى، ابتدا تمجید کرده، او را به بزرگى مى‏ستایى وبه هر نحو که مى‏توانى، حمد و ستایش مى‏کنى، سپس بر پیامبر(ص) و آلش درود مى‏فرستى و به تبلیغ رسالتش گواهى مى‏دهى، و بر ائمه هدى سلام مى‏دهى، آن گاه نعمت‏هاى خدا را بر خود مى‏شمارى و او را بهخاطر آن‏ها ستایش و شکر مى‏کنى.بعد به گناهان خود یکایک اعتراف مى‏کنى و هر کدام را که به یاددارى، اقرارمى‏نمایى.هر کدام را به خاطر ندارى، به طور سربسته به زبان مى‏آورى و از همه گناهان به درگاه خدا توبهمى‏کنى و تصمیم مى‏گیرى که دیگر گناه نکنى و از روى پشیمانى و صدق نیت و خلوص، و در بیم و امید از آن‏ها

استغفار و طلب آمرزش مى‏کنى، سپس مى‏گویى: «اللهم انى أعتذر الیک من ذنوبى و استغفرک وأتوب الیک فأعنى على طاعتک و وفّقنى لما اوجبت علىّ من کل ما یرضیک فانى لم أر أحداً بلغ شیئاًمن طاعتک الا بنعمتک علیه قبل طاعتک، فأنعم علىّ بنعمه أنال به رضوانک و الجنهَ.بعد از رعایت این مراتب، حاجتخود را بخواه، که امیدوارم خدا ناامیدت نکند و حاجتت را برآورد».(۱۷)

چند تذکر:

۱ – گاهى با وجود تمام شرایط دعا،دعا مستجاب نمى‏شود، چون به مصلحت ما نیست، یعنى چیزى را طلب مى‏کنیم که به سود ما نیست، اگر چهمى‏پنداریم به نفع ما و خیر است.(۱۸)

۲ – گاهى دعا مستجاب مى‏شود، ولى از روى مصالحى تحقق عملى آنبه تأخیر مى‏افتد، حتى ممکن است تا بیست سال طول بکشد تا محقق گردد.

۳ – در روایت است خداوند وقتى بنده‏اى را دوست داشته باشد، اجابت دعاى او را به تأخیر مى‏اندازد تابنده‏اش با او راز و نیاز گوید.از این رو مؤمنان ثابت قدم هیچ گاه از تکرار دعا مأیوس نمى‏شوند، بلکه مى‏گویند:دست از طلب ندارم تا کام من برآیدیا جان رسد به جانان یا جان ز تن درآید.

۴- گاهی اجابت دعاها در آخرت به صورت پاداش نمایان می شود و در دنیا خواسته اش بنابر مصالحی دادهنمی شود.اگر کسی بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا در دنیا، چه پاداشی برای او در آخرت در نظرگرفته است، هرگز نا امید نمی شود.امام صادق(ع) می فرماید: «روز قیامت خداوند متعال می فرماید: ای بنده من!‌ تومرا خواندی و من اجابتت را به تأخیر انداختم.اکنون ثواب و پاداش تو چنین و چنان است.پس مؤمن آرزو میکند که کاش هیچ دعایی از او در دنیا اجابت نمی شد، برای آن ثواب و پاداش نیک که میبیند».(۱۹)

از روایات استفاده می شود که هیچ دعایی بی اثر نیست و هر دعایی در دنیا و آخرت تأثیرمناسب خود را دارد.امام سجاد(ع) می فرماید: «دعای مؤمن یکی از سه فایده را دارد: یا برای او ذخیره میگردد یا در دنیا برآورده می شود یا بلایی را که می خواست به او برسد،‌ از وی می گرداند».(۲۰)

علاوه بر مطالب یاد شده، همیشه به این نکته توجه داشته باشید که نماز و روزه و دعا و غیره،مطلوبیت ذاتی دارند و فلسفه دعا تنها بر آوردن حوائج به ویژه خواسته های دنیوی نیست، بلکه نفس دعا ومناجات با خدا،‌ صرف نظر از اجابت یا عدم اجابت، موضوعیت دارد و به اصطلاح طلب مهم تر از مطلوباست.

ایران