گناهی ویرانگرتر از بمب اتم!

بدبینی

یکی از مهمترین مباحثی که در متون اسلامی مورد توجه و اهمیت خاص قرار دارد موضوع گناه شناسی است،
مسأله بسیار مهم و اساسی که اگر مورد توجه و دقت قرار نگیرد افراد را در موقعیت‌های هولناک شقاوت و
گمراهی قرار می‌دهد.

بدبینی یک حالت درونی و از صفات بسیار بدی است که از زوایای متعدد قابل بحث است؛ زیرا آثار منفی
فردی و اجتماعی، روحی و جسمی، اخروی و دنیوی زیادی دارد.در منابع اسلامی ضمن بیان آثار و علل بدبینی، راه
هایی برای درمان آن ذکر شده است.انسان های منفی باف و دچار سوء ظن نسبت به دیگران، نسبت به خواست
خداوند، نسبت به هر پدیده ای بدبین هستند و تصور می کنند همه دنیا علیه آن ها هستند، همه را
به چشم دشمنی می بینند که که قصد آزار رساندن به آن ها را دارند(dot)

آثار و نتایج
بدبینی:

۱-یاس و ناامیدی: نوعاً کسانی که به اراده الهی سوء ظن دارند امیدی به مدد و یاری الهی در
زندگی دنیایی و اخروی ندارند از این رو به جای این که روح خود را به امید و کرم الهی
زنده نگهدارند با یاس و نامیدی درهای رحمت حق را به روی خود بسته می‌بینند.

۲- سلب امنیت و آرامش: در روایتی از امام علی علیه السلام نقل شده است: «مَن لَم یَحسُنْ ظَنُّهُ استَوحَشَ
مِن کُلِّ أحَدٍ؛[۶] هر که خوش بین نباشد، از همگان گریزان باشد (با هیچ کس خو نگیرد)».

۳- تنها ماندن از دوستان: «مَنْ غَلَبَ عَلَیْهِ سُوءُ الظَّنِّ لَمْ یَتْرُکْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلِیلٍ صُلْحا؛(تصنیف غرر الحکم و
درر الکلم ؛ص۲۶۴) هر که بد گمانى بر او چیره شود، جاى آشتى با هیچ دوستى باقى نگذارد.»

۴-موجب فساد
عبادت: از امام علی(علیه السلام) نقل شده است: «إِیَّاکَ أَنْ تُسِی‏ءَ الظَّنَّ فَإِنَّ سُوءَ الظَّنِّ یُفْسِدُ الْعِبَادَهَ وَ یُعَظِّمُ الْوِزْر؛[تصنیف
غرر الحکم و درر الکلم؛ ص۲۶۳،،ح۵۶۶۸]بپرهیز از این که بدگردانى گمان را، پس به درستى که بدى گمان، فاسد می
کند عبادت را، و بزرگ مى‏گرداند گناه را.»

 بدبینی و سوء ظن آثاری دارد که برخی از آنها عبارت اند از:

۱٫زوال امنیت: شخص بدبین به حریم شخصیت مسلمانان تجاوز می کند.

نوعاً کسانی که به اراده الهی سوء ظن دارند امیدی به مدد و یاری الهی در زندگی دنیایی و اخروی
ندارند از اینرو به جای این که روح خود را به امید و کرم الهی زنده نگهدارند با یاس و
نامیدی درهای رحمت حق را به روی خود بسته می‌بینند

۲٫کنجکاوی در امور دیگران: شخص بدبین برای پیدا کردن شاهدهایی
بر بدگمانی خود با تجسس از مسلمانان سلب آزادی می کند.

۳٫ابتلا به غیبت برادران مومن: [۱] چون نسبت به کسى سوء ظن پیدا کرده است، غیبت را تجویز مى‏کند.[۲]

۴٫از
بین رفتن عبادات: حضرت علی(علیه السلام) می فرماید: بپرهیز از آن که گمان را بدگردانی؛ زیرا به راستی بدگمانی عبادت
را از بین می برد و گناه را بزرگ می کند”.[۳]

۵٫از دست دادن دوستان و تنهایی و انزوا: امام
علی(علیه السلام) می فرماید: “هر که بدگمانی بر او چیره شود جای آشتی با هیچ دوستی را باقی نمی گذارد”.[۴]

۶٫موجب ترس و بخل و حرص می شود: پیامبر(صلی الله علیه و آله) به علی(علیه السلام) فرمود: “اى على ترس
و بخل و حرص غرائزى هستند که از سوء ظن تولد پیدا مى‏کنند”.[۵]

حضرت علی(علیه السلام) می فرماید: بپرهیز از
آن که گمان را بدگردانی؛ زیرا به راستی بدگمانی عبادت را از بین می برد و گناه را بزرگ می
کند”

راهکارهایی برای درمان بدبینی

۱بی اعتنایی به گمان های بدی که به ذهن می آید.۲ توجه به فواید
خوش بینی: سلامت و نشاط بدنی و روحی، جلب محبت و دوستی، زندگی شادتر و کاهش غم و اندوه.۳ توجه
به مضرات بدبینی از جمله: ترس، بخل، حرص، سلب اعتماد و زوال امنیت مردم، پراکنده شدن دوستان و آشنایان از
اطراف فرد بد ظن، اشتهار به داشتن مشکل روحی و روانی.۴ استفاده از خود گویی های مثبت مثل: من خوش
بین هستم، مردم دوست داشتنی اند.۵ جمع آوری اطلاعات بیشتر در زمینه ی مورد سوظن و به تعویق انداختن تصمیم
و قضاوت در مورد دیگران.و اما در مورد دعا برای مقابله با سوء ظن باید عرض نمایم که چون سوء
ظن منفی از وسوسه های شیطان است، دعای زیر می تواند در هنگامی که ظنون بد به ذهن خطور می‌کند
برای رهایی از آنها بسیار مفید و کار ساز باشد.بدین طریق که شما یک کشی به دور مچ دستتان بیندازید
و هنگامی که ظن بدی به ذهنتان هجوم آورد، آن کش را گرفته و رها سازید به طوری در مچ
تان سوزشی احساس نمایید و آن گاه این دعا را با توجه به معنای عمیق آن با خود بارها و
بارها زمزمه نمایید«آمَنتُ بالله و بِرسُلِهِ مُخلِصاً لَهُ الدین و لا حول و لا قوتَ الا بالله العلی العظیم و
اللهم صل علی محمد و آل محمد».

پی نوشت ها:

[۱] دستغیب ،سید عبدالحسین، قلب سلیم، ج۲، ص ۱۸۳و ۱۸۴و ۱۸۵٫

[۲] مصطفوى‏، حسن، ترجمه مصطفوى، متن، ص ۲۰۷، ناشر انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ش‏.

[۳] شرح غرر الحکم، ج ۲، ص ۳۰۸، الامام علی(علیه السلام) قال: “ایاک ان تبسی الظن فان سوء الظن تفسد
العباده و یعظم الوزر”.

[۴] شرح غرر الحکم، ج ۵، ص ۴۰۶، الامام علی(علیه السلام) قال: “من غلب علیه سوء الظن لم یترک بینه
و بین خلیل صلحا”.

[۵] عطاردى، عزیز الله، ایمان و کفر، ترجمه الإیمان و الکفر، بحار الانوار، ج ‏۲، ص ۷۳٫

فرآوری: محمدی

پرسمان