دی به آذر روز از دی ماه برابر با ۸ دی در گاهشماری ایرانی

دی به آذر روز، دومین جشن دیگان  

دیگان : دی به آذر روز از دی ماه برابر با ۸ دی در

گاهشماری ایرانی

واژه ی دی
که در اوستا «دتهوش»(Dathush) یا «دزوه»(Daz-vah) می باشد به معنی دادار یا آفریننده و آفریدگار است که همیشه به مانند
صفتی برای اهورامزدا آورده شده است.واژه ی «دی» از مصدر «دا» آمده است که در اوستا و فارسی هخامنشی (
پارسی باستان) و سانسکریت به معنی دادن، آفریدن، ساختن، و بخشیدن، است.

در پهلوی “داتن (Datan) ” و در فارسی «دادن» شده است و “داتر”(Dater) که در پهلوی “داتار “و در فارسی
«دادار» یا آفریدگار گفته می شود و در خود اوستا در آفرینگان گاهنبار بند ۱۱ صفت دتهوش برای دهمین ماه
سال بکار رفته است.

ابوریحان بیرونی درباره ی «دی» می گوید

“…
دی ماه، نخستین روز آن خرم روز است و این روز و ماه هر دو به نام خداوند است که
«هرمز» نامیده می شود، یعنی حکیم و دارای رای و آفریدگار.
در این روز عادت ایرانیان چنین بوده که پادشاه از تخت شاهی پایین می آمد و جامه ای سفید می
پوشید و در بیابان بر فرش های سپید می نشست و دربان و یساولان را که شکوه پادشاه با آن
هاست به کنار می راند و هر کس که می خواست پادشاه را ببیند، خواه دارا و خواه نادار بدون
هیچ گونه نگهبان و پاسبان، نزد شاه می رفت و با او به گفتگو می پرداخت و در این روز
پادشاه با برزگران می نشست و در یک سفره با آن ها خوراک می خورد و می گفت : من
مانند یکی از شماها هستم و با شماها برادرم، زیرا استواری و پایداری جهان به کارهایی است که به دست
شما انجام می شود و امنیت کشور نیز با من است، نه پادشاه را از مردم گریزی است و نه
مردم را از پادشاه”…

چهار جشن منسوب به «دی» یا «دادار»(خداوند – هرمزد)

۱- اورمزد و دی ماه در نخستین روز دی ماه۲- دی بآذر و دی ماه در
هشتمین روز دی ماه۳- دی بمهر و دی ماه پانزدهمین روز دی ماه۴- دی بدین و دی ماه بیست و
سومین روز دی ماهکه «کوشیار گیلانی» در «زیج جامع» این روزها را ” دی جشن ” می نامد.

آریا بوم