علت و عوارض بالا و پایین بودن تستوسترون در زنان و مردان + روش درمان

آزمایش تعیین سطح تستوسترون بخش مهمی از آزمایشهای باروری
است.با این که تستوسترون اغلب به عنوان یک هورمون مردانه
شناخته می شود ولی هورمونی حیاتی برای سلامت هر دو جنس
است و مثل هر هورمون دیگری کم و زیاد بودنش با عوارضی
همراه است.

در مردان پایین بودن این هورمون مردانه علت بالقوه ناباروری است
ولی احتمالا برایتان تعجب آور خواهد بود که مقدار بالای
این هورمون مردانه هم می تواند مشکل ساز شود.

در زنان سطح بالای این هورمون مردانه می تواند علامت نشان دهنده
مشکل بالقوه باروری باشد. کمبود این هورمون در زنان معمولا
بعد از یائسگی دیده می شود و در دوران باروری بوجود نمی آید.

چه میزان هورمون  در زنان و مردان بالا و پایین است؟ به علاوه
چه کاری می توان در مورد آن انجام داد بویژه اگر در حال
تلاش برای باردار شدن هستید.

علایم تستوسترون پایین در مردان

پایین بودن این هورمون مردانه در  مردان به عنوان هیپوگونادیسم hypogonadism
شناخه می شود که می تواند منجر به ناباروری در مردان شود.

اگر مرد هستید، پزشک شما تحت شرایط زیر مقدار این هورمون مردانه
شما را بیش از حد پایین تشخیص می دهد:

سطح آزاداین هورمون مردانه کمتر از ۹ ng/dL

سطح کل این هورمون مردانه کمتر از ۲۴۰ ng/dL

سطح آزاداین هورمون مردانه نشان دهنده مولکول های تسوسترون
در جریان خون است که به هیچ مولکول بیولوژیکی دیگری
پیوند نخورده باشند. سطح کل تستوسترونن ترکیب تستوسترون های
آزاد و مولکول های تستوسترونی است که با پروتئین ها و هورمون
جنسی گلوبولین پیوند خورده اند.

علایم پایین بودن تستوسترون در مردان عبارتند از :

ناباروری

افسردگی

خستگی

کاهش توده عضلانی

کاهش ریش و رشد موهای بدن

کاهش میل جنسی

اختلال نعوظ

بزرگ و حساس شدن سینه ها

کاهش قدرت

گر گرفتگی

دشواری تمرکز

هیپوکونادیسم اولیه در مردان زمانی ایجاد می شد که
مشکل از بیضه ها باشد که به نام نانرسایی اولیه بیضه ها
یا یائسگی مردانه شناخته می شود. در واقع برخی از علایم
آن مشابه یائسگی زنانه است.

هیپوگونادیسم ثانویه در اثر ایجاد مشکل در غده
هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد می شود. این غدد
در مغز هورمون های FSH و LH را تولید می کنند
که مسئول ارسال پیام برای تولید تستوسترون
هستند.

علت پایین بودن تستوسترون در مردان

علت پایین بودن تستوسترون در مردان

برخی از علل تستوسترون پایین در مردان عبارتند از :

سن : هنگامی که سن مردان به بالای ۵۰ سال برسد، سطح
تستوسترون به طور طبیعی شروع به کاهش می کند. باروری
مردان با سن کاهش میابد گرچه به اندازه زنان چشمگیر نیست.

چاقی : چاقی تاثیر بسیار بیشتری از سن بر کاهش سطح
این هورمون مردانه در مردان می گذارد. تحقیقت نشان داده اند که
افزایش وزن، ارتباط مستقیم با پایین بودن تستوسترون دارد.
کاهش وزن می تواند سطح این هورمون مردانه شما را به اندازه
طبیعی بازگرداند.

سیگار کشیدن : سیگار کشیدن خطر ناباروری در مردان
را افزایش می دهد.

کمبود وزن : کمبود غیر طبیعی وزن بدن، سوء تغذیه،
و ورزش بیش از حد می تواند منجر به پایین بودن
این هورمون مردانه و کاهش باروری شود.

سندرم کلینفلتر Klinefelter (XXY ) : این اختلال
ژنتیکی که به جای داشتن یک کروموزوم ایکس و
یک کروموزوم ایگرگ ، مرد یک کروموزوم ایکس
اضافه دارد یکی از عوامل شایع ناباروری مردانه است.

سندرم کالمن Kallmann : یک بیماری ژنتیکی است که
در آن بلوغ یا شروع نمی شود یا کامل نمی شود.

اختلالات هیپوفیز : شامل مشکلات مربوط به عملکرد هیپوفیز
می شود که ممکن است در نتیجه تومور هیپوفیز با تومور
مغزی باشد. یا درمان تومور مغزی با اشعه که منجر به
آسیب دراز مدت هیپوفیز می شود.

بیضه های پایین نیامده : این مشکل معمولا در اوایل کودکی
از بین می رود در غیر اینصورت باید اصلاح شود تا منجر به
مشکلات هورمونی در آینده نشود.

غلظت بالای آهن : که به نام هموکروماتوز hemochromatosis
هم شناخته می شود.

جراحت بیضه : اگر فقط یکی از بیضه ها آسیب دیده باشد تولید
تستوسترون می تواند به صورت طبیعی ادامه پیدا کند.

علایم پایین بودن تستوسترون

درمان سرطان : شیمی درماننی و رادیو تراپی می تواند به
طور موقت باعث کاهش تستوسترون و اختلال در تولید
اسپرم شود. البته گاهی اوقات آسیب وارده دائمی می شود.
یک مطالعه نشان داده است که ۳۰ درصد مردان بعد از
درمان پایین آمدن تستوسترون را تجربه می کنند.

ایدز و HIV : ویروس HIV می تواند عملکرد تیروئید،
هیپوفیز و هیپوتالاموس را مختل کند که منجر به
کاهش تستوسترون می شود.

بیماری یا جراحی عمده : این مشکل معمولا بعد از دوران
ریکاوری از بین می رود مثل عفونت هایی از قبیل ارویون،
که در بلند مدت می تواند منجر به مشکلات هورمونی شود.

داروها یا سوء مصرف مواد مخدر : مثلا ماریجوانا می تواند
منجر به پایین آمدن سطح تستوسترون شود.

سطح بالای استرس : بالا بودن هورمون کورتیزول منجر به
کاهش هورمون تستوسترون می شود.

درمان تستوسترون پایین در مردان

درمان تستوسترون پایین در مردان

اگر پایین بودن این هورمون مردانه شما به دلیل مشکل پزشکی یا سبک
زندگی ( مانند چاقی ) باشد، حداقل بخشی از روند درمان شما
مشکل کاهش این هورمون مردانه را تا حدودی حل می کند.

در مواردی حتی ممکن است سطح تستوسترون به حالت طبیعی
بازگردد. توصیه های پزیک برای درمان پایین بودن تستوسترون
می تواند شامل موارد زیر باشد :

مکمل تستوسترون : پزشک شما ممکن است این هورمون مردانه تزریقی
تجویز کند که به نوبه خود منجر به افزایش تولید اسپرم مس شود.
مکمل تستوسترون همچنین برای بهبود سلامت عمومی بدن مفید است
حتی اگر مشکل ناباروری را حل نکند.

کلامید Clomid : این دارو اغلب برای ناباروری زنان تجویز می شود
ولی برای افزایش سطح تستوسترون مردان هم کاربرد دارد.

درمان IVF : IVF ممکن است به تنهایی با به همراه مکمل های هورمونی
تجویز شود. اگر ناباروری در زن هم مشاهه شود احتمالا پزشک در
اولین مرحله IVF را تجویز کند.

IVF به همراه ICSI : IVF-ICSI به معنی تزریق مستقیم اسپرم به تخمک است.

استخراج اسپرم از بیضه TESE : اگر مشکل شما نبود یا کمبود اسپرم باشد
ممکن است پزشک پیشنهاد استخراج اسپرم از بیضه را بدهد.

اهدا کننده اسپرم : در برخی موارد پزشک شما برای درمان ناباروری
پیشنهاد استفاده از اهدا کننده را می دهد.

علایم و دلایل تستوسترون بالا در مردان

علایم و دلایل تستوسترون بالا در مردان

سطح بالا و غیر طبیعی تستوسترون به نام
هایپرگونادیسم hypergonadism شناخته
می شود.

در صورتی که یکی از شرایط زیر را داشته باشید پزشک
بالا بودن سطح تستوسترون در شما را تشخیص می دهد :

سطح کل تستوسترون بالاتر از ۹۵۰ ng/dL

سطح تستوسترون آزاد بالاتر از  ۳۰ ng/dL

علایم بالا بودن تستوسترون عبارتند از :

بلوغ زودرس

ناباروری و کاهش اسپرم

آکنه

بالا بودن میل جنسی

پر مویی

بالا بودن فشار خون

بالا بودن تعداد سلول های قرمز خون

افزایش رفتارهای ریسک پذیر

خشونت

عوامل تستوسترون بالا در مردان

تومورها : تومور در غده آدرنال یا بیضه ها

سوء مصرف استروئیدهای آنابولیک : مکمل هایی که
توسط بدنسازان برای افزایش حجم عضله یا افزایش
قدرت استفاده می شود.

مکمل تستوسترون : گاهی توسط پزشک تجویز می شود
و گاهی به صورت غیر قانونی مصرف می شود.

تماس با کسی که ژل تستوسترون استفاده می کند : ژل
می تواند در تماس با بدن فرد دیگر به او منتقل شود.

درمان تستوسترون بالا در مردان

درمان تستوسترون بالا در مردان

بالا بودن تستوسترون در مردان اغلب به دلیل تومور یا به ندرت
به دلیل سوء مصرف مواد ایجاد می شود.

اگر به دلیل مصرف مکمل هورمون یا استروئید آنابولیک باشد
حذف دارو می تواند مشکل را حل کند که البته باید تحت نظر
پزشک انجام شود.

شاید برایتان تعجب آور باشد ولی بالا بودن تستوسترون در
مردان می تواند منجر به ناباروری شود. برخی از مردانی
که مکمل تستوسترون مصرف می کنند فکر می کنند باعث
بهبود باروریشان می شود یا به امید بهبود مایع منی ، قدرت
یا بالا رفتن انرژیشان مصرف می کنند. متاسفانه مصرف
مکمل هورمون در مردانی که از نظر پزشکی نیازی
به آن ندارند میتواند عامل ناباروری شود.

یک مطالعه نشان داد مردانی که بدون نیاز به مکمل
هورمون از آن استفاده می کنند ، ۸۸٫۴ درصد
دچار آزواسپرمی می شوند. به عبارت دیگر اسپرم
تولید نمی کنند. با این حال ۶ ماه بعد از توقف
مکمل تستوسترون ، ۶۵ درصد از مردان دیگر مبتلا
به آزواسپرمی نبودند و تولید اسپرم در آن ها از سر
گرفته شده بود.

بالا و پایین بودن تستوسترون در زنان

بالا و پایین بودن تستوسترون در زنان

زمانی که صحبت از بارداری می شود، بالا بودن تستوسترون
در زنان بیشتر از پایین بودن تستوسترون مشکل ساز است.

هورمون فقط یکی از هورمونهای متعدد شناخته شده
به عنوان آندروژن است. بالا بودن سطح آندروژن در زنان
به عنوان هایپراندروگنسیم شناخته می شود.

علایم بالا بودن سطح آندروژن عبارتند از :

پریودهای نامنظم

عدم تخمک گذاری

آکنه

رشد غیر معمول موها

طاسی مدل مردانه

کلفت شدن صدا

افزایش توده عضلانی

بزرگ شدن کلیتوریس

عوامل تستوسترون بالا در زنان

PCOS : سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از علل شایع
ناباروری در زنان است که در مواردی با چاقی و مقامت
به انسولین همراه است.

هایپر پلازی آدرنال مادرزادی CAH : این بیماری ژنتیک
مادرزادی باعث پیشگیری از تولید هورمون های ضروری
توسط غده آدرنال و در نتیجه ناباروری زنان و مردان
می شود.

سرطان آدرنال یا تخمدان

استفاده از استروئید آنابولیک

علایم تستوسترون پایین در زنان

زنان با هورمون پایین ممکن است علایم زیر را تجربه کنند :

کمبود میل جنسی

افسردگی

خستگی

مشکلات شناختی

این هورمون مردانه پایین در زنان معمولا بعد از یائسگی دیده
می شود. هر چند که ممکن است در هر سنی رخ دهد.
سطح این هورمون مردانه همراه با استروژن و سایر هورمون
های تولتید مثل کاهش پیدا می کند. پایین بودن این هورمون مردانه
معمولا در زنانی قصد باردار شدن دارند مشکلی ایجاد
نمی کند.

درمان غیر طبیعی بودن سطح تستوسترون در زنان

درمان غیر طبیعی بودن سطح تستوسترون در زنان

پزشک معمولا برای درمان بالا بودن هورمون هدف و
علایم را در نظر می گیرد و در صورتی که قصد بارداری
داشته باشید، درمان متفاوت خواهد بود.

به عنوان مثال یکی از درمان های احتمالی مصرف قرص های
پیشگیری از بارداری است که در صورتی که در حال تلاش برای
بارداری باشید، مناسب شما نیست.

یک احتمال دیگر استفاد هاز داروهای ضد آندروژنی اسپیرونولاکتون
spironolactone با نام تجاری آلداکتون Aldactone است.
مصرف اسپیرونولاکتون در بارداری ایمن نیست بنابراین
اگر می خواهید باردار شوید نمی توانید از این دارو استفاده
کنید.

درمان تستوسترون پایین و بالا در زنان

گزینه های درمان زنان همزمان با امید برای بارداری
عبارتند از :

کاهش وزن و ورزش : کاهش وزن و ورزش منظم به ویژه
در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به کاهش سطح
هورمون کمک می کند و حتی ممکن است منجر به تخمک
گذاری مجدد شود.

متفورمین : درمان مقاومت به انسولین با داروی متفورمین به کاهش
علایم سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می کند.

داروهای باروری : به احتمال زیاد به تغییر سبک زندگی و
مصرف داروهای باروری نیاز خواهید داشت. کلومید و
لتروزول اولین روش درمان باروری برای زنان مبتلا
به تخمدان پلی کیستیک هستند.

درمان های زیبایی : استفاده از موم و لیزر می تواند
موهای ناخواسته شما را از بین ببرد.

منبع : verywellfamily

تهیه و ترجمه گروه بارداری و زناشویی پرشین وی

اختصاصی پرشین وی