سیاه دوزی از هنرهای سنتی و دستی مردم سیستان

سیاه دوزی نوعی از هنر سوزن دوزی می باشد که در سیستان و بلوچستان انجام می شود .این هنر با استفاده,
از نخ ابریشم به رنگ سیاه انجام می شود و بر روی لباس دوخته می شود .این هنر به گونه ای برای تزئین لباس,
استفاده می شود چرا که با استفاده از نخ و سوزن طرح هایی را در قسمت های یقه و آستین و لبه های لباس,
ایجاد می کند و زیبایی خاصی به آن می بخشند .

سیاه دوزی

از دیرباز مردم سیستان و بلوچستان از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش می کردند اما مردان در کنار شغل,
اصلی خود به بافتن حصیر و سبد، تهیه ابزار و مصالح کار و حتی ساختن سفالهایی چون کلپورگان ,
مبادرت می ورزیدند تا قدری از مایحتاج زندگیشان را تامین کنند.

زنان سیستانی و بلوچ از زمانهای دور تاکنون دوشادوش مردان خود، با ذوقی سرشار، بیشتر وسایل خانه را,
به بهترین شکل درست می کردند و با نقوش زیبا می آراستند.

لباس محلی مردم سیستان

از تهیه پارچه تا دوخت و تزئین پوشاک و بافت فرش، گلیم و جاجیم با زییاترین نقوش برجای مانده از آبا و اجدادشان,
که سینه به سینه منتقل شده، از دیرباز بر دوش زنان این دیار بوده است.

عمده ترین هنرهای سنتی و دستی سیستان و بلوچستان، پشتی، گلیم، قالی، سیاه دوزی، سکه و آیینه دوزی،
سوزن دوزی بلوچی، خامه دوزی، پریوار دوزی، حصیربافی، پرده بافی، سیاه چادر بافی، سفالگری،
جواهر سازی، آویزدیواری از نوع اسفند، تولید ابزارآلات موسیقی، توتن و لنج سازی است.

نوع دیگر سوزندوزی در سیستان، سیاه دوزی است که در آن از نخ سیاه ابریشم استفاده می شود ,
و روی لباس مورد استفاده قرار می گیرد.

خامه دوزی و سیاه دوزی تنها جنبه خود مصرفی داشته و فقط بین اهالی سیستان خرید و فروش می شود.
سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی در منطقه سیستان است.

این نوع دوخت برای تزئین پیش سینه و سرآستین لباس به کار می رود و تنها از نخ سیاه رنگ که معمولا ,
ابریشمی است استفاده می کنند. در سیاه دوزی با دوخت دندان موشی به هم چسبیده ,
نقش هایی را به شکل مثلث بر روی لباس می دوزند و بین این دندان موشی ها گاهی از دوخت,
زنجیره استفاده می شود.

کاربرد سیاه دوزی

سیاه دوزی در سیستان در گذشته کاربرد فراوانی داشته است و در جامعه سنتی مردان و زنان سیستانی,
به کار می رفته که امروزه در اندک قسمت های از سیستان ( سیستان و بلوچستان دوخته و کارایی دارد .

در این هنر نقوش فراوانی به کار می رود که بسته به جامه زنان و مردان جداگانه است .
این هنر تاریخچه ای کهن در تاریخ سرزمین کشورمان دارد.

مواد اولیه مورد مصرف در سوزن دوزی سیستان نخ و پارچه است .این دوخت علاوه بر جامه مردان و زنان سیستانی,
برای بقچه،جانماز،روطاقچه ای و غیره استفاده می شود.

هنر سیاه دوزی بر روی لباس

بیشتر بدانید فلسفه نوعی رودوزی در باور مردم شاهکوه

مردم منطقه شاهکوه در استان گلستان به‌وسیله سیاه‌دوزی طرح و نقشی روی لباس‌های‌شان می‌دوزند,
و معتقدند، زمانی که زندگی فرد شروع می‌شود مانند نقش‌ها و طرح‌های سیاه‌دوزی آهسته ,
و قدم به قدم بستر سفید زندگی از امور خوب و بد انسان نقش زده می‌شود،

پس برای هر نقش، اسم و هویتی تعریف شده است.

سیاه‌دوزی در منطقه شاهکوه روی لباس‌های محلی زنان مثل پیراهن و روسری انجام می‌شود. رنگ قالب,
این نوع سوزن‌دوزی، سیاه بوده به همین دلیل در این منطقه به «سیاه‌دوزی» شهرت دارد و روی پارچه,
سفید با استفاده از نقوش بته جقه، گل‌های ساده، خطوط شکسته و منحنی به‌صورت ذهنی دوخته می‌شود.

در این منطقه، طرح و نقشی که روی لباس می‌دوزند با سایر سوزن‌دوزی‌های استان متفاوت است.
نقوش به‌طور ذهنی و برگرفته از عناصر موجود طبیعت روی لباس و حاشیه روسری ,
با نخ‌های ضخیم کار می‌شود.

سوزن دوزی در شاهکوه

سوزن‌دوزی اصولا هنری خانگی و خاص زنان منطقه شاهکوه است. زنان بدون نقشه و به‌طور ذهنی نقوشی را ,
که الهام‌گرفته از آداب و رسوم، اعتقادات و عناصر طبیعی موجود در محیط پیرامون زندگی است,
روی لباس می‌دوزند.

در تولید این نوع لباس محلی فقط از پارچه سفید رنگ استفاده می‌شود و در ایجاد نقوش سوزن‌دوزی روی ,
این نوع لباس از نخ سیاه و به‌ندرت از نخ‌های رنگی سبز و قرمز استفاده می‌شود.

نقوش انتزاعی سیاه‌دوزی و شباهت نقش «کج بته» با درخت «سرو کوهی» یا «اورس» که محل رویش آن,
در کوه‌های شاهکوه است، پرندگانی مثل کبک، گنجشک و خروس در این منطقه و همچنین طرح ,
«ول ولو» که نشان‌دهنده کوه‌های شاهکوه است از محیط اطراف و عناصر موجود در طبیعت ,
منطقه گرفته شده است.

ایرنا , نگاه مدیا , ایسنا