تاریخچه هنر ابریشم بافی از صنایع دستی استان گلستان

ابریشم بافی

ابریشم بافی , رشته ابریشم، الیافی است که به واسطه ی برخی از انواع کرم هایی که برای ,
حفاظت از خودشان پیله می سازند، تولید می شود.

بنا به شواهد تاریخی، کشف کرم ابریشم و پرورش آن برای نخستین بار در چین باستان اتفاق افتاد.
اما به هرحال پس از حدود سه هزار سال پنهان کاری، دیگر جوامع از شیوه پرورش و تهیه ابریشم اطلاع یافتند.

پرورش کرم ابریشم بتدریج در جوامع مختلف خصوصاً ژاپن و ایران گسترش یافت و یافته های حفاری مارلیک,
و چراغعلی تپه گویای رشد صنعت ابریشم بافی مردم روستانشین ایران در دوره ماقبل تاریخ می باشد.

تاریخچه ابریشم بافی

در محدوده فعلی استان گلستان ( که در گذشته به نام گرگان بوده ) ابریشم بافی و تولید ابریشم,
دارای سابقه ای دیرینه می باشد. با توجه به منابع تاریخی، در دوره حمله مغولان و عهد صفویه،
گرگان یکی از مناطق مهم تولید ابریشم ایران بوده است.

لازم بذکر است که پارچه های بافته شده در منطقه گرگان و دشت به سبک پارچه های ابریشمی چینی می باشد.

این دستبافته ها در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی برنده جایزه ظریف ترین و زیباترین دستبافته جهان گردید,
و جایزه یونسکو را از آن یک زن ایرانی به نام خانم صغری کبیری از اهالی روستای زاوین ,
در استان خراسان رضوی نمود.

پارچه‌های ابریشمی با تارهای طلا و نقره در شوشتر، شیراز، فسا، اصفهان بافته می‌شدند ,
و از جمله مراکز ابریشم بافی ایران مناطق رامیان، مینودشت و ترکمن صحرا در استان گلستان و روستای زاوین،
کلات نادری، راز، جرگلان، مانه و سملقان در استان خراسان را می‌توان نام برد.

معرفی مواد ابریشم بافی:

دار ابریشم بافی:

دار ابریشم بافی باید سالم و عاری از هرگونه شکستگی باشد و در ضمن دار ,
دارای تکیه گاه مناسب از جنس نرم و پوشش پلاستیکی باشد و پهنای آن از ۳۵س کمتر نباشد.

کار کردن با دار ابریشم بافی

– کارگاه ابریشم بافی باید دارای نور کافی باشد:

برای این کار حداقل پنجره ای به ابعاد یک پنجم کف کار گاه نصب شود. همچنین محل نصب لامپ ها ,
طوری باشد که برای بافنده ابریشم ایجاد خیرگی و سایه نکند.

– نخ چله: نخ چله یکی از مواد مهم در ابریشم بافی می باشد. در زبان محلی به آن تانه، گوله نخ یا نخ گرد می گویند ,
و جنس آن از ابریشم بوده و تاب این نخ ۴ یا ۵ لاست. ابریشم بافان استان نخ چله را ,
از پیله های ابریشم که خود پرورش می دهند تهیه می کنند.

– ابریشم جفت بافت: که در زبان محلی به آن بافه می گویند و به عنوان پود از آن استفاده میکنند.

– نخهای طلایی و نقره ای رنگ: که جهت تزئین به عنوان پود از آن استفاده می کنند.

– رنگ: شامل رنگ طبیعی (روناس، پوست گردو وپوست انارو…) و رنگ شیمیایی (آبی، مشکی، قرمز، سبز )
بوده و برای رنگرزی نخ ها از آن استفاده می شود.

سازمان میراث فرهنگی گلستان