گلاب گیری در خانه ؛ راز و رمز گلاب‌گیری حرفه ای در خانه

گلاب‌گیری فرایندی است که طی آن عصاره و رایحه گل محمدی (یا سایر گل‌ها و گیاهان معطر) از طریق تقطیر به دست می‌آید. در واقع، گلاب مایعی معطر است که از بخار دادن گلبرگ‌های گل محمدی در آب به دست می‌آید. گلاب گیری در خانه را در پرشین وی ببینید.

گلاب گیری در خانه

گلاب‌گیری در خانه اگر با رعایت نکات حرفه‌ای انجام شود، می‌تواند نتیجه‌ای فوق‌العاده و عطری بی‌نظیر به همراه داشته باشد. راز و رمز گلاب‌گیری حرفه‌ای در خانه، در انتخاب مواد اولیه باکیفیت، رعایت دقیق نسبت‌ها و کنترل دما و زمان نهفته است. اولین و مهم‌ترین نکته، استفاده از گل محمدی تازه و معطر است؛ گل‌هایی که صبح زود چیده شده‌اند، بیشترین عطر و اسانس را دارند و کیفیت گلاب را تضمین می‌کنند. آب مصرفی نیز باید کاملاً تمیز و بدون بو باشد تا طعم و رایحه گلاب تحت تأثیر قرار نگیرد.

یکی دیگر از رموز گلاب‌گیری حرفه‌ای، نسبت صحیح گل به آب است. معمولاً نسبت یک به دو (یک کیلو گل و دو لیتر آب) توصیه می‌شود، اما برخی افراد حرفه‌ای برای گلاب دوآتیشه، به جای آب از گلاب تازه استفاده می‌کنند تا محصولی غلیظ‌تر و معطرتر به دست آورند. همچنین، استفاده از دستگاه تقطیر یا حتی یک قابلمه و لوله ساده، اگر به درستی مونتاژ و آب‌بندی شود، می‌تواند نتیجه‌ای مشابه دستگاه‌های صنعتی بدهد.

در طول فرآیند گلاب‌گیری، حرارت باید ملایم و یکنواخت باشد تا عطر گل‌ها به آرامی آزاد شود و از سوختن یا تلخ شدن گلاب جلوگیری شود. جمع‌آوری قطرات گلاب نیز باید در ظروف شیشه‌ای تیره و تمیز انجام شود تا کیفیت و ماندگاری آن حفظ گردد. در نهایت، صبر و دقت در تمام مراحل، رمز اصلی گلاب‌گیری حرفه‌ای در خانه است؛ چرا که هرچه با حوصله‌تر و با عشق بیشتری این کار را انجام دهید، نتیجه‌ای خوش‌عطرتر و ناب‌تر خواهید داشت.

مراحل سنتی گلاب‌گیری را که معمولاً در کارگاه‌ها انجام می‌شود

• تهیه گل محمدی: گل‌های محمدی تازه و با کیفیت، ترجیحاً چیده شده در ساعات اولیه صبح، تهیه می‌شوند.
• آماده‌سازی دیگ تقطیر: دیگ‌های مسی مخصوص گلاب‌گیری را تمیز کرده و مقدار مشخصی آب در آن می‌ریزند.
• اضافه کردن گلبرگ‌ها: گلبرگ‌های گل محمدی را به دیگ اضافه می‌کنند. معمولاً نسبت مشخصی بین وزن گل و حجم آب وجود دارد.
• بستن درب دیگ: درب دیگ را محکم می‌بندند تا بخار خارج نشود.
• حرارت دادن دیگ: دیگ را روی حرارت قرار می‌دهند تا آب به جوش آید و بخار تولید شود. بخار از گلبرگ‌ها عبور کرده و اسانس و عطر آن‌ها را با خود حمل می‌کند.
• تقطیر بخار: بخار حاوی اسانس از طریق لوله‌هایی به کندانسور (خنک‌کننده) منتقل می‌شود. در کندانسور، بخار سرد شده و به مایع تبدیل می‌شود. این مایع همان گلاب است.
• جمع‌آوری گلاب: گلاب تقطیر شده در ظروف مخصوص جمع‌آوری می‌شود.

نکات مهم:

کیفیت گل محمدی تأثیر زیادی بر کیفیت گلاب نهایی دارد.

رعایت نسبت صحیح گل و آب مهم است.

کنترل دقیق حرارت در طول فرایند تقطیر ضروری است.

تمیز بودن تجهیزات برای جلوگیری از آلودگی گلاب اهمیت دارد.

گلاب خانگی ارگانیک

روش های گلاب گیری در خانه

همان طور که می دانید، گلاب را از عصارۀ گل محمدی تهیه می کنند که شباهت بسیاری به گل رز دارد. از سالیان دور برای عصاره گیری این گل، ابتدا گلبرگ ها را جدا می کنند و سپس در ظروف بزرگ روی حرارت قرار می دهند. این کار باعث می شود که عطر و طعم گلاب حفظ شده و بتوان از آن برای تهیۀ انواع دسرها و شربت ها استفاده کرد.

اما سوال مهم اینجاست که فرآیند عصاره گرفتن از این گل دقیقاً چطور باید انجام شود؟ تجربه نشان داده است که با چهار روش زیر می توان خیلی راحت گلاب گیری در خانه را انجام داد و یک کارگاه گلاب گیری احداث کرد.

روش اول: استفاده از حرارت مستقیم

ساده ترین روش برای تهیه گلاب در خانه، استفاده از حرارت مستقیم روی شعله گاز است. به همین منظور، ابتدا گلبرگ ها را جدا کرده و در یک قابلمه بزرگ می ریزیم. سپس مقداری آب به آن اضافه می کنیم تا روی گلبرگ ها را بگیرد. در مرحلۀ بعد، در قابلمه را گذاشته و شعلۀ گاز را روشن می کنیم. در اینجا، آب شروع به جوشیدن می کند و عصارۀ گلبرگ ها را جذب می کند. در آخر، آبی که در قابلمه باقی مانده است، همان عطر و طعم گلاب را خواهد داشت.

گلاب گیری با حرارت مستقیم، با این که یک روش آسان و بدون دردسر است اما کیفیت مطلوبی نسبت به سایر روش ها ندارد؛ زیرا مقداری از عصارۀ گلبرگ ها به همراه بخار آب از ظرف خارج می شود و گلاب به دست آمده از نظر خلوص سطح پایینی دارد.

روش دوم: استفاده از کتری برای گلاب گیری

برای بالاتر بردن خلوص گلاب و جلوگیری از هدر رفتن عصارۀ گلبرگ ها توسط بخار، بهتر است از کتری استفاده کنیم. به همین منظور، مراحل زیر را انجام دهید:

•  گلبرگ ها را درون یک کتری بریزید و آب پر کنید، طوری که سطح گلبرگ ها را بپوشاند.
•  دهانه کتری را به یک لولۀ بلند وصل کنید.
•  طرف دیگر لوله را درون یک ظرف شیشه ای قرار دهید.
•  در فاصله بین لوله تا ظرف شیشه ای یک ظرف آب سرد قرار دهید.
•  شعله را روشن کنید تا آب و گلبرگ ها شروع به جوشیدن کنند.

پس از انجام این مراحل، بخار ایجاد شده وارد لوله می شود و با عبور از ظرف آب سرد به مایع تبدیل می شود و از آنجا به درون ظرف شیشه ای می ریزد. حالا گلاب تهیه شده را درون یخچال قرار دهید و پس از یک هفته از آن استفاده کنید؛ به همین راحتی!

روشی طبیعی برای داشتن گلابی باکیفیت

 روش سوم: استفاده از یخ

یکی دیگر از روش های گلاب گیری در خانه، استفاده از یخ برای تقطیر عصارۀ گلبرگ هاست. برای تهیه گلاب با این روش بهتر است مراحل زیر را دنبال کنید:

• یک کاسه را به صورت برعکس درون قابلمه قرار دهید.
• گلبرگ های گل محمدی را درون قابلمه و اطراف کاسه بریزید.
• یک کاسۀ دیگر را روی کاسه اول قرار دهید.
• مقداری آب درون قابلمه بریزید تا سطح گلبرگ ها را بپوشاند.
• در قابلمه را به صورت برعکس روی آن قرار دهید.
• شعله را روشن کنید و منتظر بمانید تا آب و گلبرگ ها به جوش بیایند.
• مقداری یخ روی در قابله بریزید.
•  بخار حاصل شده به در قابلمه برخورد می کند و وجود یخ باعث می شود که این بخارها به مایع تبدیل شوند و درون کاسه بریزند.
• کاسه را به آرامی برداشته و در یخچال نگه داری کنید.

روش چهارم: استفاده از دستگاه تقطیر خانگی

اساس کار دستگاه تقطیر همان استفاده از بخار گلبرگ ها و سرد کردن سریع آن هاست؛ اما تفاوت دستگاه تقطیر با سایر روش ها در این است که بازدهی گلاب گیری با دستگاه تقطیر بالاتر است و میزان حجم تولید نیز قطعاً بیشتر خواهد بود. به همین دلیل، خرید دستگاه تقطیر خانگی بهترین انتخاب برای راه اندازی کارگاه گلاب گیری است.

این دستگاه دارای بخش های مختلفی مانند دیگ تقطیر، کندانسور برقی یا خنک کننده و همچنین لوازم تقطیر است که با کمک آن ها می توانید گلاب گیری را مطابق مراحل زیر انجام دهید:

• گلبرگ ها را جدا کنید و درون دیگ تقطیر بریزید.
• لولۀ مسی را به دقت بررسی کنید و آن را در جای خودش محکم کنید.
•  شعله را روشن کنید و منتظر بمانید تا مواد داخل دیگ بجوشد.
• در این لحظه بخار وارد شلنگ سیلیکونی می شود.
• بلافاصله فن کندانسور برقی را روشن کنید تا عملیات خنک سازی انجام شود.
• حالا بخار به مایع تبدیل شده و درون ظرف می ریزد.
• پس از اتمام کار، دیگ را خاموش کنید و شلنگ سیلیکونی را جدا کنید.

با انجام این مراحل، می توانید فرآیند تهیه گلاب در خانه را به راحتی انجام دهید و یک کسب و کار پرسود را راه اندازی کنید. به خاطر داشته باشید که دستگاه تقطیر خانگی دارای انواع مختلفی است که از نظر حجم و ابعاد باهم فرق می کنند. مثلاً دستگاه تقطیر سلطانی در سایزهای ۱۶ تا ۱۰۰ لیتری در بازار موجود هستند که شما می توانید با توجه به نوع نیاز و بزرگی کسب وکارتان هرکدام را که می خواهید تهیه کنید.

گلاب‌گیری در خانه با دستگاه

برای گلاب‌گیری با دستگاه خانگی، ابتدا گلبرگ‌های گل محمدی و آب را داخل دیگ دستگاه بریزید (نسبت معمول آب به گل ۱ به ۲ است، مثلاً ۲۵ کیلو آب و ۲۵ کیلو گل برای دستگاه ۵۰ کیلویی). قسمت کندانسور را با یخ پر کنید تا بخار حاصل از جوشیدن گل و آب، سرد شده و به مایع تبدیل شود. دستگاه را روشن کنید و ظرفی زیر خروجی قرار دهید تا گلاب جمع شود. پس از پایان کار، دستگاه را خاموش و تمیز کنید. این روش گلابی شفاف و باکیفیت می‌دهد و امکان تهیه گلاب دوآتیشه (استفاده از گلاب به جای آب) نیز وجود دارد.

گلاب‌گیری در خانه با قابلمه

در قابلمه بزرگ، گلبرگ‌ها را ریخته و آب بریزید تا سطح گلبرگ‌ها را بپوشاند. قابلمه را روی حرارت ملایم قرار دهید تا عطر گل‌ها به آب منتقل شود. سپس مواد را از صافی رد کنید و عصاره را در ظرف شیشه‌ای بریزید. این روش ساده است اما بخشی از عطر با بخار از دست می‌رود و گلاب رقیق‌تر خواهد بود.

گلاب‌گیری در خانه با زودپز

مانند قابلمه عمل کنید اما از زودپز استفاده کنید تا بخار بهتر جمع شود. گلبرگ و آب را داخل زودپز بریزید، درب را ببندید و اجازه دهید بخار و عطر گل‌ها خارج نشود. پس از اتمام، محتویات را صاف کنید. این روش نسبت به قابلمه کمی عطر بیشتری حفظ می‌کند.

گلاب‌گیری در خانه با کتری

یک روش سنتی و مؤثر است: گلبرگ و آب را در کتری بریزید، لوله‌ای به دهانه کتری وصل کنید و سر دیگر لوله را در ظرف شیشه‌ای داخل آب سرد قرار دهید تا بخار تقطیر شود. با جوش آمدن آب، بخار معطر به ظرف منتقل و به گلاب تبدیل می‌شود. جنس لوله باید مقاوم به حرارت باشد.

گلاب‌گیری در خانه بدون دستگاه

یک کاسه کوچک را وسط قابلمه بزرگ قرار دهید، گلبرگ‌ها را دور آن بریزید و آب جوش اضافه کنید. درب قابلمه را برعکس بگذارید و روی آن یخ بریزید تا بخار به قطره تبدیل و در کاسه جمع شود. این روش تقطیر ساده و بدون دستگاه است اما مقدار گلاب کم خواهد بود.

گلاب‌گیری در خانه از نظر خانم‌های خانه

خانم‌های خانه معمولاً به روش سنتی و با قابلمه یا کتری گلاب‌گیری می‌کنند و به نکاتی مثل استفاده از گل تازه، آب تمیز، حرارت ملایم و ظروف شیشه‌ای تیره برای نگهداری تأکید دارند. آن‌ها معتقدند گلاب خانگی طبیعی‌تر، معطرتر و سالم‌تر از نمونه‌های صنعتی است.

گلاب‌گیری در خانه با گل خشک

می‌توانید گل خشک را جایگزین گل تازه کنید. گل خشک را مستقیماً در قابلمه یا دستگاه بریزید و آب جوش اضافه کنید. نیازی به خیساندن قبلی نیست. گلاب حاصل کمی عطر کمتری نسبت به گل تازه دارد اما قابل استفاده است.

گلاب‌گیری در خانه با دستگاه خانگی

دستگاه‌های خانگی عرق‌گیری (گلاب‌گیری) شامل دیگ پخت، کندانسور و لوله خروجی هستند. کار با آن‌ها ساده است: گل و آب را اضافه کنید، دستگاه را روشن کنید، بخار سرد شده جمع‌آوری می‌شود و گلاب آماده مصرف است. این دستگاه‌ها برای تهیه گلاب باکیفیت و بهداشتی مناسب‌اند و کار را بسیار آسان می‌کنند.

این روش‌ها بسته به امکانات و سلیقه شما قابل انتخاب هستند و هرکدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند.