آشنایی با داروی آرسنیک از دسته داروهای آنتی نئوپلاستیک
آرسنیک یک داروی ضدسرطان است.از عوارض جانبی این دارو می توان به درد قفسه سینه , تپش قلب و رنگ پریدگی,
اشاره کرد.بیمارانی با مشکلات کبدی یا کلیوی باید در مصرف این دارو احتیاط کنند.
این دارو در بیمارانی که بیماریشان عود کرده است همانند شیمی درمانی اثر می کند.درحالیکه عوارض و هزینه ,
کمتری نسبت به شیمی درمانی دارد.
آرسنیک
این دارو به عنوان داروی ضد سرطان در آکیوت پرومیلوسیتیک لوکمی APL مصرف می شود.
مکانیسم اثر
از طریق تغییرات مورفولوژیک و تکه تکه کردن DNA، سلول های APL را دچار آپاپتوز می کند. همچنین ,
پروتئین اتصالی PML-RAR alpha را دچار آسیب می نماید.
عوارض جانبی
قلبی عروقی: تاکی کاردی (۵۵%)، ادم، QT interval >500 msec، درد قفسه سینه، هایپوتنشن، هایپرتنشن،
فلاشینگ، رنگ پریدگی، تپش قلب، ادم صورت، ECG غیرنرمال، دیس آریتمی شریانی، torsade de pointes
سیستم عصبی مرکزی: خستگی (۶۳%)، تب (۶۳%)، سردرد (۶۰%)، بی خوابی، اضطراب، سرگیجه،
افسردگی، درد، تشنج، خواب آلودگی، آژیتاسیون، کما، گیجی
پوستی: درماتیت، پروریت، کبودی، خشکی پوست، اریتم، هایپرپیگمنتاسیون، پتشی، ضایعات پوستی،
کهیر، پوسته پوسته شدن موضعی
گوارشی: تهوع (۷۵%)، دل درد (۵۸%)، استفراغ (۵۸%)، اسهال (۵۳%)، گلو درد، یبوست، آنورکسیا،
کاهش اشتها، افزایش وزن، دیس پپسیا، اتساع شکم، تندرنس شکم، هموراژ گوارشی،
اسهال خونی، تاول های دهانی،گزروستومی، کاندیدیازیس دهانی
ادراری تناسلی: هموراژ واژینال، بی اختیاری ادراری
کبدی: افزایش ALT، افزایش AST
عوارض موضعی مصرف آرسنیک
موضعی: درد، اریتم، ادم موضع تزریق
نوروماسکولار و اسکلتی: خشکی بدن، آرترالژی، پارستزی، میالژی، درد استخوان، کمر درد، پا درد،
گردن درد، ترمور، ضعف
تنفسی: سرفه (۶۵%)، دیس پنه، اپیتاکسی، هایپوکسی، پلورال افیوژن، سینوزیت، ترشحات پشت بینی،
عفونت مجرای تنفسی فوقانی، خس خس سینه، کاهش صدای تنفسی، هموپتزی،
ادم ریوی، رانشی، تاکی پنه، نازوفارینژیت
چشمی: تاری دید، خارش چشم، خشکی چشم، ادم پلک، چشم دردناک
گوشی: گوش درد، تینیتوس
کلیوی: نارسایی کلیوی، اولیگوریا
متفرقه: هرپس سیمپلکس، دیافورز، عفونت باکتریال، هرپس زوستر، لنفادنوپاتی، عرق شبانه، بیش حساسیتی، سپسیس
هشدار ها
منع مصرف: بیش حساسیتی
احتیاط:
• در نارسایی کبدی یا کلیوی احتیاط شود
• QTc را افزایش می دهد. داروهایی که QT را افزایش می دهند قطع کنید. اگر QTc>500 msec در ابتدا,
وجود داشت، قبل از آغاز درمان باید اصلاح و دوباره چک شود.
• ریسک سندروم تمایز APL و هایپرلوکوسیتوز وجود دارد. در صورت بروز سعلائم APL دوز بالای استروئیدها ,
(دگزامتازون IV 10mg/kg q 12hr حداقل ۳ روز داده شود تا علائم فروکش کند.
• می تواند عوارض جنینی ایجاد کند؛ از روش های کنتراسپشن موثر استفاده شود
• حین درمان، غلظت های پتاسیم بالای ۴mEq/L و غلظت های منیزیوم بالای ۱٫۸mg/dL برای جلوگیری از,
اختلالات هدایتی قلب حفظ شود
• آرسنیک تری اکساید یک عامل کارسینوژن انسانی است؛ بماران را از نظر بدخیمی های ثانویه چک کنید.
• پروفایل الکترولیت، هماتولوژیک و انعقادی بیمار و ECG را قبل از شروع درمان چک کنید.
بیشتر بدانید آرسنیک سم یا داروی حیات بخش
آرسنیک مادهای است سمی با قدمت ۲۰۰۰ساله که توسط بشر شناخته شده و درگذشته بیشتر ,
مصرف صنعتی داشته و آن را به عنوان آلودهکننده محیطزیست و آب میشناختند.
کاربرد داروی آرسنیک
امروزه آرسنیک قدیمیترین و جدیدترین روش درمانی برای سرطانها محسوب میشود. در طب سنتی چین,
از پماد آن برای التیام زخمها و درمان برخی بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس استفاده میشد،
اما نوع خوراکی آن به دلیل مسمومیت شدید و ایجاد التهاب در دستگاه گوارش مرسوم نبود.
پیش از پیدایش آنتیبیوتیکها ترکیبی از آرسنیک در درمان بیماری سیفلیس کاربرد داشته ,
که بتدریج از دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی با کشف پنیسیلین و تولید آنتیبیوتیکها،
استفاده از آن منسوخ شد.
در حال حاضر انجمن دارو و غذای آمریکا استفاده از این دارو را تأیید کرده است. محققین کشور در مرکز ,
تحقیقات خون و انکولوژی و پیوند مغز استخوان دانشگاه علوم پزشکی تهران از چند سال قبل ,
روی کاربردهای جدید این دارو کار کردهاند
و متوجه شدهاند که این دارو در بیماران درمان نشده یا بیماران عود کرده به همان خوبی داروهای شیمی درمانی,
موثر بوده است و این بیماران از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند. ضمن آنکه عوارض و هزینههای ,
کمتری نسبت به داروهای شیمی درمانی داشته و امکان تولید آن نیز در کشور وجود دارد.
نتایج این تحقیقات در بسیاری از مجامع معتبر بینالمللی مانند انجمن سرطان آمریکا، انجمن خون آمریکا,
و انجمن سرطان اروپا معرفی شده و مورد توجه و علاقه محققان بنام بینالمللی قرار گرفته است.
لازم به ذکر است در حال حاضر کارآزماییهای بالینی متعددی در زمینه اثر تریاکسید آرسنیک روی لنفوم،
بدخیمیهای پروستات و مولتیپل میلوم و سایر بدخیمیهای خونی در سراسر دنیا در حال انجام است.
دارویاب , فارس پیج