در چند سالگی یک زن یائسگی آغاز می گردد؟

یائسگی برای هر خانمی در سنن مختلف رخ می دهد و این یائسگی
عوارضی را برای خانم ها به دنبال دارد ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم
برای شما عزیزان هر آنچه که باید پیرامون یائسه شدن و شروع سن یائسگی بدانید را برایتان به اشتراک
گذاریم. در ادامه مطلب همراه ما باشید

شروع سن یائسگی

واژه menopause (یائسگی) از ترکیب دو واژه menstruation (قاعدگی) و pause (بند آمدن و قطع شدن) شکل گرفته است.
این معنی نشان از ورود زن به یک مرحله جدید دارد و به خودی خود فاقد جنبه توصیفی مشخص برای
حالتی است که زن به خود می گیرد یا باید بگیرد.

در مقابل در زبان فارسی، این حالت بدنی در زنان، در هیئتی مُعرب، به صفت فاعلی بدل شده و تکلیف
زن را معلوم کرده است.
واژه یائس پیش از هر چیز بار توصیفی یاس و ناامیدی به واسطه نابارور شدن، پا به سن گذاشتن، و
جوانی از دست رفته را به سوگ نشستن دارد.
گذشته از رویکرد سنتی و نگاه مردسالارانه ای که باب شدن این واژه معلول آن است، بار معنایی آن برای
زنان فارسی زبان امروز توابع روان شناختی دارد.

یائسگی مرحله ای از زندگی است که همه زنان آن را در میانسالی تجربه می کنند.
این دوران زن را به لحاظ فیزیولوژیکی و روانی دچار بحران های عمیقی می کند.
اما اگر او با علم روز همراه شود و سوار بر مرکب دانش پا به این عرصه بگذارد، به طور
قطع علاوه بر حفظ سلامت جسمانی، قادر به حفظ سلامت روان خود نیز خواهد بود.
اینکه دوران یائسگی چیست و چگونه می توان آن را مدیریت کرد و در صورت طی شدن این دوران به
روش سنتی و بدون مراجعه به پزشک، چه عواقبی در انتظار زن خواهد بود، موضوع گفت و گویی است
که با دکتر ابوطالب صارمی، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص ناباروری، انجام داده ایم.

بلوغ در زنان چگونه رخ می دهد

دستگاه تولید مثل زن شامل مهبل و رحم و تخمدان هاست و پستان ها نیز متاثر از فرایند تولید مثل
هستند.
زمانی که این مجموعه فعالیتشان را شروع می کنند، آغاز دوره بلوغ است.
اولین علامت بلوغ بزرگ شدن استخوان لگن دختر خانم هاست که اغلب به آن توجه نمی شود.
دومین علامت جوانه زدن پستان و سومین علامت رشد موهای زهار است.
پاسخ این پرسش که چگونه بلوغ شروع می شود، مانند داستان مرغ و تخم مرغ است که اول مرغ به
وجود آمد یا تخم مرغ؟ یعنی اینکه شروع بلوغ ریشه فیزیولوژیک دارد یا ذهنی محل بحث است.

از نظر فیزیولوژیک می دانیم که بر اثر بلوغ، کورتکس مغز فرمان هایی برای غده هیپوتالاموس مغز صادر می کند
و از آنجا دستورالعملی به هیپوفیز که تولیدکننده هورمون های محرک تخمدان است و در قاعده مغز قرار دارد ارسال
می شود.
سپس هیپوفیز دو هورمون به نام FSH و LH را که ماده اولیه تولید هورمون زنانه یا همان «استروژن» است
ترشح می کند.

استروژن از تخمدان و سلول های دور تخمک ترشح می شود.
مکانیسم تولید استروژن بسیار پیچیده و شگفت انگیز است.
در واقع، برای تولید هورمون استروژن به میزان کافی، چندین دستگاه بدن باید با هم همکاری داشته باشند و هماهنگ
کار کنند.

منظور از کافی مقداری است که نیاز قسمت های گوناگون بدن مانند پستان، پوست، دستگاه گوارش، دستگاه عصبی که مسئول
تنظیم خلقیات یا رفتار است، دستگاه تولید مثل، و از همه مهم تر بافت استخوانی را تامین کند.
بنابراین در صورتی که تولید بیشتر یا کمتر از حد نیاز باشد، مشکلاتی برای فرد ایجاد خواهدشد، مثل خونریزی، اشکالات
گوارشی و حتی سرطان.

یائسگی با چه علائمی در زن آغاز می شود

در شروع بلوغ و تولید هورمون زنانه (استروژن)، تخمدان ها و دستگاه ها و سلول های مختلف بدن دخیل هستند.
بدین معنا که قبل از تولید استروژن از مولکول کلسترول، ابتدا پیش هورمون مردانه (آندروستدیون) که ماده اولیه مورد نیاز
برای تولید استروژن است ترشح می شود.

حال در صورتی که این ماده به هر دلیلی زیاد تولید شود یا جذب سلول های تخمدان نشود، علائم ثانویه
مردانه مانند جوش صورت، پررنگی موهای زهار و بدن، و حتی پررنگ و ضخیم تر شدن موهای صورت و پشت
لب به همراه افزایش مقدار این موها در زنان به وجود می آید.
این حالت در شروع یائسگی هم ایجاد می شود و به علت انجام نشدن فرایند تخمک گذاری، میزان این هورمون
در خون افزایش می یابد که به صورت پرمویی و جوش صورت در زنانی که در این سن قرار دارند
بروز می کند.

عوارض دوران قبل از یائسگی قطعا شدیدتر از علائم دوران یائسگی است.
درواقع، در کوتاه مدت و شروع این دوران، کاهش ترشح استروژن عوارض بسیار شدید ایجاد می کند و فرد دچار
تغییرات فشار خون، عصبانیت، زودرنجی و افسردگی می شود.

عارضه دیگر بروز تغییرات وازوموتور است به این معنا که در این دوران، سیستم اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک به درستی
کار نمی کند و از نظم خارج می شود، و این امر گاهی به طور نامنظم باعث گشاد شدن و
در مواردی هم تنگی عروق می شود که ربطی به عوامل محیطی مثل سرما و گرما ندارد.

شروع سن یائسگی

به همین دلیل این افراد گاهی در زمستان دچار تعریق می شوند یا در تابستان احساس سرما می کنند.
مجموعه این عوامل آثار منفی زیادی بر مسائل خانوادگی و اجتماعی فرد به جا می گذارد.

اما علائم کلی یائسگی شامل بدخلقی، عصبانیت، بی حوصلگی، سوءهاضمه، جوش زدن صورت، خشکی بدن، کاهش تمایل جنسی، گرگرفتگی یا
احساس سرما، تغییرات (افزایش یا کاهش) فشار خون، و بی خوابی است.
در این دوران زن احساس می کند در حال از دست دادن طراوت و زنانگی خود است و دچار زودرنجی
و افسردگی می شود.

مرحله قبل از یائسگی، علاوه بر تغییرات فوق، شامل نوسانات قاعدگی هم می شود.
به این صورت که قاعدگی ها نامنظم می شود و زودتر و دیرتر رخ می دهد.
از طرف دیگر، مقدار و مدت زمان خونریزی هم تغییر می کند و گاهی همراه با درد شدید و دفع
لخته و در مواقعی بسیار شدید است که موجب نگرانی زنان می شود.

در سنین یائسگی چه تغییراتی در بدن زن رخ می دهد که منجر به بی نظمی در عادت ماهیانه می شود؟
تا تخمک گذاری برقرار است، قاعدگی هم منظم است.
در شروع یائسگی این نظم از بین می رود.
قاعدگی به شکل نامنظم وجود دارد ولی خونریزی ناشی از تخمک گذاری نیست و به دلیل اختلالات هورمونی و کمبود
میزان استروژن رخ می دهد به عبارتی وقتی تخمک گذاری به طور فیزیولوژیک انجام نشود، یعنی مرحله دوم بعد از
آزاد شدن تخمک که همان ترشح پروژسترون است اتفاق نیفتد، بافت آندومتر برای کاشته شدن جنین احتمالی یا ایجاد قاعدگی
آماده نمی شود و افزایش ضخامت این بافت به دلیل انجام نشدن تخمک گذاری باعث ریزش نامنظم قسمت هایی از
آن و خونریزی می شود.

شروع سن یائسگی چند است؟

همان طور که بلوغ تدریجی است، یائسگی نیز روندی تدریجی دارد.
خاتمه یافتن تدریجی دوران باروری زنان باعث می شود که آنان کم کم به تغییرات فیزیولوژیک دوران یائسگی عادت کنند.
در غیر این صورت با قطع ناگهانی ترشح هورمون ها چه بسا اعضای بدن دچار شوک می شدند و عوارض
مرگباری به وجود می آمد.
در مجموع، یائسگی با خاتمه فرایند تخمک گذاری آغاز می شود که زمان آن در جوامع و نژادهای گوناگون متفاوت
است.

سن یائسگی در ایران بین ۵۰ تا ۵۵ سالگی است.
به طور معمول، تخمک گذاری بین ۴۰ تا ۴۵ سالگی خاتمه می یابد و از آن به بعد گه گاه
تخمکی آزاد می شود.
به همین دلیل شاهد حاملگی های اندکی در سنین حدود ۵۰ سالگی هستیم.
در ۴۰ تا ۴۵ سالگی هم اگر تخمک گذاری انجام شود، به علت مناسب نبودن کیفیت تخمک ها، حاملگی موفق
به ندرت مشاهده می شود.
در صورتی که بارداری در این سنین (۴۵ به بالا) رخ دهد، احتمال آنومالی (ناهنجاری) جنین حدود ۴۰ درصد بیشتر
از سایرین است.

منظور از یائسگی زودرس چیست و چه علت هایی دارد؟

اگر یائسگی در سنین پایین تر از ۴۰ سالگی رخ
دهد، به آن یائسگی زودرس اطلاق می شود.
این عارضه می تواند به علل ژنتیکی یا عفونی منجر به تخریب تخمدان رخ دهد.
جراحی و برداشتن تخمدان ها نیز فرد را دچار قطع عادت ماهیانه و یائسگی می کند.

شروع سن یائسگی

آیا عوامل محیطی در ابتلا به یائسگی زودرس دخیل اند؟

بله.
عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، آلودگی صوتی، استرس های محیطی، نوع تغذیه به خصوص فقر تغذیه ای، و سبک زندگی
قطعا در بروز یائسگی زودرس دخیل اند.
پس برای پیشگیری از عوارض این پدیده باید تا حد ممکن از عوامل فوق دوری کرد.

مراقبت های پزشکی در دوران یائسگی و پس از آن شامل چه مواردی است؟

تجربه چند ساله من نشان می
دهد که باید به کمک درمان های خاص و طراحی روند مشاوره و درمان در جهت ایجاد قاعدگی های منظم
برای زنان در معرض یائسگی، وضعیتی را ایجاد کرد که حتی تا ۶۰سالگی یا بیشتر قاعدگی داشته باشند، تا جایی
که هرگز متوجه یائسگی خود نشوند.
در این صورت زنان دچار عوارض یائسگی از قبیل پوکی استخوان، بیماری قلبی، خشکی بدن، لک صورت ریزش مو و
دیگر عوارض ناشی از کمبود هورمون زنانه (استروژن) نمی شوند و احساس تحلیل رفتن نخواهند کرد.

به عوارض یائسگی ناشی از کمبود استروژن اشاره داشتید.
کاهش این هورمون چگونه سبب پوکی استخوان می شود؟از آنجا که برای ساخت و ساز وجود هورمون و کلسیم و
ویتامین D لازم است و بستر استخوانی را استروژن تامین می کند، در صورت کاهش هورمون استروژن، بافت استخوانی تحلیل
می رود و استخوان شروع به پوک شدن و درد شدید می کند و در نهایت ممکن است با کوچک
ترین ضربه ای بشکند.

شروع سن یائسگی

این امر با توجه به اینکه می تواند منجر به زمین گیر شدن فرد شود، یکی از مسائل مهم زندگی
زنان به شمار می رود.

از طرف دیگر، با توجه به کمبود ویتامین D در برخی کشورها از جمله کشور ما، امکان بروز پوکی استخوان
در زنانی که کمتر نور خورشید دریافت می کنند افزایش می یابد.
نور خورشید منبع تامین ویتامین D است.
افزایش سن نیز از دیگر علل پوکی استخوان به شمار می رود.
در بدن همه ما به طور طبیعی ماده ای به نام آپومورفین ترشح می شود که ده برابر از مورفین
قوی تر است شروع سن یائسگی.

کاهش تولید استروژن سبب می شود که در سنین بالاتر حرکت عضلات و مفاصل با درد همراه شود و این
درد تسکین پیدا نکند.
برای مقابله با این کاهش هورمون، علاوه بر مصرف داروها و مواد معدنی مورد نیاز بدن، ورزش نیز توصیه می
شود.
ورزش سبب افزایش ترشح آندورفین در بدن می شود که نوعی مورفین طبیعی است و کاهش درد را در بدن
به همراه دارد.

کاهش هورمون استروژن چه پیامدهای دیگری دارد

از آنجا که استروژن باعث بهبود عملکرد قلب و عروق می شود، در
صورتی که خانم ها در دوران یائسگی این هورمون را دریافت نکنند، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی در
آنان افزایش می یابد.
دستگاه گوارش همنیاز به استروژن دارد.
اغلب زنانی که استروژن استفاده نمی کنند دچار نفخ شدید می شوند.
خشکی دستگاه تناسلی نیز از دیگر پیامدهای کاهش استروژن است که مقاربت دردناک را به دنبال دارد.
به همین دلیل زنان یائسه معمولا از عمل زناشویی واهمه دارند.

از دیگر پیامدهای کاهش ترشح استروژن افزایش احتمال ابتلا به سرطان رحم و سرطان آندومتر است.
همچنین مقالاتی منتشر شده که در آنها بر نقش استروژن در جلوگیری از ابتلا به آلزایمر و زوال عقل و
تاثیر کاهش ترشح این هورمون در کاهش عملکرد کورتکس مغز تاکید شده است.

هورمون درمانی را برای همه زنان یائسه تجویز می کنید؟

خیر.
افراد مبتلا به بیماری های مزمن از قبیل ام اس، بیماری های کبدی، زخم معده، واریس، گلوکوم (آب سیاه چشم)،
و فشار خون بالا، و همچنین اشخاص معتاد و الکلی و سیگاری گزینه های خوبی برای هورمون درمانی به شمار
نمی روند.
این گروه پیش از اقدام به هورمون درمانی باید با پزشک مشورت کنند.
حتی چه بسا هورمون برای برخی افراد سم باشد.
مثلا برای کسی که سرطان دارد نباید استروژن تجویز کرد

بیشتر بدانید از علت یائسگی چیست

یائسگی یک فرایند طبیعی است که در اثر کهولت تخمدان ها و تولید کم تر هورمون های بارور اتفاق می افتد.

بدن در واکنش به پایین آمدن سطح موارد زیر، دستخوش تغییراتی می شود:

استروژن
پروژسترون
تستسترون
هورمون تحریک کننده ی فولیکول (FSH)
هورمون لوتئینی (LH
از جمله قابل توجه ترین تغییرات از بین رفتن فولیکول های فعال تخمدان است. این ساختار کار تولید و رهاسازی تخمک از جداره ی تخمدان را برعهده دارد که باعث قاعدگی و باروری می شود شروع سن یائسگی .

اکثر بانوان متوجه می شوند که با طولانی و شدید تر شدن خونریزی، بسامد قاعدگی نامنظم تر می شود. این اتفاق معمولا از اواسط تا اواخر ۴۰ سالگی رخ می دهد. اکثر زنان آمریکایی تا ۵۲ سالگی دچار یائسگی می شوند.

در برخی موارد، در اثر جراحت یا جراحی برداشتن تخمدان و ساختار لگن مربوط به آن، یائسگی اتفاق می افتد.

از جمله عوامل جلو افتادن یائسگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اووفورکتمی دوجانبه، یا برداشتن هر دو تخمدان
فرسایش تخمدان، یا پایان یافتن عملکرد تخمدان که ممکن است توسط هورمون تراپی، جراحی یا روش های رادیوتراپی در زنانی رخ دهد که مبتلا به تومور گیرنده ی استروژن هستند.
پرتو درمانی لگن
جراحت لگن که باعث آسیب شدید یا از بین رفتن تخمدان ها می شود.

ماهنامه زنان امروز / darmankade