احکام تمام رساله ها مشابه نیستند علت چیست؟

احکام تمام رساله ها

از زمانی که انسان توانست رابطه ی بین دو چیز را کشف کند، به علم پی برده است.یعنی می توان
گفت درک کردن، فهمیدن، کشف کردن رابطه ی بین دو چیز در اصل همان علم است.اما در مقابل، وقتی انسان
نتواند رابطه ی بین دو چیز را درک کند و نتواند آن رابطه را بفهمد، می شود جهل.

وقتی انسان توانست به علم دست یابد، یقین پیدا میکند به آن چیزی که درک کرده است و فهمیده است.یعنی
به علم یقین پیدا می کند.اما وقتی نتواند رابطه را کشف کند و بفهمد، یقینی در کار نیست و درباره
آن چون علمی ندارد، نظری نمی دهد و اعتراف می کند که چون به این موضوع علم و آگاه ندارم،
نظری هم ندارم.

استاد حجت الاسلام و المسلمین، جناب آقای قرائتی در سخنرانی ای از سخنرانی های خود، بیان فرمودند که ما هنوز
نتوانستیم از نظر علمی ثابت کنیم که چرا وقتی انگشت نجس را در آب کر فرو می بریم، هم آب
کر پاک می ماند و هم انگشت پاک می شود.و اظهار نظری در این باره نفرمودند چون بیان داشتند هنوز
نتوانستیم از نظر علمی ثابت کنیم که چرا چنین عملی رخ می دهد.

همه ی ما میدانیم که وقتی آب را در ظرفی زیر نور خورشید قرار می دهیم، بعد از مدتی آب
ناپدید می شود و علم به آن را پیدا کردیم که نور خورشید تولیید گرما می کند و گرما باعث
تبخیر آب می شود.

امیدوارم مطالب بالا را خوب درک کرده باشید و سرسری نخوانده باشید، چرا که لازمه ی فهمیدن مطلب اصلی این
مقاله می باشند.

می دانید در دین ما به یک سری از علمای دارای شرایط خاص مرجع تقلید می گویند.در کشور ما مراجع
تقلید فراوانی وجود دارد.هر مرجع تقلیدی بر اساس آیات و روایات و احادیث موجود، احکامی را استخراج می کنند و
آن را تحت عنوان رساله برای مقلیدن خود منتشر می کنند.

هر کدام از این مراجع تقلید، از یک منبع واحد قرآن و حدیث و روایات ثابت موجود، این احکام را
استخراج می کنند، اما در تمامی رساله های آنها، احکامی هستند که با هم متفاوت هستند.یعنی منبع واحد و برداشت
ها از آن متفاوت و درنتیجه احکام متفاوتی صادر می شود.

حال بحث را برمی گردانیم روی آب کر.گفتیم آب کر اگر انگشت نجس در آن فرو برود، هم آب پاک
است و هم انگشت پاک می شود.اما علم هنوز نتوانست ثابت کند چرا چنین عملی رخ می دهد.یعنی ما رابطه
ی بین پاک شدن انگشت و پاک ماندن آب و از بین رفتن نجاست را نمی دانیم و در اصل
نسبت به این مسئله جهل داریم.علم نداریم و درنتیجه یقین هم نداریم.

می توانیم فرضیه های مختلفی بدهیم که چرا این عمل رخ می دهد اما چون این فرضه ها به کشف
و فهمیدن آن رابطه ی اصلی منجر نشده اند، پس علم نیستند و درنتیجه به یقین منجر نمی شوند.

در کل ما چیزی را که نمی دانیم، نسبت به آن جهل داریم و نباید درباره ی آن توجیهی بیاوریم
که از ارزش مقامی ما کم شود.تفسیر دادن و توجیه آوردن و در اصل سفسطه کردن درباره ی چیزی که
نمی دانیم، ظلم در حق دیگران است.چرا که دیگران را به جهالت می کشانیم نه به روشنایی علم و فهم.

حال برمی گردیم به احکام صادره از آیات و احادیث و روایات ثابت.گفتیم کار مرجع تقلید این است که از
آیات و روایات و احادیث، احکامی را استخراج می کند و در رساله ای منتشر می کند تا مقلدین او
پیرو این احکام باشند.اگر ما به ماهیت کاری که مراجع انجام می دهند و احکام مختلفی را از آیات و
روایات و احادیث ثابت که برای همه ی آن ها یکی است، نگاهی فکورانه بیاندازیم و عاقلانه اندیشه کنیم، با
این اختلافات احکامی که بین رساله های آن هاست و حتی اختلاف نظرهایی که بین احکام آن هاست، به خیلی
موارد می توان پی برد که به برخی از آن ها اشاره می شود.

قبل از همه چیز باز خواهشمندم که عاقلانه و منطقی این مقاله و مطلب را بخوانید و اگر متوجه نکته
ای در آن نشدیده اید، آن را دوباره بخوانید.فقط عاقلانه و منطقی بخوانید.

گفتیم ما علم به آب کری که انگشت نجس را پاک می کند و آب هم پاک می ماند، نداریم.وقتی
علمش را نداریم، یقین هم نداریم و می توانیم فرضیه بدهیم که چرا چنین می شود.اما این فرضیه علم نیست،
چرا که به مرحله ی یقین نرسیده است و بنابراین چون به مرحله ی یقین نرسیده است، نمی توان درباره
ی آن حکم صادر کنیم.

حال این سؤال مطرح است که چرا با وجود آیات ثابت و روایات و احادیث ثابت برای تمام مراجع، احکام
مختلف صادر می شود و بین برخی از این احکام، اختلاف نظر وجود دارد؟!

اگر بخواهیم منطقی و عقلی به
این موضوع فکر کنیم، و برای درک و تفهیم این مطلب مثال آب کر را بزنیم، می توانیم به راحتی
بفهمیم که آنچه علت اختلاف بین برخی احکام مراجع را سبب می شود، همان عامل فرضیه است.گفتیم فرضیه علم نیست
چون به مرحله ی یقین نرسیده است و چیزی که فرضیه است، نمی توان به جد و یقین درباره ی
آن حکم صادر کنیم.

منظور من این است که وقتی به چیزی علم و یقین نداریم، نباید درباره ی آن حکم صادر کنیم.آیات قرآن
و روایات و احادیث برای تمام مراجع ثابت هستند اما مراجع احکام مختلفی از آنها صادر می کنند که همان
طور که گفتم این ها در اصل فرضیه هستند و حکم نیستند.

احکام باید از علم صادر شوند علمی که به یقین منتهی می شود.نه بر اساس فرضیه ها.کثرت نظرهای مختلف از
یک آیه دلیل بر درک نکردن و نفهمیدن و علم نداشت به آن آیه است و وقتی علم نباشد، یقینی
در کار نیست و نمی توان حکم صادر کرد.

بر این اساس وقتی بین مراجع ما بر سر یک آیه و روایت و حدیث احکام مختلف صادر می شود،
این حاکی از این است که هنوز ما علم آن آیه و حدیث و روایت را درک نکرده ایم و
نفهمیدیم و هر حکمی داده ایم در اصل یک فرضیه است که به اثبات نرسیده است و علم نشده است
و به یقین در آن نرسیده ایم.

با این حال، این اختلاف احکام مراجع مختلف، این را می رساند که هنوز درک و فهم قطعی از آیات
و روایات و احادیث مربوطه، علم نشده است و منجر به یقین نگردیده است و در حد یک فرضیه می
باشند و نمی توان از فرضیه که علم نشده و به یقین نرسیده است حکم صادر کرد.

چیزی را که نمی دانیم، با شجاعت بگوییم نمی دانیم نه اینکه به خاطر حفظ مقام و منصب و دانش
خودمان آن را توجیه کنیم.توجیهی که ممکن است خلق کثیری را به گمراهی بکشاند.توجیهی که خود ما را به زیر
سؤال ببرد.

آفتابیر