احکام شرعی صله رحم از زبان مراجع تقلید

عید نوروز فرصت مناسبی برای تجدید دیدار با اقوام و نزدیکان است که این امر در دین مبین اسلام با اسم
«صله رحم» معرفی شده و بر عمل به آن تأکید فراوانی نیز شده است.احکام شرعی صله رحم را در اینجا بخوانید.

احکام شرعی صله رحم

فتاوای آیت الله مکارم شیرازی

* سؤال: در خصوص صله رحم، اگر فرد یا افرادی از بستگان اهل گناه باشند
تکلیف صله رحم با آنان چیست؟

جواب: هرگاه ادامه رابطه با آنها مفسده داشته باشد و یا ترک آن موجب نهی از منکر آنان شود،
می‌توان موقّتآ آنرا ترک کرد. در غیر این دو صورت، باید در حدّ واجب صِلِۀ رَحِم کرد،
و در عین حال امر به معروف و نهی از منکر
با زبان خوش فراموش نشود.

* سؤال: لطفاً بفرمایید که رحم شخص چه کسانی هستند که صله رحم در مورد آن ها واجب است؟

جواب: پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ، برادر، خواهر، عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان آن ها و … .

* سؤال: حداقل وظیفه بر صله رحم چقدر است ؟

جواب: ارحام مختلف هستند نسبت به پدر و مادر، فرزند، برادر و خواهر توجه بیشتری باید کرد
و نسبت به ارحام دور توجه مختصر کافی است.

سوال : به نظر جنابعالى «حدّاقل» صله رحم و قطع رحم، چه مقدار است؟

پاسخ :حدّاقل صِلِۀ رَحِم آن است که در عرف گفته شود: «فلان کس با خویشاوندانش ارتباط دارد»
و اگر طورى رفتار کند که بگویند: «قطع رابطه کرده» قطع رحم محسوب مى شود و بستگان در این رابطه با هم متفاوتند.

احکام صله رحم در نوروز

صله رحم با افراد بی حجاب

* سؤال: در صورت بى حجابى ارحام، و عدم وجود شرایط نهى از منکر، باز هم صله رحم واجب است؟

جواب: در صورتى که سبب امضاى اعمال آنها نشود، باید صِلِۀ رَحِم را به جا آورد، و تا آنجا که ممکن است
با زبان خوش، امر به معروف و نهى از منکر کرد.

*سؤال: قطع رفت و آمد شوهر، با فامیل زن و بالعکس چه حکمی دارد؟ اگر حرام است، چرا؟

جواب: اگر نسبت فامیلی ندارند کار حرامی نیست اما اختلاف کار شایسته‌ای نمی‌باشد.

فتاوای آیت الله سیستانی

قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، حرام است هر چند که آن خویشاوند خود
جلوتر قطع رحم کرده باشد یا نماز خوان نباشد یا شراب خوار باشد یا به برخی از احکام دینی
بی اعتناء باشد و موعظه و ارشاد و نصیحت هم بی اثر باشدالبتّه اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند موجب
تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب منکر می شود یا موجب ابتلای خود فرد به گناه می شود،
آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری رفت و آمد را انجام دهد.

فتاواهای مراجع درباره صله رحم

مصادیق صله رحم

صِلِۀ رَحِم مصادیق متعدّد دارد و منحصر به دیدار و ملاقات حضوری در منزل فرد نیست و فرد می تواند
با تماس تلفنی، نامه نگاری و مکاتبه، ایمیل و پیامک، ملاقات در محلّ کار خویشاوند یا در بین راه یا جویا شدن
از احوال او با واسطه یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی
دارد و مانند آن، این وظیفه الهی را انجام دهد، با ملاحظه اینکه رفت و آمد بر حسب اشخاص و موارد با هم فرق می کند
و لازم است احسان متعارف در هر مقام را در نظر گرفت مثلاً گاهی خصوصیت مورد به گونه ای است
که مجرّد جویا شدن احوال با واسطه یا سلام رساندن کافی در تحقّق صِلِۀ رَحِم واجب نیست و باید از طریق دیگر این امر را انجام داد.

هر آنچه باید راجع به صله رحم بدانید
صِلِۀ رَحِم به معنای ارتباط و دیدار با خویشاوندان و کمک به آنها از آموزه‌های اخلاقی اسلام است.
قرآن و احادیث بر صله رحم تأکید کرده‌اند، تا آنجا که قرآن ترک‌کنندگان آن را در شمار زیان‌کاران و لعنت‌شدگان معرفی می‌کند.
در روایات نیز صله رحم به عنوان بهترین عمل پس از ایمان، اولین سخنگوی قیامت، بهترین خصلت مؤمن و مهم‌ترین
عامل طولانی شدن عُمر معرفی شده است. بنابر حدیثی قدسی، صِلِۀ رَحِم از رحمت خداست
و هر کس آن را ترک کند، از رحمت او محروم خواهد ماند.

صله رحم واجب است یا مستحب؟

صِلِۀ رَحِم گاهی واجب و گاهی مستحب است. قطع رحم یعنی ترک صِلِۀ رَحِم واجب و عدم ارتباط
لازم با خویشان، یکی از گناهان کبیره است و حتی درباره خویشاوندان بدخُلق یا گناهکار نیز مُجاز نیست.

در فرهنگ ایرانیان، صِلِۀ رَحِم جایگاه ویژه‌ای داشته و به مناسبت‌های مختلفی مانند
عید نوروز، ماه رمضان و عیدهای ملی یا مذهبی نمود بیشتری دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان ـ ویکی شیعه