سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲
درخواست تبلیغات

ماجرای ترور نافرجام امام حسین در مکه چه بود؟

اشتراک:
امام حسین احکام و مسائل شرعی
امام حسین علیه السلام بعد از مرگ معاویه به دلیل عدم بیعت با فرزند او یزید تهدید به مرگ شد و تصمیم گرفت مرگی با عزت داشته باشد تا با یزید دست بیعت بدهد. بنابراین در روز عاشورا شجاعانه از اعتقادش دفاع کرد و به شهادت رسید.

با آغاز ماه محرم سوالات فراوانی پیرامون قیام سید الشهدا پیش می آید. یکی از این سوالات درباره ترور امام حسین است. امام حسین علیه السلام در روز ترویه (هشتم ذى الحجه) حج خود را ناتمام گذاشت و مکه را ترک کرد. اما از نظر فقهی این جمله غلط است  و البته شرح وقایع مکه قبل از واقعه عاشورا را می توانید در پرشین وی بخوانید.

ترور نافرجام امام حسین

قبل از آن که به تحلیل تاریخى این پرسش بپردازیم، باید این نکته را متذکر شویم که از دیدگاه فقهى،
این سخن مشهور که امام حسین علیه السلام حجّ خود را نیمه تمام گذاشت، سخن نادرستى است؛
زیرا امام علیه السلام در روز هشتم ذى حجه «یوم الترویه» از مکّه خارج شد(۱).در حالى‏که اعمال حجّ – که با احرام
در مکّه و وقوف در عرفات شروع مى‏شود – از شب نهم ذى حجه آغاز مى‏شود. بنابراین، امام علیه السلام اصولاً
وارد اعمال حج نشده بود، تا آن را نیمه تمام گذارد.

بله، مسلماً آن حضرت در هنگام ورود به مکّه، عمره مفرده انجام داد و چه بسا در طول اقامت چند ماهه خود
در مکّه و احتمالاً در فاصله‏هاى مختلف، اقدام به انجام اعمال عمره کرده بود. اما انجام اعمال عمره مفرده، به
معناى ورود در اعمال حجّ نمى‏شود. در برخى از روایات تنها از انجام عمره مفرده از سوى امام علیه السلام سخن به میان آمده است.

تبدیل حج واجب به عمره

گرچه معروف و مشهور است و در برخی کتاب ها مانند الارشاد شیخ مفید آمده که حضرت حج خود را تبدیل
به عمره کرد و طواف و سعی انجام داد و از احرام بیرون آمد چون نمی توانست حج خود را تکمیل کند .
ولی به نظر بعید می آید که آن حضرت به احرام حج محرم شده باشد چون کسی که می خواهد اعمال
حج را انجام دهد علی القاعده روز هشتم یا روز نهم ذی الحجه محرم می شود
و جهتی برای محرم شدن زودتر از موعد مقرر نیست .

امام حسینماجرای ترور امام حسین

برای تایید این مطلب روایاتی درکافی نقل شده که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ خَرَجَ فِی أَشْهُرِ الْحَجِّ مُعْتَمِراً ثُمَّ رَجَعَ إِلَى بِلَادِهِ قَالَ لَا بَأْسَ
وَ إِنْ حَجَّ فِی عَامِهِ ذَلِکَ وَ أَفْرَدَ الْحَجَّ فَلَیْسَ عَلَیْهِ دَمٌ فَإِنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع خَرَجَ قَبْلَ التَّرْوِیَهِ
بِیَوْمٍ إِلَى الْعِرَاقِ وَ قَدْ کَانَ دَخَلَ مُعْتَمِراً .

خروج امام حسین از مکه

از امام صادق ع نقل شده که فرمود : امام حسین علیه السلام قبل از روز هشتم ذی الحجه
از مکه خارج شد در حالی که قبلا در ماه حج با احرام عمره ،
به قصد انجام عمره وارد مکه شده بود و عمره انجام داده بود .
از این روایت بر نمی آید که حضرت حج خود را تبدیل به عمره کرده باشد .

در روایت دیگر امام صادق ع فرمود :

قَدِ اعْتَمَرَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ ع فِی ذِی الْحِجَّهِ ثُمَّ رَاحَ یَوْمَ التَّرْوِیَهِ إِلَى الْعِرَاقِ وَ النَّاسُ
یَرُوحُونَ إِلَى مِنًى وَ لَا بَأْسَ بِالْعُمْرَهِ فِی ذِی الْحِجَّهِ لِمَنْ لَا یُرِیدُ الْحَجَّ .(۵)
امام حسین در ماه ذی الحجه عمره انجام داد و سپس در روز ترویه (هشتم) به
سوی عراق حرکت کرد و کسی که نمی خواهد حج انجام دهد می تواند عمره انجام دهد .

امام حسینقیام امام حسین

بله، مسلماً آن حضرت در هنگام ورود به مکّه، عمره مفرده انجام داده و چه بسا در طول اقامت
چند ماهه خود در مکّه و احتمالاً در فاصله‏هاى مختلف، اقدام به انجام اعمال عمره کرده بود.
اما انجام اعمال عمره مفرده، به معناى ورود در اعمال حجّ نیست.و شاید وقتی که خبر دار شد
که نیروهای مخفی یزید قصد ترور آن حضرت را در حرم دارند و تصمیم گرفت به سوی عراق حرکت کند،
برای انجام یک عمره دیگر محرم شد و آن را تکمیل کرد و از احرام خارج شد و در روز ترویه یعنی
هشتم ذی الحجه به سوی عراق از مکه خارج شد .

ماجرای آخرین سفر حج امام حسین

از نقطه نظر تاریخى بالاخره این پرسش باقى است که با وجود آن که یکى از علل انتخاب مکّه،
داشتن فرصت مناسب براى تبلیغ دیدگاه خود بود؛ چرا در این شرایط زمانى ویژه – که اوج حضور
حاجیان از سرتاسر نقاط مختلف در مکّه، عرفات و منا است و بهترین فرصت تبلیغى براى آن
حضرت فراهم آمده است – ناگهان مکّه را ترک کرد؟

به طور خلاصه مى‏توانیم علل این تصمیم ناگهانى را چنین ذکر کنیم:

۱- احتمال خطر جانى‏

از برخى عبارات امام حسین علیه السلام – که در مقابل دیدگاه شخصیت‏هاى مختلفى که با بیرون رفتن
آن حضرت از مکّه و حرکت به سوى کوفه مخالف بودند، ابراز شده – چنین بر مى‏آید که امام علیه السلام
ماندن بیشتر در مکّه را مساوى با بروز خطر جانى براى خود مى‏دانست؛ چنان‏که در جواب ابن عباس مى‏فرماید:
«کشته شدن در مکانى دیگر براى من دوست داشتنى‏تر از کشته شدن در مکّه است»

۲- شکسته نشدن حرمت حَرَم‏

در ادامه برخى از عبارات پیش گفته، تذکّر این نکته از سوى امام حسین علیه السلام وجود داشت که نمى‏خواهد حرمت
حرم امن الهى، با ریخته شدن خون او در آن شکسته شود؛ گرچه در این میان گناه بزرگ
از آن قاتلان و جنایتکاران اموى باشد.

چه کسی مانع ترور امام حسین (ع) قبل از واقعه عاشورا شد؟

رجبی دوانی کارشناس و محقق تاریخ اسلام، درباره یکی از شخصیت های تاثیرگذار کربلا «اَبوثُمامه صائدی» گفت:
ابوثمامه صائدی از اصحاب امیرالمومنین و از دلاوران و جنگ آوران کوفه بود.هنگامی که مسلم بن عقیل از طرف امام
به کوفه آمد، اَبوثُمامه صائدی از نخستین کسانی بود که در خدمت مسلم قرار گرفت و با او بیعت کرد.

اَبوثُمامه صائدی به سبب تجربه در فنون جنگی از سوی مسلم، مسئول تدارکات و خرید سلاح
برای قیام و به دست گرفتن امور کوفه شد.

ابوثمامه هنگام قیام مسلم بن عقیل فرمانده یکی از بخش‌های چهارگانه سپاه او بود و بعد از شکست
قیام مسلم توانست خود را به کربلا برساند و در محضر امام حاضر شد. ابوثمامه هنگامی که در کربلا
عمر بن سعد لعنت الله علیه فرد جسور و پلیدی به نام کثیر بن عبدالله را برای مذاکره نزد امام حسین
(ع) فرستاد، چون می دانست این فرد بسیار خطرناک است قصد داشت او را خلع سلاح کند تا هنگام
رسیدن آن ملعون به امام خطری ایشان را تهدید نکند. اما کثیر این اجازه را به او نمی‌داد
ولی ابوثمامه شرط کرد که باید دست من بر روی قبضه شمشیر تو باشد چون من به تو اعتماد ندارم.
آن ملعون که قصد جان امام را داشت وقتی با برخورد محکم ابوثمامه مواجه شد از کار خود دست کشید.

—————————————————————————————————————
پی نوشت ها:
۱٫ وقعه الطف ،ص۱۴۷
۲ . وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۲۴۶، کتاب حج، باب ۷، ابواب العمره ج ۲ و ۳٫
۳ – شیخ مفید ، الارشاد ج ۲ ص ۶۸ .
۴و۵- الکافی ج : ۴ ص :۵۳۶
۶٫ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج ۸، ص ۱۵۹٫
۷٫وقعه الطف، ص ۱۵۲٫
۸٫سید بن طاووس، لهوف، ص ۸۲٫٫
۹٫همان،ص۸۲٫

باشگاه خبرنگاران جوان

گردآوری:
برچسب ها:
اخبار مرتبط:
فیلم پرشین وی
آرون گروپ
آرون گروپس
تالارکده