قتل عمد و غیرعمد و تفاوت های آنها

طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران قتل عمد و غیرعمد نوعی جرم به حساب می آید و مجازات هایی برایش در نظر گرفته ,
شده است . قتل عمد که با هدف صورت می گیرد مجازاتش قصاص نفس می باشد . ولی قتل غیر عمد چون بر اثر ,
سهل انگاری صورت گرفته مجازاتی کمتر از قتل عمد دارد که در این باره دادگاه تصمیم می یگرد و حکم را اعلام می کند.

قتل عمد و غیرعمد

قتل یعنی کشتن یا گرفتن جان یک انسان. از زمانی که جامعه بشری شکل گرفت جرم قتل نیز به وجود آمده,
و همیشه جرم بوده است. موضوع جرم قتل انسان زنده است به عبارت دیگر انسان زنده ای که مورد حمایت قانون,
میباشد. بنابراین کشتن حیوانات قتل محسوب نخواهد شد.

به طور کلی قتل به دو دسته «عمد» و «غیرعمد» (خطایی) تقسیم می شود که البته در کشور ما نوع سومی ,
که به آن «قتل شبه عمد» گفته می شود نیز وجود دارد.

اگر بخواهیم تفاوت قتل عمد و غیرعمد را بگوییم در قتل عمد قاتل با هدف قبلی قصد کشتن مقتول (فردی که کشته ,
شده است) را دارد اما در قتل غیر عمد، قاتل هدف قبلی برای کشتن ندارد و بر اساس سهل انگاری موجب,
از بین رفتن انسانی می شود.

مجازات قتل عمد و غیرعمد

درباره تفاوت قتل عمد و غیر عمد بیشتر بدانید

قتل عمد در ۳ حالت می تواند اتفاق بیافتد.

حالت اول زمانی است که شخص قاتل قصد کشتن مقتول را دارد، چه عمل او برای قتل عرفا کشنده باشد,
چه عرفا کشنده نباشد. برای مثال اگر شخص الف قصد به قتل رساندن شخص ب را داشته باشد،
همین قصد برای مجرم شناختن و مجازات او کافی است ,

حتی اگر عمل او عرفا کشنده نباشد مثل اینکه به بازو یا پهلو مقتول ضربه بزند. پس اگر شخص الف با قصد قتل،
عملی انجام دهد که عرفا کشنده نیست اما باعث مرگ شخص ب شود. الف قاتل بوده و به مجازات,
قتل عمد محکوم می شود.

قتل عمد بدون قصد قبلی

حالت دوم زمانی است که شخص قاتل قصد کشتن مقتول را ندارد اما عملی که نسبت به مقتول انجام می دهد ,
عرفا کشنده است. و شخص نسبت به عملی که انجام می دهد آگاهی دارد.

مثال این موضوع اتفاقاتی است که در نزاع و دعواهای خیابانی می افتد. شخص بدون آنکه قصد قتل دیگری را ,
داشته باشد عملی انجام می دهد که عرفا کشنده است مثلا طرف مقابل را هول می دهد ,
و سر شخص به جدول برخورد کرده و شخص می میرد.

یا از وسیله ای استفاده می کند و ضرب و جرح انجام می دهد که در نهایت باعث فوت شخص دیگر می شود.

اگر این وسیله آلت قتاله نباشد مرتکب این قتل به ۳ تا ۱۰ سال حبس با اعمال شاقه محکوم می شود.
ولی اگر از آلت قتاله برای ضرب و شتم استفاده کند در حکم قتل عمد خواهد بود.

حالت سوم حالتی است که شخص قاتل نه قصد قتل دارد و نه عملی که انجام می دهد عرفا کشنده محسوب ,
می شود. ولی انجام آن عمل نسبت به شخص خاص، باعث فوت او می شود. مثل زمانی که شخص ,
پیر یا شخصی که دارای بیماری قلبی است را بترساند.

نحوه برخورد قانون با قتل عمد و غیرعمد

نکته ای که در مورد این حالت اهمیت دارد این است که شخص قاتل باید نسبت به وضعیت مقتول اطلاع کامل,
داشته باشد یعنی با آگاهی نسبت به اینکه آن شخص پیر یا بیمار است اقدام به ترساندن وی کند.

در غیر این صورت اگر نسبت به وضعیت او آگاه نیست، قتل عمد محسوب نمی شود.

مجازات جرم قتل عمد

مجازات قصاص برای قتل عمد

مجازات جرم قتل عمد در هر سه حالت گفته شده قصاص است. اولیا دم مقتول (وراث او به جز زن یا شوهر) ,
می توانند درخواست قصاص قاتل را مطرح کنند. البته اولیا دم می توانند به جای قصاص درخواست ,
دیه کنند یا حتی قاتل را ببخشند.

اگر اولیا مقتول درخواسته دیه داشته باشند، خانواده قاتل باید ظرف یک سال دیه خواسته شده را پرداخت کنند.
در شرایطی که خانواده مقتول درخواست دیه می کنند قاتل علاوه بر پرداخت دیه به مجازات حبس,
به مدت ۳ تا ۱۰ سال محکوم می شود.

قتل غیر عمد

قتل غیر عمد یک مفهوم عام بوده و به دو گروه قتل شبه عمد و خطا محض تقسیم می شود.

قتل شبه عمد

قتل شبه عمد دارای سه حالت است.

حالت اول زمانی است شخص قصد قتل دیگری را ندارد. عملی هم که انجام می دهد عرفا کشنده نیست ,
اما موجب فوت دیگری می شود. در واقع این نوع قتل به علت عدم مهارت شخص، بی احتیاطی ,
یا بی مبالاتی او رخ می دهد.

مثل زمانی که شخص هنگام رانندگی با دیگری تصادف می کند و باعث فوت او می شود. شخص راننده,
قصد کشتن عابر را ندارد عمل رانندگی نیز عرفا کشنده نیست اما به علت عدم مهارت راننده ,
یا بی احتیاطی او، تصادف اتفاق افتاده و شخص فوت می کند.

حالت دوم زمانی است که شخص نسبت به موضوع آگاهی ندارد. شخص در هویت طرف مقابل اشتباه می کند.
مثلا شخصی مرتد فطری یا زنا کار است و به نوعی قتل او مباح می باشد. شخص الف قصد کشتن,
شخص مرتد را دارد اما اشتباه در هویت می کند و شخص ج را به قتل می رساند.

قتل شبه عمد

این اشتباه در هویت باعث قتل شبه عمد محسوب می شود. اما اگر شخص الف قصد قتل شخص ب را,
داشته باشد و به جای آن شخص ج را بکشد قتل عمد محسوب می شود.

در مثال اول چون کشتن یک انسان مرتد مباح است، پس مجازاتی ندارد و اشتباه در هویت موجب قتل شبه عمد ,
می شود. اما در مثال دوم شخص ب مرتد نیست و قتل او قتل عمد محسوب می شود پس اگر اشتباهی ,
رخ دهد باز هم قتل عمد محسوب می شود.

حالت سوم زمانی است که مرتکب قصد کشتن شخص دیگر را ندارد اما عملی که انجام می دهد موجب,
فوت دیگری می شود به عبارت دیگر بدون قصد قتل، عملی انجام می دهد که نوعا کشنده است.

مجازات قتل شبه عمد

در حالت اول مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزا نقدی از ۵۰ تا ۵۰۰ ,
هزار تومان محکوم می شود.

در حالت دوم مرتکب باید دیه بپردازد. و در حالت سوم مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به مجازات ,
حبس ۳ تا ۱۰ سال محکوم می شود.

گروه وکلای یاسا , حق جو