روستاها ی منحصر به فرد در کوهستان های ایران

روستاهای بسیار زیاد و زیبایی در سراسر ایران عزیزمان وجود دارد که هر کدام از طبیعت و زیبایی منحصر به فردی تشکیل
شده اند ما در این مطلب از پرشین وی سعی کرده ایم گلچینی از  روستاهای منحصر به فرد و زیبایی که به خاطر شرایط اقلیمی
و تاریخی خاص و بکر مانده اند را برای شما به اشتراک بگذاریم این روستاهای بسیار زیبا بیشتر در دل کوه ها به وجود آمده اند
در ادامع با این روستاهای کوهپایه ای بیشتر آشنا خواهیم شد

روستاهای منحصر به فرد

دیدنی های ایران تنها در شهرها و استانهای بزرگ آن خلاصه نمی شود بلکه شما می توانید این زیبایی ها
را در بسیاری از روستاها ببینید، روستاهایی که زیبایی مسحور کننده ، طراحی منحصر به فرد و هماهنگی با طبیعت
پیرامونی را به بهترین شکل ممکن به نمایش در آورده اند.

روستای زیبا کندوان

۱-روستای زیبا کندوان از روستاهای منحصر به فرد

۵۰کیلومتری جنوب غربی تبریز
در اثر
فعل و انفعالات آتشفشانی کوه های سهند، یکی از روستاهای صخره ای زیبا در یکی از خوش آب و هواترین
نقاط ایران ایجاد شده است.

توده ها و گدازه های مذاب آتشفشانی، به وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته
و به فرم کران درآمده است.
کران هایی که حالا روستای زیبای کندوان را تشکیل داده اند.
معماری جالب این روستا آن را تبدیل به یکی از زیباترین و منحصر به فرد ترین روستاهای ایران کرده است.

معماری روستای زیبا کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب
می‌آید.
چرا که دیگر در کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا (هر دو دارای معماری صخره‌ای هستند) کسی زندگی نمی‌کند.
خانه های این روستا به مانند کندوی عسل در دل کوه کنده شده اند و جالب اینجاست که عسل یکی
از مهمترین محصولات این روستا می باشد و وجه تسمیه این روستا نیز همین خانه ی کندو مانند است.

روستای زیبا کندوان

۲- روستای ابیانه از روستاهای منحصر به فرد

۴۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان نطنز
این روستای زیبا که به روستای سرخ هم مشهور است، به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوعش، از روستاهای
مشهور ایران است.

هم چنین روستای ابیانه را می توان روستای پنجره های ارسی نامید، چرا که اتاق های این روستا با پنجره
های چوبی ارسی شکل تزئین شده اند و زیبایی خاصی به کوچه های باریک آن بخشیده اند.
ترکیب رنگ چوب با نماهای سرخ رنگ این روستا ترکیبی دل پذیر است که شما هیچ گاه از دیدن آن
خسته نمی شوید.

روستای ابیانه

علاوه بر بافت زیبا و منحصر به فرد این روستا، آثار تاریخی موجود در روستا نیز بر جذابیت آن افزوده
است.
از جمله آن ها می توان به آتشکده تاریخی که مانند دیگر بناهای روستا در سراشیبی قرار گرفته‌است اشاره کرد.
این آتشکده را می توان نمونه‌ای از معابد زردشتی دانسته‌ که در جوامع کوهستانی ساخته می‌شد و از این نظر
نیز روستای ابیانه یکی از منحصر به فرد ترین روستا است.

روستای ابیانه

۳- روستای بوژان

۵ کیلومتری شمال شرقی نیشابور و در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته کوه بینالود

روستای بوژان بهشت دوست
داران طبیعت است.
بافت مسکونی متمرکزی دارد و در شیبی ملایم استقرار یافته و کوچه‌های پیچ در پیچ و نامنظمش زیبایی بی نظیر
این روستا را دو چندان کرده است.
ارتفاعات بلند، باغات سرسبز، آبشار، حواشی رودخانه و بافت مسکونی پلکانی، روستای بوژان را به یکی از مراکز مهم گردشگری
شهرستان نیشابور تبدیل کرده است.باغ‌های میوه، در اطراف روستای بوژان گسترده شده‌اند که در فصول مختلف سال، چشم‌اندازهای رویایی و
رنگارنگی پدید می آورند و دوستداران طبیعت را مشعوف می‌کنند.

روستای بوژان

در انتهای این روستا دره ای بزرگ لابه لای صخره های بلند نفوذ کرده است که در امتداد این دره،
رودخانه بوژان و آبشار زیبا و سفید رنگ آن نمایان می شود.
برای رسیدن به آبشار بوژان حدود دو ساعت پیاده روی از محل روستا لازم است.
رودخانه بوژان به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر از کوه های گودزرد، بوژان و سیاه خانی سرچشمه می گیرد.

۴- روستای اشتبین روستاهای منحصر به فرد

شهرستان جلفا

این روستا که همچون یاقوتی سبز زیر آسمان فیروزه ای صاف و پاک استان آذربایجان
شرقی می‌درخشد در ارتفاع ۳۶۲۰ متر از سطح دریا و در منطقه ای کوهستانی واقع شده است که رودخانه ارس
از شمال و رودخانه هراس از شرق آن می‌گذرد.

روستای اشتبین یکی از چند روستای معدود و منحصر به فرد آذربایجان شرقی است که شکل خاصی دارد و شکل
و معماری خاص این روستا چشم همگان را به سوی خود جذب می کند.
به گفته مردم این روستا، این روستای سرسبز در زمان های بسیار قدیم، حالتی قلعه مانند داشته است و کمتر
کسی می توانسته است به آن دسترسی پیدا کند.

روستای اشتبین

روستای اشتبین یکی از معدود روستاهایی است که ده ها کتاب و آثار تاریخی از جمله کتاب تاریخ نادری در
بین مردم روستا نگه داری می شود.
نکته جالب این است که مردم این روستا نسبت به حفظ آثار هنرمندان خود در روستا حساسیت خاصی دارند و
سعی می کنند که این آثار را خودشان نگه داری کنن.

ازعناصر معماری خاص روستا فضایی بنام «بنه گاه» یا « بنا گاه» است که بنا به گفته روستاییان به دلایل
امنیتی شکل گرفته است.
این قسمت از بنا هیچ روزنه ای به خارج ندارد و فقط از قسمت انتهایی سقف نورگیری می کند.
ارتفاع آن تقریبا برابر دوطبقه ساختمان است و چهار ستون چوبی که معمولا دارای سرستونهایی حکاکی شده هستند، سقف هرمی
و چوبی آن را نگه می دارند.
معمولا در زیر این سقف تنوری برای پخت نان وجود دارد.

۵- روستای پالنگان روستاهای منحصر به فرد

از توابع بخش مرکزی شهرستان کامیاران در استان کردستان ایران

در این روستا شاهد جذابیت های کم
نظیری هستید، از سنگ چین بودن تمامی خانه ها گرفته تا ممنوعیت تردد با وسایل نقلیه.
این روستا علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه‌ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان
کردستان است و در کنار رودخانه تنگی ور قرار گرفته که به رودخانه سیروان می‌پیوندد.
رودخانه خروشان تنگی ور که از میان آبادی می‌گذرد آن را به دو قسمت تقسیم کرده است و خانه‌های روستا
با سنگ و بیشترشان به صورت خشکه چینی ساخته شده است.

روستای پالنگان

اسب سواری، گرزبازی، غل غلان، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک از بازیهای محلی پالنگان است که در ایام غیر
کاری مانند پاییز و زمستان در اکثر کوچه‌ها و چشم اندازهای روستا برگزار می‌شود.
پالنگان یکی از ۷ روستای هدف در گردشگری استان کردستان است که پس از انجام مطالعات کارشناسی بدون هیچ تغییری
در بافت خود به روستای گردشگری تبدیل می‌شود.

روستاهای منحصر به فرد

۶- روستای اورامان تخت روستاهای منحصر به فرد

جنوب شرقى شهر مریوان، کردستان

روستای اورامانات تخت در جنوب شرقى شهر مریوان در استان کردستان
قرار دارد که بوسیله جاده‌اى به طول ۷۵ کیلومتر به شهر مریوان متصل مى‌شود.
این روستا را هزار ماسوله نیز مى‌نامند، زیرا معمارى آن همانند ماسوله است.
حیاط هر خانه بام خانه‌اى دیگر است، اما با وسعتى بیشتر.
معمارى اورامانات و سرسبزى این منطقه کوهستانى رویاى پله‌هایى به سمت بهشت را متصور مى‌کند.

خانه‌هاى این روستا با سنگ و اغلب به صورت خشکه و به صورت پلکانى ساخته شده است.
مردم منطقه معتقدند اورامانات تخت زمانى شهرى بزرگ بوده و مرکزیتى خاص داشته به همین دلیل از آن به عنوان
تخت یا مرکز (حکومت) ناحیه‌اى اورامان یاد مى‌کرده‌اند.به غیر از وضعیت خاص روستا از نظر معمارى، موقعیت چشمه‌هاى پرآب، مراسم
خاص و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار و به ویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل
توجه آن نشانگر اهمیت منطقه از زمان ساسانى است.

روستای اورامان تخت

۷- روستای هجیج

۲۵ کیلومتری شهرستان پاوه

مجموعه روستای هجیج یکی از شگفت انگیزترین روستاهای جهان است با مجموعه‌ای از
خیابان‌های نیم‌دایره و ردیف ساختمان‌های یک رو به دره عمیق و رودخانه زیبای سیروان.
خانه‌های هجیج همگی از سنگ و اغلب به صورت خشکه چین و پلکانی ساخته شده، به گونه‌ای پشت بام هر
خانه، حیاط خانه دیگری است.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد مردمان این روستا خود کفایی در تمامی مایحتاج روزانه است به گونه‌ای که از
گیوه‌بافی که پایپوش مردمان مناطق کرد نشین است گرفته تا لباس‌هایی سنتی بافته شده از پشم ورنگ طبیعت، تا تهیه
خوراک و مایحناج خوردنی و هر آنچه که نیاز زیستن در رفاه باشد که این همه تلاش، کوشش، ذوق و
هنر ریشه در فرهنگ، باور و توانمندی آنان دارد.

روستای هجیج یکی از روستاهای پلکانی است با کوه‌های سنگی، مناظرسرسبز، چشمه‌های خروشان و مسیر پرپیچ و خم که چشم
هر بیننده‌ای را به خود معطوف می‌کند، به طوری که علاوه بر گردشگران، همواره هنرمندان خوش ذوق را به سمت
خود می‌کشاند.

۸- سرآقا سید کوهرنگ روستاهای منحصر به فرد

۱۴۰ کیلومتری شهرکرد

پس از عبور از مسیر پرپیچ و خم و کوهستانی چهارمحال و بختیاری،
روستای زیبای سرآقاسید کوهرنگ سر از کوه‌ها برکشیده و خودنمایی می‌کند.
سرآقاسید در فاصله ۱۴۰ کیلومتری شهرکرد باخانه‌هایی تمام خشت و معماری پلکانی قرار دارد که به ماسوله زاگرس معروف شده
است.
در معماری خانه‌های این روستا (مثل تمام روستاهای پلکانی ایران) پشت‌بام حیاط پایینی حیاط منزل بالایی است.
این روستا علاوه بر معماری زیبا دارای چشمه‌سارها، باغ‌های میوه و طبیعت سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان
است.

سرآقا سید کوهرنگ

وجه تسمیه این روستا با امامزاده‌ای به همین نام است که پیرامونش را چند درخت گردوی کهنسال و چشمه‌هایی زیبا
فرا‌گرفته است.
گویی در این روستا زمان متوقف‌شده است و روستاییان همان ساختار و شکل سنتی خود را حفظ کرده‌اند.
روستایی که گویش، فرهنگ، آداب و رسوم‌شان دست نخورده باقی مانده است.
از مدرنیته و زندگی شهری در این روستا خبری نیست.
فصل‌های بهار و تابستان بهترین زمان برای رفتن و پیدا کردن خلوتی برای آرامش در این روستاست تا بتوان چند
روزی از زندگی شهری رهاشد و به گذشته‌های شیرین دور برگشت.

۹- روستای کنگ

۲۸ کیلومتری غرب مشهد

روستای کنگ در دامنه کوه‌های بینالود قرار گرفته که می‌توان آن را از
جاذبه‌های دیدنی و طبیعی اطراف شهر مشهد به حساب آورد.
این روستا در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و ۲۹ کیلومتری مشهد است و ماسوله‌ای دیگر را از دوران قبل از
اسلام به جا گذاشته است.
رباط پای کوه کنگ یا رباط شاه عباسی که در انتهای دره کنگ و روی دامنه‌ای مشرف به رودخانه کنگ
قرار دارد، از دو مسیر قابل دسترسی است که یکی از سمت دره و دیگری از سمت کوهستان است، این
روستا نیز مانند هر روستای دیگری دارای قبرستان است؛ البته با یک تفاوت جالب که سنگ‌قبرهای باارزش این قبرستان از
جنس شیشه است و روی هر قبر، دو سنگ قبر قلوه‌ای شکل وجود دارد.

روستای کنگ

نکته جالب‌تر درباره این قبرها این است که روی هر قبر علامت مخصوص هر متوفی حک شده است.
روستای کنگ از روستاهای سرسبز و پرباغی است که بسیار مورد توجه مردمان مشهد بخصوص طرقبه قرار گرفته است.
مسجد و تکیه ۱۵۰ ساله‌ای که در این روستا قرار دارد، از دیگر بناهای کهن این روستا است.‌اما یادتان نرود
وارد روستا که می‌شوید حتما آش دستپخت اهالی این روستا را میل کنید که با نوعی سبزی کوهی و سیب
زمینی پخته می‌شود.

۱۰- روستای زیبا اسفیدان روستاهای منحصر به فرد

۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد

روستایی توریستی در خراسان شمالی از توابع شهرستان بجنورد با آب
و هوایی خوش که یکی از روستاهای بزرگ این استان به حساب می‌آید و چیزی حدود هشت قرن قدمت دارد،
زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت کهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است.
روستایی که نمادش درختان صندل با قطر تنه حدود ۶۵/۲ متر است.
اسفیدان روستایی با دره‌ها، آبشارها و قلعه‌های زیبا و نادری است که در کمتر جایی می‌توان مشابهش را یافت.
اسپیدان، در میان دره‏ای زیبا واقع شده و پیرامون آن را کوه‏های مرتفعی فراگرفته است.
این روستا از جنوب غربی به کوه آق‌قیه و از شمال غربی به کوه اسب و از جنوب غربی به
تنگه دهیر مزه محدود می‏ شود.

روستای زیبا اسفیدان

اسپیدان با بافت ‌قدیمی و پلکانی زیبا، در میان دره‌ای سرسبز واقع شده و زیبایی مسحور‌کننده‌اش را به رخ حاضران
می‌کشاند.
چشمه آب معدنی و آبشار هنرور در فاصله ۳ کیلومتری اسپیدان، طبیعت و سرزندگی فراوانی را برای این روستا و
مکانی مناسب را برای گردشگران به وجود آورده است.
تاش قلعه، در غرب اسفیدان دیواری صخره‌ای را نشان می‌دهد که نشان از گذشته‌ای بسیار قدیمی دارد.
برج قاری مالاق و قارقه برج‌های سنگی قدیمی در اطراف روستا بوده که هنوز قسمتی از پایه‌های آن باقی مانده
است.

بیشتر بدانید از مفاهیم و مبانی معماری پلکانی ایران

نمای خانه ها به صورت پلکانی و سقف یک خانه حیاط خانه دیگری است.
محوطه جلوی خانه ها و پشت بام ها هر دو به عنوان پیاده رو استفاده می شوند.
خیابان ها کوچک و پله ها بسیار است و به هیچ وسیله نقلیه اجازه ورود نمی دهد.
خودبسندگی و پرهیز از بیهودگی.
از اصول معماری و شهرسازی پایدار پیروی می کنند.
همجواری خانه ها و بافت فشرده به نحوی که خانه ها به هم پیوسته.
و زنجیروار در امتداد شیب طبیعی زمین قرار گرفتند.

روستا در کتب قدیمی به صورت ده یا قریه و به معنی سرزمین آمده است. در خصوص چگونگی شکل گیری روستاها
در ایران تعدادی از جامعه شناسان معتقدند؛ در هزاره های اول پیش از میلاد، گروه های کوچ نشین انسان که به
کار شکار و دامپروری مشغول بودند و از سرزمین های مجاور به فلات پهناور ایران مهاجرت کردند با کشاورزی آشنا

شدند و از آن جا که برای کشاورزی نیاز به وسایل و ابراز بود، مجبور شدند به صورت دسته جمعی و از طریق
پیوستن به گروه های بزرگ تر به کار کشاورزی بپردازند، که همین اولین هسته یکجانشینی را به وجود آورد.

 روستاهای منحصر به فرد در ایران

زمانی که بشر به یکجا نشینی و کشاورزی روی آورد، سعی کرد سکونت گاه های خود را در کنار رودخانه ها
و دریاچه های بزرگ و به طورکلی هرجا که دارای آب و خاک مناسب بود، انتخاب کند. بنابراین می توان گفت؛
از همان زمان شکل گیری روستا در ایران، ده یا روستا یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی به شمار می آمد
که در آن گروه هایی از مردم روستایی برای همکاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی
گردهم جمع می شدند. این واحد اجتماعی کوچک در واقع متشکل از تعدادی خانواده می باشد که دارای
نوعی حس دلبستگی ها، عواطف و علایق مشترکی هستند که برای تامین نیازهای زندگی خود به یکدیگر کمک می کنند.

در قانون اصلاحات ارضی در ایران روستا یا ده، به یک مرکز جمعیت و محل سکونت و کار تعدادی خانواده
گفته می شود که در اراضی آن ده به کار اشتغال دارند و درآمد بیشتر آنان از طریق کشاورزی بدست می آید.
بافت روستاهای ایران تحت تاثیر عوامل گوناگونی چون: توپوگرافی، ویژگی های اقلیمی، قابلیت های اقتصادی، معیشت، منابع آب و … بوده است.

چیدانه / ۴sooarc