روش نگهداری ماهی قرمز عید ؛ راهنمای جامع نگهداری ماهی قرمز عید در خانه

ماهی قرمز یکی از اجزای اصلی سفره هفت سین است و نماد زندگی و تکاپو در سال نو محسوب می‌شود. حضور ماهی قرمز در سفره هفت سین، به این دلیل است که در گذشته، ایرانیان باستان بر این باور بودند که زمین بر روی شاخ گاو یا ماهی قرار دارد و با تکان خوردن آن، زمین می‌لرزد. به همین دلیل، ماهی را در سفره هفت سین قرار می‌دادند تا یادآور این باور باشند. علاوه بر این، ماهی قرمز نماد برج حوت (ماهی) در تقویم شمسی نیز هست. همچنین، رنگ قرمز ماهی، نماد شادی و خوشبختی است. امروزه، بسیاری از افراد به دلیل زیبایی و جذابیت ماهی قرمز، آن را در سفره هفت سین قرار می‌دهند. روش نگهداری ماهی قرمز عید را در پرشین وی ببینید.

روش نگهداری ماهی قرمز عید

ماهی قرمز عید یکی از نمادهای نوروز در ایران است و نگهداری از آن نیاز به دقت و توجه دارد تا بتوانید طولانی‌مدت از این ماهی زیبا مراقبت کنید.

بهترین روش نگهداری ماهی قرمز عید

۱. انتخاب ظرف مناسب

• حجم ظرف: ماهی‌های قرمز نیاز به فضای کافی دارند. برای هر ماهی حداقل ۲ تا ۵ لیتر آب باید در نظر گرفته شود. برای تعداد بیشتر، حتماً حجم آب را افزایش دهید.
• متریال ظرف: سعی کنید از ظرف‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی با کیفیت استفاده کنید. ظرف‌های شیشه‌ای معمولاً بهتر هستند زیرا می‌توان آن‌ها را به راحتی تمیز کرد و کیفیت آب را بهتر نشان می‌دهند.

۲. آب‌گذاری

• نوع آب: از آب شیرین و غیر کلر دار استفاده کنید. اگر از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنید، حتماً آن را به مدت ۲۴ ساعت در یک ظرف جداگانه بگذارید تا کلر آن کاهش یابد.
• دمای آب: دمای مناسب برای نگهداری ماهی قرمز بین ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. شما می‌توانید یک دماسنج آب در ظرف بگذارید تا دما را کنترل کنید.

۳. تهیه بستر

بستر مناسب: می‌توانید برای زیبایی و راحتی ماهی‌ها از دانه‌های شن یا سنگ‌های ریز استفاده کنید. این سطح می‌تواند به راحتی تمیز شود، اما از مواد سمی خودداری کنید.

۴. تغذیه صحیح

• غذای مناسب: از غذای ماهی‌های زینتی و حاوی ویتامین‌های لازم استفاده کنید. به میزان مناسب غذا دهید؛ یعنی در هر بار تغذیه تنها مقداری که آنها در ۵ دقیقه می‌توانند بخورند، ارائه شود.
• تنوع غذایی: گاهی می‌توانید از سبزیجات (مثل کاهو یا اسفناج) یا غذای زنده (مثل کرم‌های کوچیک) برای تنوع و سلامت بیشتر استفاده کنید.

۵. تغییر آب

• تعویض منظم آب: هر هفته حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصد آب ظرف را تعویض کنید. در صورت مشاهده کدری یا آلودگی آب، حجم بیشتری را تعویض کنید.
• روش صحیح تعویض آب: برای تعویض آب ابتدا ماهی‌ها را با احتیاط به یک ظرف دیگر منتقل کنید، سپس آب قدیمی را خارج کرده و آب تازه را به آن اضافه کنید.

۶. کنترل کیفیت آب

• استفاده از فیلتر: اگر ظرف شما بزرگ‌تر است، استفاده از فیلتر آب می‌تواند به بهبود کیفیت آب و کاهش آلودگی کمک کند.
• پرسش از تست‌های آب: گاهی می‌توانید کیفیت آب را با کیت‌های تست pH، آمونیاک و نیتریت کنترل کنید تا مطمئن شوید هیچ مشکلی وجود ندارد.

۷. مراقبت‌های بهداشتی

• بررسی منظم: به طور منظم رفتار و وضعیت سلامتی ماهی‌ها را بررسی کنید. اگر علائم بیماری مثل نشت، کجی یا عدم فعالیت مشاهده کردید، سریعاً اقدام کنید.
• تمیز نگه داشتن ظرف: هر از گاهی ظرف را تمیز کنید و از تجمع باکتری‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری کنید.

۸. مراقبت در فصل

• زمستان: در صورتی که دما به زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، ماهی‌ها را به مکانی گرم‌تر منتقل کنید.
• تابستان: در این فصل دما باید تحت کنترل باشد و از تابش مستقیم نور خورشید به ظرف جلوگیری شود.

۹. عشق ورزیدن به ماهی

در طول مدت نگهداری، با ماهی‌ها ارتباط برقرار کنید. آنها به محبت و مراقبت شما پاسخ می‌دهند و در محیط آرام و محبت‌آمیز رشد بهتری خواهند داشت.

ویژگیهای ظاهری ماهی قرمز

چه نوع تنگ یا آکواریوم برای نگهداری ماهی قرمز مناسب‌تر است ؟

برای نگهداری از ماهی قرمز، آکواریوم مناسب‌تر از تنگ است. آکواریوم به دلیل امکان نصب سیستم‌های تصفیه و تنظیم شرایط محیطی، محیطی بهتری برای ماهی قرمز فراهم می‌کند. با این حال، اگر امکان استفاده از آکواریوم وجود ندارد، تنگ‌های بزرگ با دهانه گشاد می‌توانند گزینه خوبی باشند. در انتخاب تنگ، باید به چند نکته توجه کرد:

تنگ مناسب

• سایز: برای یک ماهی قرمز، حداقل ۲۰ لیتر آب توصیه می‌شود، اما اگر فضا محدود است، می‌توان از تنگی با گنجایش حداقل ۵.۵ لیتر استفاده کرد
• دهانه گشاد: تنگ باید دهانه گشاد داشته باشد تا اکسیژن کافی به آب برسد
• سطح آب: سطح آب باید به حد ممکن زیاد باشد تا تبادل هوا به خوبی انجام شود

آکواریوم

• سیستم تصفیه: آکواریوم می‌تواند مجهز به سیستم‌های تصفیه مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی باشد که کیفیت آب را حفظ می‌کند
• تنظیم دمای آب: آکواریوم امکان تنظیم دمای آب را فراهم می‌کند که برای سلامتی ماهی ضروری است
• نور مناسب: استفاده از لامپ‌های LED برای تنظیم نور مناسب نیز در آکواریوم امکان‌پذیر است

در مجموع، اگر امکان استفاده از آکواریوم وجود دارد، این گزینه به دلیل شرایط بهتری که برای ماهی قرمز فراهم می‌کند، مناسب‌تر است.

چه عواملی باعث کاهش عمر ماهی قرمز در تنگ می‌شوند ؟

۱. حجم تنگ

• تنگ کوچک: استفاده از تنگ‌های کوچک و کم‌حجم می‌تواند به دلیل کمبود اکسیژن و آلودگی سریع‌تر آب، عمر ماهی را کاهش دهد
• تراکم بالای ماهی: قرار دادن چندین ماهی در یک تنگ کوچک، باعث افزایش تولید فضولات و آلودگی آب می‌شود

۲. کیفیت آب

• تعویض ناکافی آب: عدم تعویض منظم آب تنگ، باعث تجمع مواد زائد و سمی در آب می‌شود که برای ماهی مضر است
• آلودگی شیمیایی: استفاده از مواد شوینده برای تمیز کردن تنگ قبل از قرار دادن ماهی، می‌تواند باعث آلودگی شیمیایی شود

۳. تغذیه

غذادهی بیش از حد: دادن غذا بیش از نیاز ماهی، باعث کدر شدن آب و تولید فضولات بیشتر می‌شود که به مرگ ماهی می‌انجامد

۴. دما و نور

• تغییرات ناگهانی دما: ماهی قرمز به تغییرات دما حساس است و تغییرات ناگهانی می‌تواند منجر به مرگ شود
• نور مداوم: همیشگی روشن بودن نور آکواریوم یا تنگ، می‌تواند برای ماهی مضر باشد زیرا آنها به تاریکی نیز نیاز دارند

۵. اکسیژن

کمبود اکسیژن: در تنگ‌های کوچک، اکسیژن آب به سرعت کاهش می‌یابد و این می‌تواند باعث خفگی ماهی شود

۶. مخفی‌گاه

ناکافی بودن مخفی‌گاه: ماهی‌ها به مخفی‌گاه نیاز دارند تا استرس کمتری داشته باشند و در تنگ‌های کوچک، این فضا کافی نیست

نکاتی مهم درباره نگهداری ماهی قرمز عید

ماهی قرمز (نام علمی: Carassius auratus auratus)، که به نام‌های ماهی طلایی، ماهی گلی، ماهی حوض نیز خوانده می‌شود، گونه‌ای ماهی از سردهٔ کپورچه‌ها است.این ماهی همه‌چیزخوار است. زیستگاه اصلی آن معمولاً در سیبری و جنوب شرقی آسیا است. اهلی‌سازی آن نزدیک به هزار سال پیش در چین صورت گرفت.

ویژگیهای ظاهری ماهی قرمز

بدن این ماهی از نظر شکل ظاهری شبیه ماهی کپور و ماهی برکه‌ای است. شکم و پهلوها نقره‌ای فام و باله دمی فاقد خال‌های سیاه است. تعداد فلس بر روی خط جانبی آن ۳۲–۲۸ عدد و نخستین کمان آبششی در انواع رشد یافته دارای ۵۰–۳۹ عدد خار است. دهان این ماهی نیمه تحتانی است و فلس‌های بدنش بزرگ و ضخیم و دندانه‌دار هستند. پرده صفاق در این گونه از ماهی‌ها تیره‌است.

ماهی قرمز حوض، این حیوان دوست داشتنی که حضورش همراه با شادی، آرامش و زیبایی است، تاریخی چند هزارساله را پشت سر نهاده است تا به‌عنوان قدیمی‌ترین ماهی خانگی یا زینتی به حوض خانه‌های مردم و آب نماهای عمومی راه یافته و سال‌هاست زینت بخش سفره‌های هفت سین آنان در ایام نوروز شده است.

بسیاری از کودکان ایرانی از طریق همین ماهی‌های قرمز سفره هفت سین با دنیای حیوانات آشنا می‌شوند و برای بسیاری از ما عشق و علاقه به حیوانات از همین ماهی قرمز شروع شده است.

ماهی قرمز، ماهی سرخ، ماهی طلایی، زر ماهی، طلا ماهی، ماهی حوض یا گلد فیش (Gold fish) با نام علمی Carassius auratus، گرچه امروزه در اکثر کشورهای دنیا وجود دارد و حتی تا قاره آمریکا نیز گسترش یافته است ولی این ماهی بومی کشورهایی چون چین، ژاپن، هنگ کنگ، لائوس و ماکائو است.

با‌توجه به شواهد و مدارک موجود، چینی‌ها نخستین کسانی بودند که حدود ۱۰۰۰ سال قبل مبادرت به نگهداری و پرورش ماهیان زینتی کردند و ماهی گلدفیش که در حال حاضر نیز جزو ماهیان محبوب آکواریوم داران است، در آن زمان نیز ماهی مورد علاقه آنان بوده است.

این ماهی در آن زمان در ظروف مخصوصی که بدنه مات داشتند نگهداری می‌شد زیرا در آن زمان عقیده بر این بود که این ماهی از بالا زیباتر به‌نظر می‌رسد.

ژاپنی‌ها نیز که علاقه زیادی به این ماهی داشتند، علوم مربوط به تکثیر، پرورش و ایجاد رنگ‌های زیبا در این ماهی را کامل‌تر کردند. این ماهی در اواسط قرن ۱۷ به اروپا معرفی شد و اولین کتب و نوشته‌ها در این رابطه مربوط به اواسط قرن ۱۹ است.

ماهیان قرمز به گروهی از ماهیان تعلق دارند که در درجه حرارت پایین‌تر از ماهیان گرمسیری زندگی می‌کنند و Cool Water Fish نیز نام دارند. حرارت مورد نیاز این ماهیان در حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. می‌توان با توجه به گونه‌های متفاوت، اندازه‌ها و اوزان مختلف آن را به وفور مشاهده کرد.

حداکثر طول و وزن ثبت‌شده این‌گونه در ایران ۳۵ سانتی‌متر و ۲/۱ کیلوگرم و حداکثر طول و وزن ثبت شده آن در جهان ۵۹ سانتی‌متر و ۳ کیلوگرم است. (وزن تا ۴/۵ کیلوگرم نیز گزارش شده است.) این ماهی در سن ۴ – ۲ سالگی بالغ می‌شود و طول عمر ۱۰ تا ۲۰ ساله هم برای این ماهی غیرمعمول نیست. (طول عمر بیش از ۴۰ سال نیز برای ماهی قرمز ثبت شده است.)

غذای ماهی‌ها

گرچه عمدتا ماهی قرمز را به جهت نگاهداری در آکواریوم پرورش می‌دهند اما در ایران در رودخانه‌های حوزه آب ریز دریای خزر نیز می‌توان آنان را یافت. در قدیم مردم ماهی قرمز را در طول سال در خانه‌های خود نگه می‌داشتند و شاید به همین دلیل است که این ماهی‌ها، ماهی حوضی نیز نامیده می‌شوند.

در قدیم خانه‌ها وسیع بودند و حوض‌های بزرگ درآنها وجود داشت و اکثر حوض‌ها دارای آب راکد بودند که خود مرکزی برای تولید حشرات بود. ماهی‌های قرمز براساس ساختار زیستی شان به‌خوبی درآب‌های راکد می‌توانند زندگی کرده و برای تغذیه خود از تخم حشرات استفاده کنند.

باتوجه به آنچه گفته شد، تغذیه ماهی‌ها در تنگ، از اهمیت بالایی برخوردار است و بهترین کار این است که از غذاهای مخصوص آنها استفاده شود. غذای ماهی نیز باید در ظروف کاملا دربسته و در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری شود. توجه به تاریخ مصرف غذای ماهی یکی از اصول اولیه خرید و نگهداری است. از غذاهایی که تاریخ مصرف آن گذشته است هرگز برای تغذیه ماهی استفاده نکنید.

غذای ماهی‌ها

ماهى قرمز بایستى با غذاهاى کم پروتئین و سرشار از کربوهیدرات شناور در سطح آب تغذیه شود، این ماهی بایستى دوبار در روز و درمدت یک تا دو دقیقه تغذیه شود.غذادهى بیش از حد باعث انباشت مواد آلى و دفعى و در نتیجه مسموم شدن ماهى خواهد شد. از خرده‌های ریز نان یا حبوبات پخته شده یا زرده تخم مرغ می‌توان به‌عنوان غذای این ماهی‌ها استفاده نمود.

درصورتی‌که ماهی دارید و ماهی جدیدی را خریداری کرده‌اید حتما آنها را جدا از هم نگه‌دارید. حداقل زمان برای این جدایی (دوره‌ای قرنطینه‌ای) دو هفته است. محل قرار گرفتن آکواریوم یا ظرف نگهداری ماهی در منازل نباید در معرض نور مستقیم خورشید باشد، زیرا علاوه بر بالابردن درجه حرارت آب، باعث رشد زیاد جلبک‌ها روی دیواره آن و ایجاد منظره نامناسب در ظرف نگهداری و سبب بروز مشکلات خاص خود مانند نوسانات میزان اکسیژن آب و مسمومیت‌های احتمالی برای ماهی می‌شود.

خانواده‌ها به شکل سنتی از تنگ‌های گرد و کروی و شبه کروی و فاقد ضلع به‌عنوان زیستگاه ماهی استفاده می‌کنند. ماهی قرمز در ظروفی این چنینی قدرت جهت یابی خود را از دست می‌دهد و ضلعی را نمی‌یابد تا باز تاب موج برگشتی آب را پی گیرد. از این جهت بهتر است از ظروفی با دیگر اشکال هندسی استفاده شود.

اگر دقت کنید عمدتا ماهی‌های قرمز پس از چرخیدن به دور تنگ در کف تنگ به شکلی ایستایی باقی می‌مانند. هر چه ظرف نگهداری بزرگ‌تر باشد تحرک و اکسیژن بیشتری را برای ماهی به ارمغان خواهد آورد.

توجه داشته باشید ظروف فلزی زیستگاه مناسبی برای ماهی‌ها محسوب نمی‌شوند.میزان تراکم ماهیان در ظرف نگهداری آنان از عوامل بسیار مهمی است که باید در نظر گرفته شود، زیرا علاوه بر این‌که تراکم زیاد به‌عنوان یک استرس محسوب می‌شود، باعث افزایش انتقال بیماری‌ها شده، و آلودگی آب و رقابت ناسالم غذایی را نیز باعث می‌شود.

ماهی قرمز باید به‌صورت طبیعی از آفتاب استفاده کند. برخی افراد با توجه به محدودیت‌های زندگی آپارتمانی ظرف نگهداری ماهی را مدت‌های طولانی در معرض نور خورشید قرار می‌دهند که این امر باعث سوختن پوست ماهی و بروز مشکلات بعدی می‌شود.

البته محل قرار گرفتن ظرف نگهداری ماهی در منازل نباید در معرض مداوم جریان مستقیم هوا باشد زیرا باعث کاهش دمای آب می‌شود.

ظرف نگهداری ماهی را در مکانی ثابت قرار دهید و از جابه‌جایی مداوم و یا ضربه زدن به آن خودداری کنید زیرا ضربه‌های فیزیکی وارد شده برآن، یک استرس محیطی برای ماهیان است. ماهی قرمز براثر ضربه‌ای هرچند کوچک به تنگ و یا صدای تولیدشده در محیط به‌شدت می‌ترسد و سکته می‌کند.

ماهی‌ها و بیماری‌های پوستی

دستکارى ماهى توسط افراد در هنگام جابه‌جایی و… به‌خصوص توسط کودکان علاوه بر اینکه باعث آسیب دیدن پوشش سطحى ماهى شده و ماهى را نسبت به باکترى‌ها و انگل‌هاى آب حساس و آسیب‌پذیر مى‌کند  باعث بروز گرانولوم پوستى مى‌شود. دربدن این ماهى‌ ممکن است نوعى موجود زنده با نام مایکوباکترى باشد که تماس مستقیم سبب گرانولوم مى‌شود و درمان آن هم حدودا ۶ هفته به طول مى انجامد.

توصیه می‌شود بعد از هر بار دست زدن به ماهیان زینتى شست‌وشوى کامل دست‌ها با آب و صابون را در برنامه خود قرار دهید و درصورت امکان قبل از آن از دستکش استفاده کنید.

استفاده دستکش برای افراد حساس و داراى سوابق آلرژى ضرورى است، البته به این نکته توجه داشته باشید که استفاده از ماهى‌هاى قرمز در محیط هیچ عارضه‌اى ایجاد نمى کند. درصورت مشاهده علائم و عوارض پوستی در افراد خانواده، حتما به پزشک مراجعه کنید.

روش نگهداری ماهی قرمز عید

نکته مهمی که نباید فراموش کنید این است که این ماهی قادر به تحمل آب کم اکسیژن و بقا و تولید مثل در آبگیرهای کوچک است. زیستگاه این‌گونه ماهی آب‌های شیرین و تا حدی آب شور، قسمت‌های پایینی رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌های مناطق گرم است.

این‌گونه نسبت به تغییرات شرایط محیطی مثل شوری، گل‌آلودگی، دمای آب، اکسیژن و آلودگی‌های محیطی بسیار مقاوم است و اکثرا زیست در کمتر از ۱۰ متر را ترجیح می‌دهد.

غذای عمده این ماهی گیاه است اما در رژیم غذایی این‌گونه، جانوران کف‌زی چون حشرات و سخت‌پوستان نیز مشاهده می‌شود و درصورت رها‌سازی‌ در زیستگاه غیرطبیعی آن، ماهی طلایی با تغذیه از گیاهان باعث کاهش و از بین رفتن گیاهان آبزی‌شده و این موجب کاهش پناهگاه لاروها، ماهیان کوچک و همچنین کاهش جمعیت بی‌مهرگان مورد تغذیه دیگر ماهیان اقتصادی می‌شود.

از طرف دیگر ماهی حوض هنگام تغذیه باعث گل‌آلودگی آب می‌شود و این امر سبب کاهش نفوذ نور در آب و توقف رشد گیاهان و در نتیجه خفه شدگی بی‌مهرگان کف‌زی و بازیابی راحت فسفات شده که این تغییرات به نوبه‌خود ماهیان بومی را تحت‌تأثیر قرار داده و موجب کاهش و حتی حذف بعضی از آنها می‌شود.

به این ترتیب باید گفت رقابت غذایی و مکانی ماهی حوض با ماهیان بومی باعث کندی تغذیه و تولید مثل ماهیان بومی می‌شود چرا که این‌گونه بسیار مقاوم و فرصت‌طلب است.

اینها همه دلایل خوبی است تا از رهاسازی ماهی حوض در رودخانه‌ها اجتناب کنیم و این ماهی را در روز طبیعت در محیط‌های آبی بسته همچون استخرها و حوضچه‌های پارک‌ها رها کنیم.

نکاتی در مورد روش نگهداری ماهی قرمز عید :

ماهی قرمز به فضای کافی برای شنا کردن نیاز دارد. تنگ‌های کوچک برای نگهداری طولانی مدت ماهی مناسب نیستند.

آب لوله کشی شهری حاوی کلر است که برای ماهی مضر است. آب را ۲۴ ساعت قبل از استفاده در ظرفی بریزید تا کلر آن خارج شود.

از غذاهای مخصوص ماهی قرمز که در فروشگاه‌های آکواریوم موجود است، استفاده کنید.

روزانه یک یا دو بار به ماهی غذا بدهید و از دادن غذای زیاد خودداری کنید.

آب ظرف ماهی را هر هفته یک بار به طور کامل تعویض کنید.

پس از پایان تعطیلات نوروز، ماهی قرمز را در رودخانه‌ها یا تالاب‌های طبیعی رها نکنید. این کار باعث آسیب به محیط زیست و گونه‌های بومی می‌شو