علت ترک خوردن زبان ؛ آیا ترک زبان نشانه بیماری خاصی است؟

علت ترک خوردن زبان می‌تواند کمبود ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B2، B3 و B12 باشد که در عملکرد سلولی و سلامت بافت‌های دهان و زبان نقش حیاتی دارند.

علت ترک خوردن زبان معمولاً به مشکلاتی مانند کمبود ویتامین‌ها (خصوصاً B و آهن)، خشکی دهان، عوامل ژنتیکی یا بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن و زبان جغرافیایی برمی‌گردد. این حالت ممکن است با سوزش یا حساسیت به غذاهای خاص همراه باشد و نیاز به بررسی پزشکی داشته باشد.

علت ترک خوردن زبان

علت ترک خوردن زبان می‌تواند به دلایل مختلفی بازگردد که اغلب ناشی از عوامل محیطی، تغذیه‌ای یا بیماری‌های زمینه‌ای است. یکی از شایع‌ترین علل ترک خوردن زبان، کمبود ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین‌های گروه B مانند B2 (ریبوفلاوین) و B12 است که نقش مهمی در سلامت بافت‌های دهان دارند. همچنین، کمبود آهن نیز می‌تواند باعث خشکی و ترک خوردن زبان شود.

عوامل دیگر شامل خشکی دهان است که ممکن است به دلیل کمبود بزاق یا مصرف داروهای خاص ایجاد شود و باعث شکنندگی و ترک خوردن زبان شود. عفونت‌های قارچی مانند برفک دهان نیز می‌توانند منجر به التهاب و ترک خوردن زبان شوند. بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت و بیماری‌های خودایمنی نیز در بروز این مشکل نقش دارند.

علاوه بر این، مصرف مواد تحریک‌کننده مانند سیگار، الکل و غذاهای تند می‌تواند باعث تحریک و ترک خوردن زبان شود. رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه به پزشک در صورت تداوم علائم، از جمله راهکارهای مؤثر برای پیشگیری و درمان ترک خوردن زبان است. در نهایت، ترک خوردن زبان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشد که نیازمند بررسی دقیق‌تر توسط متخصص است.
ترک زبان یا زبان شیاردار (Fissured Tongue) به حالتی گفته می‌شود که سطح زبان دارای شیارها و ترک‌هایی می‌شود. این ترک‌ها می‌توانند عمیق یا سطحی، کم یا زیاد باشند. ترک زبان معمولاً دردی ندارد، اما گاهی ممکن است با سوزش یا حساسیت همراه باشد.

علائم ترک زبان

علائم ترک زبان، بسته به علت آن می‌تواند متفاوت باشد. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:

وجود شیارها و ترک‌های عمیق یا سطحی روی سطح زبان
احساس سوزش یا حساسیت در زبان
تجمع مواد غذایی و باکتری‌ها در شیارهای زبان
تغییر رنگ زبانبوی بد و طعم تلخ دهان

ترک های زبان

علت ترک خوردن زبان

ترک زبان، پدیده‌ای شایع است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. در برخی افراد، این ترک‌ها از بدو تولد وجود دارند و ژنتیکی هستند، در حالی که در برخی دیگر، ممکن است در طول زمان و با افزایش سن ایجاد شوند.

در برخی افراد، ترک زبان یک ویژگی ارثی است و از بدو تولد وجود دارد. این افراد معمولاً هیچ علامت دیگری ندارند و ترک‌ها به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کنند

با افزایش سن، پوست و غشاهای مخاطی بدن به طور طبیعی خشک‌تر و نازک‌تر می‌شوند. این تغییرات می‌توانند باعث ایجاد ترک‌هایی در سطح زبان شوند.

کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند باعث ایجاد ترک در زبان شود. کمبود ویتامین B12، آهن و روی از جمله مهم‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای مرتبط با ترک زبان هستند. این کمبودها می‌توانند باعث تغییرات در بافت زبان و افزایش حساسیت آن شوند.

خشکی دهان یا زروستومیا می‌تواند به دلیل کاهش تولید بزاق یا مصرف برخی داروها ایجاد شود. بزاق نقش مهمی در حفظ رطوبت و سلامت دهان و زبان دارد. خشکی دهان می‌تواند باعث ایجاد ترک‌ها و زخم‌هایی در سطح زبان شود.

برخی بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند باعث ایجاد ترک در زبان شوند. سندرم شوگرن، پسوریازیس، دیابت و برخی بیماری‌های خودایمنی از جمله این بیماری‌ها هستند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث تغییرات در سیستم ایمنی بدن و افزایش التهاب شوند که در نهایت می‌تواند به ترک خوردن زبان منجر شود.

ترک خوردن نوک زبان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از رایج‌ترین علل شامل موارد زیر هستند:

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود ویتامین‌های B12 و آهن می‌تواند باعث خشکی و ترک زبان شود.
کم‌آبی بدن: نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت زبان و جلوگیری از ترک خوردن آن مهم است.
عفونت قارچی: عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا، می‌توانند باعث خشکی و ترک‌های کوچک روی زبان شوند.
آلرژی: مصرف برخی مواد غذایی یا استفاده از محصولات بهداشتی که موجب آلرژی می‌شوند، می‌تواند زبان را تحریک کرده و باعث ترک خوردن آن شود.
زخم‌های دهانی یا سوختگی: گاهی اوقات زبان در اثر سوختگی (مثلاً با غذاهای داغ) یا زخم دهانی آسیب می‌بیند که به ترک‌های کوچک منجر می‌شود.
سندرم زبان جغرافیایی: در این حالت، سطح زبان به صورت نقشه‌مانند تغییر شکل داده و ممکن است ترک‌خورده یا ملتهب شود.در صورت تداوم یا تشدید ترک خوردگی زبان، بهتر است با پزشک یا دندان‌پزشک مشورت کنید

اثراتی که بر روی زبان دیده می‌شود، ناشی از چیست؟

زبان عضوی ماهیچه‌ای است که با یک ساختار فوق العاده متحرک در کف دهان قرار دارد. بررسی منابع طبی قدیمی نشان می‌دهد، به طور کلی اثراتی که بر زبان دیده می‌شود، بیشتر ناشی از سه عضو مغز، معده و کبد است. آسیب در این ارگان‌ها موجب تغییر در رنگ، طعم، شکل و میزان رطوبت زبان می‌شود.

حکمای طب سنتی ایران نیز بر این موضوع تاکید داشته‌اند که از خصوصیات زبان می‎‌توان به مزاج برخی از اعضاء از جمله شریان و وریدهای بدن و دستگاه گوارش پی برد و به کرات در شرح علائم مزاج‌ها، سوء مزاج‌های مختلف بدن بر دقت در تغییرات خصوصیات زبان تأکید نموده‌اند. در بعضی از اشخاص که دارای مزاج گرم هستند این عارضه بیشتر از سایر اشخاص مشاهده می‌شود. در برخی مواقع علت ترک خوردن زبان، تب‌های طولانی در بیماری‌های وخیم است. یکی دیگر از دلایل ترک زبان می‌تواند کمبود ویتامین‌های گروه B در بدن باشد.

ترک و شیار روی زبان یا زبان شیار دار

ترک و شیار روی زبان که با عناوین دیگری همچون زبان شیاردار ، شقاق زبان و … شناخته می‌شود، نوعی اختلال و در واقع ترک‌ها یا خطوطی است که در میانه زبان یا کناره‌‌ها به سمت مرکز زبان پدیدار می شوند و به طور معمول بدون ناراحتی می‌باشند.

ترک ها یا خطوطی که در میانه زبان یا به سمت مرکز زبان پدیدار می شوند، اما به نوک زبان نمی رسند ممکن است نشان دهنده مشکلاتی در زمینه گوارش باشند. وجود جای دندان در کناره های زبان ممکن است نشان دهنده ضعف طحال باشد که می تواند به شکل گیری نفخ و گاز نیز منجر شود. حرارات بالای کبد و کارکرد ناصحیح کبد ناشی از سردی دستگاه گوارش نیز ممکن است باعث ایجاد ترک در زبان گردد.

بریده بریده شدن زبان

شیار و ترک زبان از منظر طب سنتی
شیار و ترک زبان از منظر طب سنتی دو علت عمده دارد و نشان دهنده سوء مزاجی در سر یا معده می‌باشد:
خشکی مفرط در دِماغ (مغز): جهت تشخیص قطعی خشکی مغز، سایر نشانه‌ها و دیگر آثار خشکی مغز نیز بررسی می‌گردد.
تجمع اخلاط سوخته در معده یا غلبه اخلاط بیماری زا در معده و صعود بخارات حاصل از آن‌ها: به علت این که منشاء این بخارات، اخلاط مختلف در معده است، برای تشخیص اخلاط باید باید مزه و رنگ زبان و سایر علائم وجود خلط در معده بررسی شود.

در طب سنتی ایران، درمان بر اساس شناخت علل و زمینه بیماری و رفع آن علل صورت می‌گیرد که منشاء این ترک‌ها و شیارها خشکی مغز و اخلاط سوخته معده عنوان گردید.

از دیدگاه طب سنتی، ترک خوردن زبان ناشی از خشکی شدید مغز است. مغز با اعصابی که به زبان متصل است، رطوبت زبان را تأمین می‌کند و اگر مزاج مغز خشک شود، این خشکی به زبان منتقل شده و باعث ترک و شیارهای عمیق روی زبان می‌شود. علاوه بر این، حرارت بالای کبد و کارکرد ناصحیح آن به دلیل سردی دستگاه گوارش نیز می‌تواند باعث این ترک‌ها شود. همچنین تجمع اخلاط سوخته و بخارات مضر در معده، رطوبت زبان را کاهش داده و ترک‌ها را تشدید می‌کند. حکمای طب سنتی معتقدند که این وضعیت با علائمی مانند بوی بد دهان، آروغ‌های دودمانند و سوزش معده همراه است.

علت ترک خوردن زبان و سوزش

ترک خوردن زبان همراه با سوزش معمولاً به دلیل خشکی زبان و التهاب ناشی از آن است. این خشکی می‌تواند از کمبود ویتامین‌ها، عفونت‌های قارچی، یا مصرف مواد تحریک‌کننده (مثل غذاهای ترش و شور) ناشی شود. در طب سنتی، سوزش زبان به دلیل کاهش رطوبت زبان به خاطر خشکی مغز و معده است. همچنین، مصرف مواد ترش یا شور می‌تواند این سوزش را تشدید کند.

علت ترک خوردن زبان در بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و نیازهای تغذیه‌ای بیشتر می‌تواند منجر به کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی شود که یکی از دلایل شایع ترک زبان است. همچنین کم آبی بدن و خشکی دهان در بارداری شایع است که می‌تواند ترک و سوزش زبان را افزایش دهد. بنابراین، تأمین کافی ویتامین‌های گروه B، آهن و هیدراتاسیون مناسب در بارداری اهمیت زیادی دارد.

علت ترک خوردن زبان کودکان

در کودکان، ترک خوردن زبان معمولاً ناشی از کمبود ویتامین‌های گروه B، آهن و روی است که به دلیل تغذیه نامناسب یا جذب ناکافی رخ می‌دهد. همچنین خشکی دهان، عفونت‌های قارچی دهان و حساسیت به برخی مواد غذایی می‌تواند باعث ترک زبان در کودکان شود. والدین باید به تغذیه کودک توجه کنند و در صورت تداوم مشکل به پزشک مراجعه نمایند.