چه کنیم نماز صبح قضا نشود؟
خواندن نماز صبح از اهمیت زیادی برخوردار است .برای همه ی ما اتفاق افتاده است که گاهی نماز صبح قضا شود .اینکه نماز قضا میشود علت های گوناگونی دارد. یکی از عوامل قضا شدن گناه کردن است .ما دراین مجموعه روش های قضا نشدن نماز صبح را توضیح داده ایم . برای دیر خواندن نماز صبح مطالب ما را در پرشین وی ببنیید.
قضا نشدن نماز صبح
مرحوم کلینى و شیخ طوسى و طبرسى از زهرى نقل کردهاند که گفت: مدت طولانی در طلب حضرت مهدى(عج) بودمو در این راه اموال فراوانى در راه خدا خرج کردم، اما به هدف نرسیدم، تا اینکه به خدمت محمدبن عثمان یکی از نواب خاص اربعه رسیدم و مدتى در محضر او بودم، روزى از او به التماس خواستمکه مرا خدمت امام زمان(عج) ببرد.محمد بن عثمان پاسخ منفى داد، ولى در مقابل تضرع بسیار من، سرانجام لطف کردو فرمود: فردا اول وقت بیا، فردا صبح نزد وى رفتم، دیدم جوانى که در زیبایى و خوشبویى از همه کس بهتر و لباس تجار بر تن داشت؛ با وى است و چیزى در آستین دارد.
وقتى نظرم به او افتاد، نزدیک محمد بن عثمان رفتم، ولى او به من اشاره کرد که به طرف آنجوان برگردم، من هم به طرف جوان برگشتم و سؤالاتى از وى کرددم و هر چه میخواستم به من جوابداد، آنگاه رفت که داخل خانه شود و آن خانه، چندان مورد نظر نبود.محمد بن عثمان به من گفت: اگر میخواهى چیزى بپرسى بپرس که دیگر بعد از این او را نمیبینى.
من هم به دنبال او رفتم که سؤالاتى بپرسم، ولى او گوش نداد و داخل خانه شد و جز این دو جملهنفرمود: «مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَخَّرَ الْعِشَاءَ إِلَى أَنْ تَشْتَبِکَ النُّجُومُ مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَخَّرَ الْغَدَاهَ إِلَى أَنْ تَنْقَضِیَ النُّجُوم»؛(۱) ازرحمت خدا به دور است، از رحمت خدا به دور است، کسى که نماز مغرب را بقدرى به تأخیر بیندازدتا ستارهها نمایان شوند، از رحمت خدا به دور است از رحمت خدا به دور است کسی که نماز صبحرا چندان به تأخیر بیندازد تا ستارهها دیده نشوند.
نماز صبح نسبت به دیگر نمازهای یومیه نقش بسزایی در تقویت بعد معنوی انسان دارد.همچنین به لحاظ ارزش زمانی وتأثیرگذاری آن در استجابت دعا جایگاه ویژهای دارد.شاید برخورداری از شرایط ویژه از بعد زمان فلق و صبح صادق آنرا با اهمیتتر کرده است.حجتالاسلام حسن هرمز از کارشناسان مرکز تخصصی نماز درباره اهمیت نماز صبح این طور مینویسد:
در واقع نماز صبح، پیروزی نفس رحمانی بر هوی و هوس شیطانی است.زمانی که شیطان در تلاش است تا مانع بیدار شدن انسان مؤمن، برایاقامه نماز شده و همواره او را دعوت میکند تا در خواب ناز بماند، ازاینرو نماز صبح شرایط سختتری برایمبارزه با شیطان داشته و پیروزی در این میدان، لذت و حلاوت بیشماری دارد و در نتیجه ثواب اخروی وسودمندی بیشتری بر آن مترتب است.
اما برخی دلایل اهمیت نماز صبح عبارتند از:
مشهود ملائکه بودنقرآن کریم دراینباره میفرماید: «إِنَّ قُرْآنَالْفَجْرِ کانَ مَشْهُودا»(۲)؛ همانا قرآن فجر(نماز صبح)، مشهود فرشتگان شب و روز است! قرآن به معنى چیزى است که قرائتمىشود و قرآن فجر روى هم رفته اشاره به نماز فجر است.(۳) آیه فوق مىگوید: «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً»نماز صبح مورد مشاهده است، اکنون این سؤال پیش مىآید که مشاهده چه کسانى؟
روایاتى که در تفسیر این آیه به ما رسیده(۴) مىگوید: نماز صبح مشهود ملائکه شب و روز است، زیرا در آغاز صبح فرشتگان شب که مراقببندگان خدایند جاى خود را به فرشتگان روز مىدهند و چون نماز صبح در همان آغاز طلوع انجام مىگیرد هردو گروه آن را مشاهده کرده و بر آن گواهى مىدهند.در روایت دیگر امام صادق(ع) در پاسخ اسحاق بن عمار میفرمایند: «فَإِذَا صَلَّى الْعَبْدُ الصُّبْحَ مَعَ طُلُوعِ الْفَجْرِ أُثْبِتَتْ لَهُمَرَّتَیْنِ أَثْبَتَهَا مَلَائِکَهُ اللَّیْلِ وَ مَلَائِکَهُ النَّهَارِ»(۵)؛ وقتی بندهای نماز صبح را هنگام طلوع فجر بخواند دو بار برای اونوشته میشود، هم ملائکه لیل آن را ثبت میکنند و هم ملائکه نهار.
بنابراین اگر انسان توجه کند که نماز صبح چنین عظمت و خصوصیتی دارد، هرگز به خود اجازه نخواهد داد کهنماز صبح او قضا شود و اگر انجام نماز صبح از زمان طلوع فجر بگذرد و یک ساعت یا نیمساعت بعد از طلوع فجر خوانده شود، دیگر این اثر و این خصوصیت را نخواهد داشت.اگر کسی میخواهد نمازش موردشهادت و نظر ملائکه لیل و نهار باشد، باید آن را اول طلوع فجر که هنگام صعود و عروج ملائکهشب به آسمان و وقت نزول ملائکه نهار بر زمین است بخواند تا این دو گروه از فرشتگان نماز اورا ثبت کنند، برادران و خواهران ایمانی حتماً نسبت به نماز صبحشان مقید باشند و در آن سهلانگاری نکنند.بدانند آثاربزرگ و برکات فراوانی در نماز اول وقت صبح وجود دارد.
در زمان حیات آیتالله فاضل لنکرانی، پیرمردی از کشور آذربایجان خدمت ایشان آمده بود، نکتهای را گفت که واقعاً جایتعجب داشت و به حال او باید غبطه خورد.آن پیرمرد گفت در تمام دوران کمونیستی یک بار نماز صبح اوقضا نشده است، این چه لذتی دارد، فردی که ۷۰ ـ ۸۰ سال عمر کرده وقتی به گذشته خود نگاه میکند و میخواهد به اعمالش نمره بدهد، به نماز خود مینگرد میبیند،
جلوگیری از قضا نشدن نماز صبح
الحمدلله هیچ یک از نمازهایش قضا نشده واگر همین لحظه از دنیا برود نمازی بر ذمّه او وجود ندارد.اما برخی دیگر از انسانها که سن کمتری همدارند وقتی به گذشته خود نگاه میکنند میبینند برخی از نمازهایشان قضا شده! حالا به جای اینکه به سرعت مبادرتبه قضای آن کرده و تکلیف خود را انجام دهند، آن را به امروز و فردا واگذار میکنند تا پایانعمرشان فرا میرسد و موفق به انجام قضای آن هم نمیشوند، بعد از مرگ هم معلوم نیست، ورثه اواین
کار را انجام بدهند.
بنابراین نسبت به گذشته خود تأمل کنیم، اگر احتمال میدهیم نمازی از ما فوت شده حتماً آن را قضا کنیم.آیهشریفه «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُوداً» یادمان باشد، شب که میخواهیم بخوابیم از خدای تبارک و تعالی استمداد کنیم، خدایاتو خودت ما را برای نماز صبح بیدار کن، خدایا تو عنایت کن و ما را به محفل نورانی خود
و به بزم عاشقان و مناجات کنندگان خودت راه بده، شما امتحان کنید، بزرگان ما بارها فرمودند نمیشود انسان شباز خدا طلب کند، حتی نماز شب را، اما موفق به نماز شب نشود، به جای اینکه به این وآن سفارش کنیم که ما را برای نماز صبح بیدار کنید از خدا و ملائکه الهی بخواهیم، از آنهایی کهدائماً بیدارند و توجه دارند.
افکار نیوز