مجازات اهانت به مقامات کشوری

مجازات اهانت

توهین در معنای اخص عبارت است از نسبت دادن هرامر وهن آور اعم از دروغ یا راست، به هر وسیله و طریق ای که باشد یا انجام دادن هر فعل یا ترک فعل که از نظر عرف و عادت موجب کسر شان و یا پست شدن طرف می شود.

حضوری یا علنی بودن توهین
جز در مواردی که در قانون به آن تصریح شده است، علنی بودن توهین شرط تحقق آن محسوب نمی‌شود در واقع اگر کسی هم در یک مکان خصوصی و بدون حضور شاهد به دیگری توهین کند مرتکب جرم می‌شود، حتی حضور مخاطب توهین هم شرط تحقق نیست، ممکن است شخصی به کسی که در میان جمعی حضور ندارد توهین کند. حال آیا منظور از حضوری، حضور فیزیکی است بلکه همین که شخص مخاطب، مثلاً از طریق تلفن، الفاظ توهین‌آمیز را می‌شنود یا از طریق ارتباط اینترنتی حرکات توهین آمیز را مشاهده کند کفایت می‌‌کند.

توهین مشدد به اعتبار مقام مخاطب
قانونگذار در برخی موارد به اعتبار مقام و شخصیت طرف اهانت شده، برای مرتکب مجازات بیشتری تعیین کرده است.

الف: توهین به مقام معظم رهبری
در ماده ۵۱۴ قانون تعزیرات مقرر شده « هرکس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌الله علیه و مقام معظم رهبری به‌نحوی از انحا اهانت نماید، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد.»

ب: توهین به سایر کارکنان و مقامات دولتی ایران
ماده ۶۰۹قانون مجازات اسلامی؛ « هر کس با توجه به سمت به یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس‌جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به ۳ تا ۶ ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
با توجه به مضمون ماده فوق افراد مورد حمایت در ماده فوق ماموران دولتی هستند نه سایر اشخاص. و نوع رابطه استخدامی آنها با دولت هم (رسمی، پیمانی، و غیره ) مهم نیست.

در ماده ۵۱۴ قانون تعزیرات مقرر شده « هرکس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌الله علیه و مقام معظم رهبری به‌نحوی از انحا اهانت نماید، به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد.»

ج: شروط توهین به مقامات خارجی
  در مورد تحقق توهین به رئیس یا نمایندگان سیاسی مملکت خارجی، وجود دو عنصر علنی بودن توهین و نیز انجام معامله‌ متقابل نسبت به رئیس مملکت و نمایندگان سیاسی ایران در مقررات جزائی کشور خارجی لازم است و در صورت توهین رئیس یا نمایندگان سیاسی مملکت خارجی به ۱ تا ۳ ماه حبس محکوم می‌شود.

د: توهین به صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص
گاه در قوانین مختلف توهین به برخی صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص جرم شناخته شده برای مثال در ماده ۲۰  لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۳۳۳برای توهین به وکیل دادگستری حین انجام وظیفه وکالتی یا به سبب آن مجازات حبس از ۱۵ روز تا ۳ ماه تعیین کرده است.

توهین مشدد به اعتبار جنسیت یا آن طرف توهین

در قانون، زن بودن یا صغیر بودن قربانی جرم توهین را موجب تشدید مجازات می‌داند.
ماده ۶۱۹قانون تعزیرات؛ «هر کس در اماکن عمومی یا معابر، متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از ۲ تا ۶ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
در این ماده منظور از «تعرض» دست‌درازی و ایجاد مزاحمت جسمانی است و منظور از «اطفال»
هم کودکانی هستند که براساس ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی به سن بلوغ شرعی نرسیده‌اند.»

توهین به دین مبین اسلام و مقدسات آن
  بند هفتم از ماده ۶ قانون مطبوعات مصوب سالی ۱۳۶۴، اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن توسط نشریات را ممنوع دانسته است. همچنین مطابق ماده ۲۶ از همین قانون هرگاه اهانت کننده عمداً و از روی سوء نیت نسبت به دین مبین اسلام و مقدسات آن  توهین کند، مرتد محسوب شده و محکوم به اعدام است، زیرا توهین به مقدسات اسلام باعث تزلزل در حفظ ارکان و اساس اسلام می‌شود. ولی هرگاه اعمال وهن آور در حدی نباشد که موجب ارتداد توهین کننده گردد، یا اینکه اهانت کننده بدون قصد، نسبت به دین اسلام و مقدسات آن با کلمات وهن آور اهانت کند و ثابت شود که این عمل در حدّی نیست که مرتکب را مرتد شناخت، مجازات او به صلاحدید حاکم شرع و براساس مقررات قانون تعزیرات تعیین می‌شود.

عنصر معنوی توهین
    عنصر معنوی در این جرم از دو رکن تشکیل شده است: اول) سوءنیت عام: از نظر طبقه بندی عنصر روانی، جرم توهین که در آن قصد مجرمانه مرتکب همیشه مفروض است، ازجمله جرایم صرفا مادی محسوب می شود زیرا در این جرم صرف توهین آمیز بودن اعمال یا زشت بودن لفظ مرتکب، تا کاشف از وجود قصد مجرمانه مفروض اوست. به عبارت دیگر اثبات سوءنیت در این گونه جرایم جنبه حکمی دارد نه موضوعی.

مجازات توهین به افراد عادی، چنان‌چه موجب حدّ قذف( قذف زمانی محقق می‌شود که فردی به دیگری زنا یا لواط را نسبت دهد) نباشد، شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه‌هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است و مجازات توهین به مقامات و مسئولین، حبس از سه تا شش ماه یا شلاق تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال می‌باشد و اگر مرتکب، ضمن عمل توهین، اقدام به ایراد ضرب یا جرح به مأمور نماید، این مورد طبق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی از موارد تعدد جرم محسوب می‌شود

دوم سوءنیت خاص: یعنی مرتکب شدن باید شخصیت طرف توهین را بشناسد و وافق به سمت و مقام او باشد. بنابراین احراز سوءنیت خاص شرط تحقق عنصر روانی جرم است و الادر صورت فقدان این شرط عمل مرتکب توهین به شخص عادی محسوب شده و مشمول ماده ۶۰۸ ق.م.ا خواهد بود.

مجازات جرم توهین به افراد عادی
مجازات توهین به افراد عادی، چنان‌چه موجب حدّ قذف( قذف زمانی محقق می‌شود که فردی به دیگری زنا یا لواط را نسبت دهد) نباشد، شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه‌هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی است و مجازات توهین به مقامات و مسئولین، حبس از سه تا شش ماه یا شلاق تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال می‌باشد و اگر مرتکب، ضمن عمل توهین، اقدام به ایراد ضرب یا جرح به مأمور نماید، این مورد طبق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی از موارد تعدد جرم محسوب می‌شود.

تبیان