روش های ترک مکیدن انگشت در کودک
قطعا برخی از والدین از مکیدن انگشت شصت فرزندشان ناراحت
هستند ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم دلایل این
چرا برخی از کودکان تمایل دارند انگشت بمکند و ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک را
برایتان به اشتراک خواهیم گذاشت در ادامه همراه ما باشید
ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک
سئوال) مادری هستم که یک دختر ۱ ساله دارم.
اکثر اوقات دخترم عادت دارد که انگشت شست خود را به دهان بگیرد و من نمیتوانم مانع از این عادت
دخترم شوم.
اطرافیان می گویند که ممکن است دخترم بعد از بزرگ شدن، دندانهایش به شکل مرتب رشد نکنند و این موضوع
باعث نگرانی من شده است.
لطفاً مرا راهنمایی فرمایید چه کار باید بکنم و آیا مکیدن انگشت باعث نامرتب رشد کردن دندانها در آینده می
شود؟ پاسخگوی سئوالات زیر آقای دکتر آرش منتظری (دندان پزشک) می باشد.
۱- لطفاً بفرمایید عادات دهانی در کودکان (مکیدن انگشت) به چه شکل است؟
عادات دهانی به دستهای از رفتارهای ارادی
کودک گفته می شود که در صورت تداوم، باعث ایجاد ناهنجاریهای دهانی و دندانی (ارتودنتیک) در سنین بالاتر خواهد شد.
یکی از شایعترین این عادات، عادت دهانی مکیدن انگشت شست (مکیدن غیر تغذیهای) می باشد .
مکیدن انگشت توسط کودک به طور معمول تا سن ۳ سالگی طبیعی در نظر گرفته می شود و از ۳
سالگی به بعد معمولاً این عادت توسط خود کودک ترک می شود.
ولی ادامه ی این عادت بعد از ۳ سالگی،ممکن است باعث ایجاد ناهنجاریهای دهانی- دندانی (ارتودنتیک) در سنین بالاتر شود.
راه ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک
۲- دلیل به وجود آمدن عادات دهانی در کودکان کدام است؟ دلیل به وجود آمدن این عادت هنوز به خوبی
روشن نیست، ولی دو فرضیه در این زمینه وجود دارد: فرضیه ی اول که به نام تئوری PSYCHOANALYTIC شهرت دارد،
بیان گر این مطلب است که کودکانی که بالاتر از ۳ سالگی به چنین عادتی ادامه می دهند، دارای بعضی
اختلالات روانی زمینهای می باشند.
فرضیه ی دوم یا تئوری LEARNING بر این نکته تأکید دارد که مکیدن غیر تغذیهای، یک عادت آموخته شده می
باشد و صرفاً نمی توان آن را جزو اختلالات روانی کودک تلقی کرد.
آن چه مسلم است، این است که کودک با انجام این عادات به آرامش می رسد.
۳- مکیدن انگشت چه ناهنجاریها و تغییراتی میتواند در رشد دندانها به وجود آورد؟
تغییرات و ناهنجاریهای دندانی که متعاقب
مکیدن انگشت به وجود می آید، بسیار متنوع بوده و بستگی به شدت، طول مدت و تکرار عادت دارد.
منظور از شدت همان نیرویی است که کودک هنگام مکیدن انگشت بر دندانهای قدامی (پیشین) خود وارد می کند.
هرچه این نیرو بیشتر باشد، شدت ناهنجاری ثانویه بیشتر خواهد بود.
طول مدت هم بیان گر مدت زمان وجود عادت می باشد و منظور از تکرار، تعداد دفعات انجام عمل مکیدن
انگشت در روز می باشد.
طول مدت مکیدن انگشت، مهم ترین نقش را در به وجود آمدن ناهنجاری دهان و دندان ایفا می کند.
تعدادی از ناهنجاریهای شایع متعاقب مکیدن طولانی مدت انگشت در کودکان عبارتند از: ۱- ANTERIOR OPEN BITE: در این حالت،
هنگامی که کودک دهان خود را بسته و دندانها را به هم می فشارد، دندانهای جلو به یکدیگر نمی رسند
و از یکدیگر فاصله دارند.
۲- تنگی قوس فک بالا:
در این حالت قوس فک بالا تنگ می شود، یعنی ردیف دندانهای سمت راست و
چپ فک بالا به یکدیگر نزدیک می شوند که معمولاً همراه با اختلال تکلم و جویدن می باشد.
۳- افزایش فاصله ی افقی بین دندانهای پیشین فک بالا و پایین: که اصطلاحاً به آن ناهنجاریCLASS II گفته میشود.
۴- روشهای درمان مکیدن انگشت در کودکان کدام است؟ درمان در این کودکان باید با استراتژی خاصی صورت گیرد.
به کودک باید فرصت داد که عادتش را پیش از رویش دندانهای دایمی متوقف کند.
درمان اغلب بین سنین ۶-۴ سالگی انجام می شود و تا کنون سه روش مختلف جهت درمان این عادت پیشنهاد
شده است.
انتخاب هر کدام از این روشهای درمانی، بستگی به تمایل خود کودک برای متوقف ساختن عادتش دارد.
این روش ها شامل موراد زیر است: ۱- یادآوری: این روش درمان برای کودکانی که همکاری لازم را دارند و
خودشان تمایل به ترک عادت مذکور را دارند، مناسب است.
در این روش می توان یک نوار چسب ضد آب روی انگشت شست کودک چسباند تا به کودک یادآوری کند
که انگشت خود را داخل دهان نبرد.
این نوار چسب باید تا زمانی که عادت به طور کامل از بین نرفته است، روی انگشت کودک باقی بماند
و یا می توان با مالیدن محلولها یا کرمهای بد طعم بر روی انگشت کودک از این عادت جلوگیری کرد.
البته باید مراقب بود که این مورد، از نظر کودک به عنوان یک تنبیه تلقی نشود، زیرا در این صورت
کودک اقدام به مقابله کرده و درمان، نتیجهای در برنخواهد داشت.
روش ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک
۲- پاداش: در این روش، بین کودک و والدین با دندان پزشک، قراردادی بسته می شود.
قرارداد به این صورت است که به کودک گفته می شود اگر برای مدتی این عادت را تکرار کند، در
پایان مدت تعیین شده جایزه دریافت می کند.
ارزش بهای جایزه اهمیتی ندارد، ولی باید حتماً مورد علاقه ی کودک بوده و او را تحریک کند.
این درمان به طور مداوم تکرار می شود و هر بار که کودک قرارداد مربوطه را رعایت کرد، جایزه دریافت
می کند.
باید در نظر داشت که در حین همکاری کودک جهت ترک عادت، او را به طور کلامی نیز مورد تشویق
قرار داد.
۳- استفاده از وسایل ترک عادت: اگر عادت کودک پس از دریافت پاداش هنوز برطرف نشده است ولی خود کودک
حقیقتا تمایل به ترک عادت دارد، می توان از روش کاربرد وسایل ضد عادت استفاده کرد.
در این روش وسیلهای در دهان کودک قرار داده می شود که به طور فیزیکی ادامه ی عادت را برای
وی مشکل میسازد.
در این روش، دندان پزشک حتماً باید کودک و والدینش را توجیه کند که این وسیله جنبه ی تنبیهی ندارد
و صرفاً به عنوان یادآور می باشد.
۵- مدت استفاده از وسایل ترک عادت چه مدت می باشد و در موقع استفاده از این وسایل رعایت چه
نکاتی لازم است؟ از وسایل ترک عادت میتوان به PALATAL CRIB, QUAD HELIX اشاره کرد.
مارپیچهای این وسایل به کودک یادآوری می کند انگشتش را در دهانش نگذارد.
این وسایل معمولاً به مدت ۶ ماه باید در داخل دهان کودک قرار گیرد.
در اوایل کار، تحمل وسیله در داخل دهان برای کودک مشکل است، ولی حداکثر بعد از ۲هفته، کودک به آن
عادت می کند.
نکته ی حایز اهمیت این است که به علت گیر کردن غذا و مواد قندی چسبناک به سیمهای به کار
رفته در این وسایل، بهداشت دهان و دندان در طول مدت استفاده از این وسیله، باید به طور جدی توسط
کودک و والدین او رعایت شود.
بیشتر بدانید از عوارض مکیدن انگشت شست یا سایر انگشتان
مکیدن شست یا دیگر انگشتان در اغلب کودکان حتی برای مدت کوتاه وجود دارد. اما اگر تبدیل به یک عادت طولانی مدت شود عوارضی را در پی خواهد داشت.
عادت طولانی مدت مکیدن انگشت شست میتواند منجر به ایجاد مشکل در روند رشد دهان و چیدمان دندانها شود. همچنین میتواند باعث ایجاد تغییر در (شکل) سقف دهان شود.
مکیدن شست برای مدت طولانی میتواند منجر به باز شدن بایت (open bite) (فاصله بین دندانهای جلویی در فک بالا و پایین) شود و پس از آن با قرار گرفتن و حرکت دادن زبان در این فضا، این فاصله به صورت دائمی باقی خواهد ماند.
باز شدن بایت در دندان کودک در اثر مکیدن انگشت
در کودکانی که دندانهای آنها رویش نموده، مکیدن افراطی و بیش از اندازه پستانک میتواند منجر به عفونت گوش میانی (middle-ear infections) شود.
به دلیل اینکه مکیدن انگشت نحوه رویش و چیدمان دندانها و فک را تحت تاثیر قرار میدهد، در نتیجه گفتار کودک و نحوه صحبت کردن اون نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. این مساله میتواند باعث شود کودک نوک زبانی صحبت کند یا حروف را به شکل مناسبی تلفظ نکند.
روشهای ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک
پستانک نیز روی دندانها همان تاثیری را دارد که مکیدن انگشتان دارد. هرچند، عادت مکیدن
پستانک راحتتر میتواند ترک شود. اگر به نوزاد پستانک میدهید حتما تمیز باشد.
هرگز قبل از دادن پستانک به نوزاد، آن را به شکر، عسل یا سایر شیرینی جات آغشته نکنید.
بیشتر کودکان بین سنین ۲ تا ۴ سالگی خودشان به صورت طبیعی از مکیدن شست و سایر
انگشتان دست میکشند. این رفتار به تدریج در طول این دوره کاهش مییابد زیرا کودک
بیشتر زمان بیداریاش را به کنجکاوی محیط اطراف خود میگذراند. در نتیجه لازم نیست والدین اقدامی برای ترک عادت کودک انجام دهند.
همچنین کودکانی که به مهد کودک یا مدرسه میروند در اثر واکنش هم سن و سالان خود دست از قرار دادن انگشت داخل دهان میکشند.
اگر کودک بعد از ۴ سالگی هنوز عادت مکیدن شست را به همراه داشت، والدین باید به تدریج او را از این کار منع کنند. البته نباید فشار بیش از حد به کودک وارد کرد تا آسیب نبیند.
راهی برای ترک عادت مکیدن انگشت شست کودک
به جای سرزنش کردن کودک برای مکیدن انگشت، با تمجید کردن از او، کودک را به انجام ندادن این کار تشویق کنید.
عموما کودکان وقتی احساس ناامنی میکنند شروع به مکیدن انگشت خود میکنند. تلاش کنید عامل اظطراب را برطرف کنید و باعث آرامش کودک شوید.
وقتی کودک استرس ندارد و در فشار نیست خیلی مودبانه به او یادآوری کنید.
برای او پاداش در نظر بگیرید. علاقهمندیهای کوچک او میتواند عاملی برای همراهی او با شما شود.
اگر کودکی که در شرایط سخت قرار دارد، مثل زمانی که والدین در کنارش نیستند،
از مکیدن انگشت اجتناب میکند با جایزه دادن او را مورد تشویق قرار دهید.
اگر این روشها پاسخ گو نبود، هنگام شب در زمان خوابیدن کودک، دور انگشت شست
او را با چسپ زخم ببندید و یا ازیک دستکش که انگشست شست را بپوشاند استفاده نمایید .
در صورت بر طرف نشدن عادت با روش های فوق به دندانپزشک کودک خود مراجعه نموده تا
در صورت نیاز وسیله ای مخصوص برای کودک ساخته شود تا به ترک عادت کودک کمک کند و همزمان ناهنجاری های ایجاد شده را اصلاح نماید.
تبیان / drferaydooni