چرا یک فرد اقدام به خودکشی میکند؟
خودکشی یا همان مرگ خودخواسته که به علت های فراوانی ممکن است روی دهد در کشورمان ایران نیز رواج پیدا کرده است. فردی که اقدام به خودکشی می کند ممکن است به هر دلیل این کار را کرده باشد. در پرشین وی می خواهیم بررسی کنیم که چرا یک فرد دست به خودکشی می زند.
اقدام به خودکشی
مرحله پیش از خودکشی را غالباً افسردگی مینامند. مرگی خودخواسته که در کشورمان نیز روزانه در حال وقوع است.
خودسوزی، رگ زدن، استفاده از قرص برنج، طناب دار و دهها مورد دیگر از روشهایی است که افراد برای زودتر رسیدن به مرگ از آنها استفاده میکنند. این در حالی است که اگر به دنبال پاسخی برای علل وقوع یک خودکشی باشیم، باید روی توانایی حل مسئله و همچنین سیستمهای حمایتی در خانواده وجامعه مطالعه کنیم. در گزارش پیشرو به بهانه روز جهانی پیشگیری از خودکشی به این موضوع پرداختهایم.
مشکلات در تمام حوزهها وجود دارد. فردی دچارمشکلات مالی یا درنگاهی کلانتر مشکلات اقتصادی است، فردی با اعتیاد دستوپنجه نرم میکند، که این خود ریشههای اقتصادی دارد. درتمام حوزههای انسانی اگر «حمایت» از افراد صورت نگیرد، این امکان وجود دارد که فرد دست به خودکشی بزند.
برخورد روانشناسان و روانپزشکان با افرادی که میل به خودکشی دارند، چگونه است؟ دو مسیر در مقابل چنین افرادی قرار میگیرد. رواندرمانگران سعی میکنند با ایجاد «امید» در زندگی فرد به آینده او معنا بخشند تا مسیر بهبودی را طی کند. در برخوردی دیگر خانواده، دوستان و اطرافیان فرد افسرده را برای «حمایت» از او آماده میکنند؛ چرا که اگر حمایتهای درستی در تمام حوزه برای فرد مهیا شود؛ تمایل او برای خودکشی کاهش مییابد.
اقدام به خودکشی
مینا دادگستری مقدم، خانوادهدرمانگر، با اشاره به اینکه خودکشی را نیز میتوان در مردان و زنان جداگانه مورد بررسی قرار داد، میگوید: «هدف از اقدام به خودکشی در خانمها بیشتر برای جلب توجه صورت میگیرد. به عبارتی خودکشی ابزاری است برای اینکه خانمها به اطرافیانشان بفهمانند که نیاز به حمایت آنها دارند. برای همین هم است که بیشتر ابزارهایی را که خانمها برای خودکشی استفاده میکنند، شامل قرصها میشود که با مسمومیت همراه است. در مقابل آقایان دقیقا با هدف رسیدن به مرگ یا رهایی از زندگی خودکشی میکنند. آنها از ابزارهایی چون طناب، بریدن رگ به صورت عمیق و حتی استفاده از تفنگ برای خودکشی استفاده میکنند که این خود نشان دهنده این است که تصمیمشان رسیدن به مرگ است.»
حتما از خبر خودکشی فلان بازیگر و یا فلان شخصیت و یا همسایه دیوار به دیوار خود متعجب شدهاید و از خود پرسیدهاید: چگونه فردی تمایل به خودکشی پیدا میکند؟ خودکشی مرحله نهایی «افسردگی» است.
دادگستری مقدم در پاسخ به این سوال که علت اقدام به خودکشی در افراد چیست؟ پاسخ میدهد: « اقدام به خودکشی حاصل افسردگی و یک اختلال روانی یا اتفاقاتی است که در زندگی فرد رخداده و او توانایی مقابله با آن را ندارد. در مورد اول معمولا اختلالات افسردگی ژنتیکی هستند که زیرمجموعههای بسیاری نیز دارند که به طور مثال میتوان به وسواس اشاره کرد. در مورد علت دوم مستقیماً با مهارت وتواناییهایی در ارتباط است که افراد در طول زندگی یاد نگرفته، آموزش ندیده و در نتیجه توان مقابله با آن را ندارند که درنتیجه با خودکشی قصد پاک کردن صورت مسئله را دارند.»
تمایل به خودکشی
به آدمهای اطراف خودنگاه کنید؛ اعضای خانواده، همسایگان، دوستان، همکاران و هر کسی را که میشناسید. آیا به نظر شما آنها تمایل به خودکشی دارند؟ شاید باخود بگویید، به راحتی نمیتوان به این سوال پاسخ داد و یکی از دلایل تعجب خود از خودکشی دیگران را نیز همین موضوع عنوان کنید. تحقیقات روانشناسی نشانداده است که افرادی که میل به خودکشی دارند، در ابتدا این تمایل را به اشکال مختلفی به اطرافیانشان نشان میدهند. با زبان بیزبانی میگویند که افسرده هستند و ممکن است دست به خودکشی بزنند. آنها علائمی از خود نشان میدهند. خودزنیهای سطحی، نوشتن نامه یا ارسال پیام در شبکههای اجتماعی و …؛ اینها پیامهایی است که فرد از روحیات خود به دیگران منتقل میکند و بهگونهای میگوید که: قصد خودکشی دارم!
دادگستری مقدم میافزاید: «آستانه تحمل افراد با یکدیگر متفاوت است؛ یا در تشبیهی ظرف تحمل افراد یکی نیست. فردی با میلیاردها بدهکاری کاملا عادی به زندگی خود ادامه میدهد و فرد دیگری با چند میلیون بدهکاری کششی برای ادامه زندگی ندارد! ما باید به افراد «توان حل مسئله» را آموزش بدهیم. مهارتهای آنها را از کودکی افزایش دهیم؛ تواناییهایی چون جراتورزی و توانایی حل مسئله و افزایش عزت نفس. زمانی که فرد مهارت های زندگی را بلد نباشد، فردی ناکارآمد است که در مواجهه با مشکلات به راحتی سر خم میکند.»
دلیل افزایش میل به خودکشی
این رواندرمانگر با اشاره به مشکلات اقتصادی و تاثیر آن بر افزایش میل به خودکشی ادامه میدهد: «مهارتهای زندگی کردن در فرد باید افزایش یابد. حال اینکه نباید در این بین سیستم حمایتی را فراموش کنیم؛ اگر فرد مورد حمایت درستی از خانواده و جامعه قرار داشته باشد، دلیلی برای افسردهشدن و میل به خودکشی نخواهد داشت. نباید فراموش کنیم که سیستمهای حمایتی شامل حوزههای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و … میشوند. پسر جوانی که از طرف پدر حمایت مالی میشود، دلیلی ندارد برای مشکلات مالی خودکشی کند؛ حال اینکه اگر همین فرد در حوزه روابط عاطفی مهارتهای کافی را ندیده باشد در شکستی عاطفی ممکن است تمایل به خودکشی در او به وجود آید. چرا که سیستم حمایتی که از او میشده در این بعد موفق عمل نکرده است.»
خودکشی در ایران براساس خلاصه سالنامه آماری سال ۱۳۹۶ پزشکی قانون ۵.۷ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر بوده است. استانهایی چون ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و کرمانشاه بیشترین آمار خودکشی را به خود اختصاص دادهاند. این در حالی است که رسانهها بسیاری از خبرهای خودکشی را منتشر نمیکنند و در این موضوع با احتیاط وارد میشوند. براساس آماری که پزشکی قانونی منتشر کرده است، در سال ۹۶ مجموع تلفات خودکشیها ۴۶۲۷ نفر بوده که نسبت به سال ۹۵ افزایش ۵ درصدی را نشان میدهد.
بد نیست بدانید ریشه های خودکشی چیست؟
دلایل خودکشی در مشرق زمین با مغرب زمین به کلی متفاوت است. به طور مثال،
در مشرق زمین و در ایران اولین اختلالی که باعث خودکشی می شود، اختلال
سازشی است. یعنی اتفاقی در زندگی فرد می افتد و او چند ماهی استرس دارد
و به دلیل فشار این استرس اقدام به خودکشی می کند. در صورتی که در مغرب زمین
علت اصلی خودکشی افسردگی است که به نوعی بیماری جدی تری است.
آمار خودکشی در زنان متاهل بیشتر از زنان مجرد است
زنان متاهل بیشتر از زنان مجرد خودکشی می کنند و بیشتر آنها به دلیل مشکلاتی
که در زندگی خانوادگی شان و نارضایتی ای که از زندگی مشترک دارند و سختی
روند طلاق به دلایل مادی، فرهنگی و اجتماعی بیشتر از زنان مجرد دست به خودکشی می زنند.
آمار خودکشی در مردان مجرد بیشتر از مردان متاهل است
خودکشی در مردان مجرد که کار ندارند بیشتر دیده می شود، اما فراموش نکنیم
خودکشی تنها به یک دلیل انجام نمی شود و همیشه چندعاملی است و دلایل
زیادی فرد را به سمت اقدام به این کار می برد اما اتفاقی مثل شکست مالی
عاطفی، تحصیلی، فقدان و… در نهایت باعث می شود فرد این کار را انجام بدهد
و اشتباه است که ما فقط اتفاق آخر را ببینیم.
از افسردگی تا خودکشی
نتایج تحقیقات متعدد ثابت کرده که افسردگی ژن دارد و ژن آن مستقل از افسردگی است.
ارنست همینگوی مثل پدرش خودکشی کرد یا بچه های شاه که ۲ نفرشان خودکشی کردند.
این قضیه مثل این می ماند که شما ژن دیابت را دارید و کم تحرک و چاق هم هستید شما
در خطر ۲ برابری نسبت به دیگران در این مورد قرار دارید اما درصد دقیقی در این باره نیست
که ژن مهم تر است یا الگوبرداری!
خبر خودکشی را انتشار ندهید
فراموش نکنیم که خودکشی مسری است. به همین دلیل مهم است که چطور
خبر خودکشی را منتشر کنیم تا دیگران تحریک به انجام آن نشوند و آن را به عنوان
راه حلی برای بیرون رفتن از مشکلات نبینند.
ابتکار و عصر ایران