پیچ خوردگی تخمدان ؛ راه درمان پیچ خوردگی تخمدان در زنان

پیچ خوردگی تخمدان یا تورشن تخمدان (Ovarian Torsion) اختلالی است که به دلایل مختلف در خانم ها بروز میکند. این حالت یک وضعیت اورژانسی است که اگر به موقع درمان نشود، ممکن است باعث از دست رفتن تخمدان شود. پیچ خوردگی تخمدان، که به عنوان تورشن تخمدان نیز شناخته میشود، یک اختلال پزشکی جدی است که معمولاً در سنین باروری زنان اتفاق میافتد. این وضعیت زمانی رخ میدهد که تخمدان به دور بافتهای نگهدارنده خود پیچیده میشود، که منجر به قطع خونرسانی به آن میگردد. این عارضه به شدت دردناک است و نیاز به درمان فوری دارد؛ در غیر این صورت، ممکن است باعث نکروز (مرگ بافت) و از دست دادن تخمدان شود
پیچ خوردگی تخمدان
پیچ خوردگی تخمدان یا همان تورشن تخمدان زمانی اتفاق میافتد که تخمدان در اطراف بافتهای نگهدارنده، پیچ خورده باشد. گاهی اوقات لوله فالوپ نیز ممکن است دچار پیچ خوردگی شود.
این وضعیت دردناک، خونرسانی به این اندامها را قطع میکند. تورشن تخمدان یک شرایط پزشکی جدی است که باید فورا درمان شود. در صورت عدم درمان به موقع، میتواند منجر به از بین رفتن تخمدان شود.
در صورت داشتن کیست تخمدان که میتواند باعث تورم تخمدان شود، احتمال بیشتری برای تجربه پیچ خوردگی تخمدان وجود دارد.
ممکن است با مصرف داروهای ضدبارداری هورمونی یا سایر داروها برای کمک به کاهش اندازه کیست، خطر پیچ خوردگی تخمدان را کاهش دهید.
پیچ خوردگی تخمدان، که به آن تخمدان پیچ خورده یا تخمدان معلق نیز گفته میشود، یک وضعیت پزشکی جدی است که در آن تخمدان به دلیل پیچ خوردن به دور خود یا به دور لیگامانهای اطرافش، خونرسانی به آن مختل میشود. این وضعیت میتواند منجر به آسیب بافتی و حتی از دست رفتن تخمدان شود.
پیچ خوردگی تخمدان و علائم آن و جراحی تخمدان
علت تورشن تخمدان
اصلی ترین علت تورشن کیست تخمدان، سنگینی کیست های بزرگی است که باعث ناپایداری تخمدان می شوند. سایر دلایل پیچ خوردگی تخمدان عبارتند از:
- تنبلی تخمدان
- مصرف داروهای هورمونی برای درمان ناباروری
- بلند بودن رباطهای متصل کننده ی تخمدان به رحم
- جراحی های سابق لگنی
- عمل توبکتومی (بستن لوله های رحمی)
- بارداری
- حرکات سنگین یا سریع و ناگهانی موقع کار یا ورزش
همیشه وجود کیست تخمدان عامل تورشن نیست و حتی تخمدان بدون کیست هم می تواند در معرض پیچ خوردگی باشد؛ اما این عارضه بیشتر در تخمدانهایی دیده می شود که دچار نوعی از کیست هستند.
تورشن تخمدان چه علائمی دارد؟
این بیماری باعث ایجاد علائم زیر میشود که معمولا بهطور ناگهانی و بدون هشدار رخ میدهد:
- درد شدید و ناگهانی در زیر شکم
- گرفتگی
- حالت تهوع
- استفراغ
در برخی موارد درد، گرفتگی و حساسیت در ناحیه تحتانی شکم ممکن است برای چند هفته ظاهر شود و از بین برود.
زمانی که تخمدان به سمت درستی میپیچد، این اتفاق رخ میدهد و همیشه همراه با درد است.
تشخیص و درمان تورشن تخمدان
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان معمولاً از طریق سونوگرافی انجام میشود. در صورت تشخیص سریع، درمان معمولاً شامل جراحی برای برگرداندن تخمدان به موقعیت صحیح خود و بازگرداندن خونرسانی به آن است. عدم درمان به موقع میتواند منجر به عوارض جدی مانند از دست دادن تخمدان گردد
آیا پیچ خوردگی تخمدان خطرناک است؟
چرخش تخمدان معمولاً فقط در یکی از تخمدانها اتفاق میفتد. کاهش خونرسانی به تخمدان یا لوله های فالوپ (رحمی) از رایجترین عوارض تورشن کیست تخمدان است که می تواند منجر به مرگ بافت تخمدان شود. اگر سریعتر برای درمان این عارضه اقدام کنید، جراح فقط قسمتهای آسیب دیده تخمدان را بر میدارد و بقیه ی آن دست نخورده باقی می ماند. اگر کاملاً بافت تخمدان از بین برود، باید تخمدان را کاملاً برداشت تا دچار عفونت تخمدان و آبسه آن نشوید. باروری این خانمها به خاطر برداشتن تخمدان و کاهش تخمک گذاری، سخت تر یا دیرتر از زنان دیگر است. حتی درمان دیرهنگام چرخش تخمدان می تواند باعث مرگ بیمار شود که از جدی ترین عوارض تورشن تخمدان است.
تشخیص تورشن تخمدان با سونوگرافی
سونوگرافی از روی شکم
برای انجام این روش تشخیصی لازم است بیمار بر روی تخت به پشت دراز کشیده تا پزشک یا تکنسین بتواند سونوگرافی را انجام دهد. پزشک یا تکنسین توسط مبدل امواج صوتی با فرکانس بالا را ارسال و دریافت میکند تا تصویر از تخمدانهای بیمار بر روی صفحه نمایش رایانه ایجاد شود.
سونوگرافی ترانس واژینال
از شما خواسته میشود لباس خود را خارج کنید و گان مخصوص پزشکی بپوشید.
روی تخت سونوگرافی دراز میکشید و پاهای خود را در موقعیت و شرایط مناسب برای سونوگرافی قرار میدهید.
یک روکش پلاستیکی یا لاتکس روی مبدل صوتی کشیده میشود و مبدل به آرامی وارد واژن میشود.
متخصص سونوگرافی به آرامی مبدل را در زوایای مختلف درون واژن حرکت میدهد.
تصویر اعضای درون لگن شامل تخمدانها روی صفحه کامپیوتر به نمایش گذاشته میشود و این تصاویر ضبط میشوند.
درمان تورشن تخمدان
تنها راه درمان تورشن تخمدان، جراحی است. تا چند سال قبل، پزشکان به دلیل پیشگیری از تکرار این اتفاق، توصیه به برداشتن تخمدان میکردند؛ اما در سالهای اخیر و با پیشرفت علم پزشکی، در تمامی بیماریها، پزشکان تلاش میکنند که تا حد ممکن از برداشتن عضو اجتناب کنند. جراحی تورشن تخمدان برای باز کردن پیچ خوردگی انجام میشود.
آیا تورشن تخمدان میتواند مجدداً رخ دهد ؟
پیچ خوردگی تخمدان میتواند مجدداً رخ دهد. اگر فردی قبلاً این مشکل را تجربه کرده باشد، احتمال بروز مجدد آن بیشتر است. به ویژه اگر هر دو تخمدان در گذشته پیچ خورده باشند، خطر وقوع مجدد بالاتر میرود .
عوامل مختلفی مانند وجود کیستهای تخمدانی، طولانی بودن رباطهای نگهدارنده تخمدان و درمانهای هورمونی میتوانند به افزایش خطر پیچ خوردگی کمک کنند.
بنابراین، افرادی که سابقه پیچ خوردگی تخمدان دارند، باید با پزشک خود مشاوره کنند و از علائم آن آگاه باشند تا در صورت بروز مجدد، به سرعت اقدام کنند
آیا فناوریهای کمک باروری خطر تورشن تخمدان را افزایش میدهند ؟
فناوریهای کمک باروری (ART) میتوانند خطر پیچ خوردگی تخمدان را افزایش دهند. این خطر به ویژه در افرادی که تحت درمانهای هورمونی برای القای تخمکگذاری هستند، بیشتر مشاهده میشود. هورمونهای مورد استفاده در این درمانها میتوانند باعث بزرگ شدن تخمدانها و ایجاد کیستهای متعدد شوند که هر دو عامل میتوانند به ناپایداری تخمدان و در نتیجه پیچ خوردگی آن منجر شوند.
علاوه بر این، زنان باردار نیز ممکن است به دلیل وجود کیستهای جسم زرد در اوایل بارداری و تغییرات هورمونی، در معرض خطر پیچ خوردگی قرار گیرند۲
بنابراین، افرادی که از فناوریهای کمک باروری استفاده میکنند، باید با پزشک خود درباره خطرات احتمالی این عارضه مشورت کنند و در صورت بروز علائم پیچ خوردگی تخمدان، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشند
رادیولوژی مرکزی، بیمارستان مریم، پورعلی