فریب در ازدواج و حق فسخ برای طرف مقابل

در یک ازدواج موفق همواره باید شفاف سازی در دو طرف برقرار باشد  و نباید در مورد
مسائل مهم و اساسی زوجین فریبکاری کنند، برخی از فریبکاری در ازدواج باعث فسخ ازدواج
خواهد شد. ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم دلایلی که باعث فسخ در ازدواج و همچنین
فریب کاری در ازدواج می شود را برایتان به اشتراک بگذاریم در ادامه مطلب از پرشین وی به
بررسی حق فسخ در ازدواج چیست خواهیم پرداخت

حق فسخ در ازدواج چیست

دو حکم قانونی مهم درباره فریب در ازدواج و اصطلاحات آن

در ابتدا لازم است دو ماده قانونی که در ارتباط با فریب در ازدواج معمولا مورد
استفاده قرار می گیرد را مرور کنیم. ماده قانونی اول، از دیدگاه حقوقی، امکان
آن را به وجود می آورد که همسری که فکر می کند فریب خورده است، از دادگاه
درخواست فسخ عقد نکاح را کند. یعنی این ماده به فردی که در یک ازدواج، تصور
می کند مورد فریب خوردن قرار گرفته، اختیار آن را فراهم می کند که در صورت صلاحدید خود، درخواست فسخ کند.

ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی می گوید: «هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط
شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف
مقابل حق فسخ خواهد بود خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.»

با توجه به عبارات پیچیده حقوقی که در این ماده به کار رفته از جمله «صفت خاص»،
«شرط»، «حق فسخ»، «تصریح صفت در عقد»، «وقوع عقد متباینا بر شرط» و… بیان ساده ای از این ماده ارائه خواهد شد.

ماده قانونی بعدی، ماده ۶۴۷ کتاب پنجم، تعزیرات از قانون مجازات اسلامی است.
این ماده، فریب دادن (تدلیس) طرف مقابل در ازدواج را جرم تلقی و برای آن مجازات
تعیین کرده است و در اصل، ضمانت اجرایی برای صداقت همسران هنگام ازدواج و بستن عقد نکاح است.

ماده مزبور می گوید: « چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را
به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی،
شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن تدلیس دهد و عقد بر مبنای هر یک از
آنها واقع شود، مرتکب به حبس تعزیری از ۶ ماه تا دو سال محکوم می‌شود.»

حق فسخ در ازدواج چیست

این ماده هم اصطلاحات حقوقی پیچیده ای مانند «تدلیس» و «وقوع عقد بر مبنای امور واهی»
دارد که درباره آن هم توضیح مختصری می دهیم.

این دو ماده، مبنای برخورد قانونی با فرد فریب دهنده در ازدواج است. ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی،
امکان فسخ عقد ازدواج را به فرد فریب خورده می دهد و ماده ۶۴۷ کتاب تعزیرات قانون مجازات
اسلامی، امکان مجازات کیفری فرد فریب دهنده را فراهم می کند. در ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی،
اصطلاح پیچیده ای مانند حق فسخ بیان شده است. حق فسخ یعنی اختیاری که به یکی از طرفین
عقد داده می شود تا عقد را از بین برده و منحل کند.

اصولا در عقد نکاح دائم، از بین رفتن عقد به اختیار زوج (شوهر) است که به آن، طلاق می گویند
ولی طبق این ماده، هر کدام از طرفین عقد -از جمله زن- که فریب خورده اند می توانند با حکم
دادگاه، عقد را فسخ کنند. «صفت» در این ماده، مربوط به هر یک از زن و شوهر است.
ممکن است صفت، به صورت «سلامت»، «دوشیزگی»، «تجرد ماقبل عقد ازدواج»،
«داشتن تحصیلات عالیه در فلان رشته»، «داشتن فلان میزان یا نوع خاصی از اموال
مانند منزل در نقطه خاصی یا خودرو خاص»، «داشتن رابطه خانوادگی با شخص
یا خاندان خاصی مانند پسر یا دختر فلان شخص بودن» و نظایر آن باشد.

«تصریح این صفت در عقد» یعنی اینکه در ضمن عقد، «صفت زن یا شوهر»
عنوان شود، مانند آن که بگویند دوشیزه خانم را به عقد فلانی درآوردم و صفت
دوشیزگی را به زن نسبت دهند. یا بگویند فلانی را به عقد آقای دکتر درآوردم
و دکتر بودن را به مرد نسبت دهند. یا بگویند دوشیزه خانم فرزند فلان شخص
را به عقد فلانی درآوردم که در اینجا فرزند فلان شخص بودن، صفت برای یکی از طرفین عقد است.

معنای حق فسخ در ازدواج چیست

یا اینکه سکوت در مقابل شرط، به معنی عرفی آن، به معنی داشتن آن شرط است.
مثلا هیچکس هنگام عقد در موقع معمول نمی گوید خانم فلانی که سالم است را
به عقد آقای فلانی که سالم است درآوردم. یعنی صفت سالم بودن، معمولا قابل
بیان نیست. پس درباره آن سکوت می کنند زیرا سکوت در قبال این صفت، ب
ه معنی داشتن آن صفت است. پس اگر فردای عقد مشخص شود آقا، پا ندارد
و پای او مصنوعی است یا مویی که بر سر دارد، کلاه گیس است،
درباره صفت سلامت، سکوت کرده و این سکوت، باعث فریب طرف مقابل شده است.

یا اگر زن یا شوهر، هنگام عقد، معتاد باشد و این مسئله را از طرف مقابل مخفی
کرده باشد، یعنی بیان نکرده است، چون اصل بر سلامت بودن افراد است و بیماری
و معتاد بودن، استثنا است، سکوت درباره عدم خبر دادن به این بیماری، فریب تلقی می شود.

حق فسخ در ازدواج چیست

اینجا باید توجه داشت برخی از عیوب در طرفین عقد وجود دارد که ممکن است
خودشان از آن بی اطلاع باشند. مانند «نازایی» در زنان و «عدم باروری» در مردان
یا داشتن بیماریهای که جز با آزمایشهای دقیق ژنتیکی و پزشکی مشخص نیست،
مانند بیماری ایدز که در دوره پنجره (کمون)، معمولا جز با آزمایش تخصصی به آن پی
نمی توان برد. در اینجا، بسته به نظر دادگاه، امکان دارد به فرد درخواست کننده
فسخ عقد ازدواج، به خاطر معیوب بودن طرف مقابل، این حق داده شود.

اصطلاح «عقد متباینا بر آن صفت واقع شده باشد» یعنی اینکه اگر آن صفت یا شرط
در آن فرد نبود، طرف مقابل حاضر به ازدواج به او نمی شد. مانند آنکه زنی قصد دارد
با مردی که دارای شغل معلمی یا پزشکی است ازدواج کند و پس از عقد مشخص
شود مرد، معلم یا پزشک نیست، چون عقد صراحتا بر اساس اینکه مرد دارای فلان
شغل است، واقع و بسته شده، زن می تواند به دلیل نداشتن صفت یا شرطی که
عقد بر اساس آن واقع شده، درخواست فسخ نکاح داشته باشد. این عبارت درباره
«فریب با امور واهی» که در ماده ۶۴۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، باعث
وقوع جرم «تدلیس» می شود نیز همان معنی را می دهد.

بیشتر بدانید از مواردی که فریب در ازدواج محسوب شده

اگر هر یک عیوب ذیل حین عقد در مرد بوده و زن از آن بی ­خبر بوده است:
۱ – جنون ( دیوانگی)

۲ – خصاء ( بیماری جنسی)

۳ – عنن به شرط اینکه ولو یکبار عمل زناشویی را انجام نداده باشد.

۴ – مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه­ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.

و اگر هر یک از عیوب ذیل حین عقد در زن بوده ولی مرد از آن بی­خبر بوده است:
۱ – جنون( دیوانگی)

۲ – قرن ( بیماری جنسی)

۳– جذام ( بیماری پوستی)

۴– برص( بیماری پوستی)

۵ – افضاء ( بیماری جنسی)

۶ – زمین­گیری

۷ – نابینائی از هر دو چشم

حق فسخ در ازدواج چیست

هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف
مذکور آن وصف را نداشته برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود خواه وصف
مذکور در عقد به صراحت بیان شده یا عقد متبایناً بر آن واقع شده باشد.

شرط کردن صفت به صورت­های زیرمحقق می­شود:

۱ – بیان صفت به صراحت در ضمن عقد ، ذکر شود. مثلاً وکیل زوجه می­گوید
: « موکل خود خانم ….. را به عقد ازدواج آقای دکتر…. با مهریه…. درآوردم.»

۲- مشخص شدن دختر یا پسر، قبل از عقد به صفتی خاص که عقد هم مبتنی
بر آن صفت واقع گردد، مانند آنکه دختر و پسر قبل از عقد برای یکدیگر نامه بنویسند
و پسر در انتهای نامه با عنوان دکتر … امضا نماید، یا در صحبت‌های قبل از عقد،
دختر یا پسر خود را به دروغ دارای اوصاف خاصی معرفی کنند.

۳- در مورد صفت هیچ گفت و گویی نمی‌شود، ولی بر حسب عرف و عادت عقد
بر وجود وصف خاصی نسبت به دو طرف منعقد می‌گردد؛ مثلاً اگر پسر یا دختر
مطلبی در مورد بیماری خود نگویند، قضاوت عرف بر آن است که لزوماً سالم هستند و دارای بیماری خاص و مهمّی نمی‌باشند.

vekalatonline / eghtesadonline