رفلکس های شیرخوارگی

نوزادان شیرخوار به دلیل جدید الورود بودنشان به این دنیا به پدیده های پیرامونشان عکس العمل هایی نشان
می دهند که به رفلکس های شیرخوارگی معروف هستند این رفلکس ها گاهی بسیار عجیب و غیر قابل
پیش بینی هستند والدین که انتظار ندارند نوزاد شیرخوارشان نسبت به اجسام خارجی بتواند عکس العمل
نشان دهد با دیدن این حالات شگفت زده شده و تعجب می کنند .رفلکس های شیرخوارگی را در پرشین وی
بخوانید.

بررسی رفلکس های شیرخوارگی

رفلکس عبارت است از پاسخ غیر ارادی به یک محرک حسی .
به عبارت دیگر حس و یا حرکت خاصی سبب ایجاد هر رفلکس می گردد .
وجود و قدرت یک رفلکس ، معیار مهم تکامل و عملکرد عصبی می باشد .
اکثر رفلکس های شیر خوارگی در سن ۶ – ۴ ماهگی از بین می رود هر چند بعضی از رفلکس
ها در سراسر دوران بزرگسالی باقی می ماند ، که اهم این رفلکس ها عبارتند از :

رفلکس خمیازه کشیدن( Yawan reflex ) : در صورت نیاز به اکسیژن اضافی پدیدار می شود .

رفلکس عطسه کردن ( Sneeze reflex ) : وقتی مجرای بینی تحریک می شود ایجاد می گردد .
رفلکس اق زدن ( Gag reflex ) : تحریک گلو یا کام نرم ، موجب اق زدن می گردد .
رفلکس سرفه کردن ( Cought reflex ) : با تحریک راه هوایی تحتانی ایجاد می شود .
رفلکس پلک زدن ( Blinking reflex ) : قبل از تماس شیء با چشمها یا هنگام تابش ناگهانی نور روشن
، پلک ها سریعاً بسته می شوند .

رفلکس مردمک ( Pupillary reflex ) : تنگ شدن مردمک چشم ها زمانی که نور به چشم ها تابانده می
شود

فلکس های اولیه شیرخوارگی

۱ ) .رفلکس مکیدن ( Sucking reflex ) : اگر چنانچه گونه ها ، لبها و گوشه دهان شیر خوار را لمس
نماییم سر وی به طرف محرک متمایل شده ، دهان را باز و شروع به مکیدن می نماید .
این رفلکس در تمام دوران شیرخواری باقی می ماند و حتی شیر خوار در مواقعی بدون تحریک از قبیل مواقعی
که زمان خواب است این رفلکس را انجام می دهد .

بررسی رفلکس های شیرخوارگی

چگونگی رفلکس های شیرخوارگی

این رفلکس بعد از یک سالگی ضعیف شده و از بین می رود .

۲ ) .رفلکس جستجو (reflex Rooting ) : اگر چنانچه یک طرف صورت نوزاد لمس شود یا ایجاد ضربات در گوشه دهان
او صورت گیرد و یا نوک پستان مادر به گونه نوزاد تماس پیدا کند ، نوزاد سرش را به طرف
عامل تحریک برگردانیده تا دسترسی به غذا برایش مقدور شود .
این رفلکس در حدود ۳ الی ۴ ماهگی ناپدید می شود ، اما ممکن است تا ۱۲ ماهگی هم باقی
بماند.

۳ ) .رفلکس از جا پریدن ( Startle reflex ) و یا رفلکس مورو ( Moro reflex ) : رفلکس مورو به
این ترتیب است که شیر خوار را در وضعیت نیمه قائم قرار داده و برای لحظه ایی کوتاه با قرار
دادن نوزاد به پشت بر روی تخت و گرفتن بالا تنه او و بعد رها کردن نوزاد به طور ناگهانی
، نوزاد ابتدا دستها را به طرف باز نموده و مشت می کند ، سپس به وضعیت راحت بر می
گردد .
این رفلکس در حدود ۳ الی ۴ ماهگی از بین می رود .

معمولاً قوی ترین زمان این رفلکس بعد از دو ماهگی می باشد .
عدم وجود این رفلکس نشانه ضایعه داخل مغزی یا نارس بودن نوزاد می باشد .
این رفلکس دو طرفه می باشد و اگر چنانچه به صورت یک طرفه مشاهده شود می توان به
شکستگی استخوان
بازو ، کشیدگی و پارگی عصب بازویی میانی یا عصب مدیان مشکوک شد ۴ ) .
رفلکس تونیک گردن ( Tonic neck reflex ) : در کودک به پشت خوابیده ، چرخاندن گردن به یک سمت
باعث می گردد دست و پای طرف صورت باز و از بدن دور می شود در حالیکه دست و پای
طرف مخالف صورت خم می شود و نوزاد هر دو دست را محکم مشت می کند .

جزئیات بیشتر در مورد رفلکس های شیرخوارگی

به این رفلکس ” گارد شمشیربازی ” هم می گویند .
این رفلکس در موقع تولد ظاهر و در حدود ۵ تا ۶ ماهگی از بین می رود .

۶ ) .رفلکس بابنسکی ( reflex Babinski ) : با تحریک سمت جانبی کف پا از پاشنه به طرف انگشت کوچک و
سپس به طور عرضی تا انگشت شست به وسیله یک شی نسبتاً نوک تیز ( ناخن ) اتفاق می افتد
.

باز کردن انگشتان پا از هم علامت مثبت است که ناشی از تکامل نارس سیستم عصبی مرکزی می باشد (
واکنش طبیعی کودک به این گونه تحریک این است که انگشتان پای کودک از هم باز نشود و یا اینکه
انگشتان به صورت فلکسیون به سمت داخل جمع شود ) .

۷ ) .رفلکس در جا قدم زدن ( Stepping reflex ) : با گرفتن نوزاد به طور قائم به شکلی که هر
دو پا روی یک سطح سفت ( مثلاً زمین ) قرار گیرند ، نوزاد پاها را سریعاً روی زمین می
گذارد و بر می دارد .

۸ ) .رفلکس قرار دادن پاها ( Placing reflex ) : اگر پشت پای نوزاد با لبه سطح میز تماس پیدا کند
، پای خود را بر روی میز قرار می دهد .

۹ ) .رفلکس گرفتن با پا ( plantar grasp reflex ) : 10 ) .
رفلکس خزیدن ( reflex Crawl ) : وقتی شیرخوار به شکم روی تخت یا زمین قرار می گیرد ، پاها
را خم می کند و می خیزد .

۱۱ ) .رفلکس بلعیدن ( Swallowing reflex ) : این رفلکس توام با رفلکس مکیدن است ، غذایی که به قسمت خلفی
دهان می رسد بلعیده می شود .
از بدو تولد به وجود می آید و تا پایان عمر باقی مانده و ناپدید نمی شود .

۱۲ ) .رفلکس برون اندازی ( Extrusion reflex ) : اگر چنانچه ماده ایی بر روی قسمت قدامی زبان شیر خوار قرار
گیرد ، شیر خوار با تف کردن ماده را از دهان بیرون می اندازد .
این رفلکس در بدو تولد وجود داشته و تا چهار ماهگی ادامه دارد

نوزادان سالم و طبیعی بعد از تولد، قادر به انجام واکنش های زیر می باشند :

بد نیست بدانید که : واکنش طبیعی نوزاد بعد از تولد

۱- واکنش از جا پریدن (THE MORO REFLEX)

زمانی اتفاق می افتد که یک نوزاد در وضعیت خوابیده قرار گرفته باشد و یک صدای بلند و ناگهانی شنیده
شود. نوزاد در این هنگام، به صدا، واکنش سریع و ناگهانی نشان می دهد و سر خود را به سمت عقب
می برد و و دست هایش را به دو طرف می کشد.

این واکنش حدود ماه سوم تا ششم از بین می رود. هر گونه ناهماهنگی در انجام این واکنش، نوعی
اختلال محسوب می شود .

عدم بروز این واکنش در نوزاد به منزله آسیب های عصبی در او می باشد.

این واکنش در بدو تولد توسط پزشک و یا کارشناس شنوایی‌سنجی بررسی می شود و در صورت وجود
اختلال در این واکنش، به والدین کودک اعلام می شود تا بررسی های بیشتر جهت تشخیص قطعی
برای نوزاد انجام گیرد .

واکنش طبیعی نوزاد بعد از تولد

۲- واکنش مکیدن (SUCKING REFLEX)

هنگامی که چیزی داخل دهان نوزاد قرار داده شود (انگشت دست یا پستانک و یا سینه مادر) واکنش مکیدن
شروع می شود و نوزاد با قدرت تمام شروع به مکیدن می کند، طوری که مکیدن او با بلعیدن شیر هماهنگ
شده است.

این واکنش تا ماه سوم و چهارم ادامه پیدا می کند و از آن به بعد، از بین می رود.

۳- واکنش پلک زدن: هنگامی که نوری به طور مستقیم به چشم نوزاد تابیده شود، نوزاد باید بلافاصله
چشمک بزند و نسبت به نور واکنش نشان دهد.

این واکنش ها همگی بعد از تولد نوزاد سالم و طبیعی وجود دارند و به تدریج در طی سال اول زندگی
نوزاد از بین می روند
این واکنش نباید از بین برود و باید برای همیشه فعال بماند .
تبیان