دوای درد قلب در قرآن

دوای درد قلب

قرآن شفاست، یعنی سبب پاکسازی قلب از آلودگی ها و امراض آن است؛ اما تنها پاکسازی
کافی نیست و باید نوسازی هم بشود…

شفای قرآن

خداوند می فرماید:

« وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا » (اسراء/۸۲)؛
و ما آنچه را برای مؤمنان مایه ی درمان و رحمت است از قرآن نازل می کنیم ولی ستمگران را
جز زیان نمی افزاید.

در این عبارت، به قول صاحب تفسیر المیزان، شفای همه دردها است، زیرا شفا و رحمت مخصوص قسمتی از قرآن
نیست، بلکه اثر قطعی و حتمی تک تک آیات قرآن است.بنابراین معنایش این است که ما نازل می کنیم آنچه
را شفا و رحمت است و آن قرآن است.

منظور از «شِفاء» چیست؟

«شَفی « «یَشفی» ؛ در اصل به معنای اشراف بر چیزی است و اگر بهبودی و سلامت را «شِفاء» نامیده
اند برای این است که بهبودی و درمان بر بیماری و مرض غلبه و اشراف پیدا می کند.

اگر انسان موجودی مرکب از دو بُعد جسمانی و روحانی است، سلامت و بیماری او هم گاه مربوط به جسم
است و گاه روح؛ و همان گونه که برای بیماریهای جسمی او دارویی هست، برای بیماری های روحی او نیز
دارویی هست و آن قرآن است.(البته روشن است که این مسئله به معنای نفی استشفاء به آیات شریفه برای امراض
بدنی نیست کماهُوَ ظاهِرٌ مِن َ الرِّوایات) قرآن شفا از همه بیماریها است برای کسی که مؤمنانه به فرمانهای آن
گردن نهد.

وقت قرائت قرآن رو به قبله بنشیند و رو به قبله نشستن برای قرائت قرآن در غیر نماز مستحب است.در
روایت آمده است که بهترین نشستن این است که انسان رو به قبله بنشیند و در حالت سکینه و وقار
باشد.

قرآن شفا و دوای دردهای قلوب است، مانند کفر و شرک و نفاِق و کبر و حسد و شک و…
پس قرآن شفاست، یعنی سبب پاکسازی قلب از آلودگی ها و امراض آن است؛ اما تنها پاکسازی کافی نیست و
باید نوسازی هم بشود.از این رو، قرآن رحمت هم هست، یعنی بعد از زدودن امراض قلب آن را به سمت
صلاح و سلامتش رهنمون می شود و تقویت می کند و فضایلی همچون معرفت اللّه و ایمان و محبت و
انصاف و…
را وارد قلب می کند.

در هنگام تلاوت قرآن باید آمادگی قلبی وجود داشته باشد، قرآن را با ایمان، تقوا، و یقین بخواند در این
صورت است که گره های بسته ی قلب انسان به سوی کتاب خدا باز می شود و انسان به طور
شایسته از قرآن بهره مند می گردد.

مکان و زمان قرائت قرآن

از عواملی که به حضور قلب انسان هنگام قرائت قرآن کمک می کند، برگزیدن زمان و مکان مناسب است.خداوند برخی
از مکان ها را بر برخی دیگر برتری داده است.همانگونه که بعضی از زمان ها را برتری داده است.انتخاب زمان
ها و مکان های برتر برای نماز، دعا، ذکر و قرائت قرآن فایده های فراوان در حضور قلب انسان به
سوی خداوند دارد.

از این مکان های مقدس مساجد است و با فضیلت ترین مساجد، مسجدالحرام، مسجد نبوی در مدینه منوره، مسجد الاقصی
و مسجد کوفه است و از مکان های مقدس مرقدهای اولیای خداوند و حرم های اهل بیت (علیهم السلام) و
به خصوص حرم مطهر امام حسین (علیه السلام) است و برترین مکان مقدس وادی عرفه در روز عرفه است که
رحمت خداوند بدون حساب بر حاجیان سرازیر می شود که در آنجا دو عامل زمان و مکان باهم جمع شده
است.

از زمان های مقدس که برای حضور قلب مفید و مؤثر است شب و روز جمعه، شب قدر، روز عرفه،
ماه رمضان و شب نیمه شعبان است.این زمان ها و مکان ها تأثیر ویژه و ژرف بر قلب ها برای
عبادت دارد و اینکه خداوند دل های انسان را برای ذکر، نماز، دعا و قرائت قرآن آماده می کند.

و از بزرگترین اسباب قساوت و بسته بودن قلب گناه است، اگر انسان معصیت الهی را مرتکب شود خداوند بر
قلب او مُهر می زند و قلب او از کسب معرفت الهی باز می ماند.

سزاوار است که قاری قرآن امور ذیل را در نظر بگیرد:

۱٫برای قرائت قرآن مکان پاکیزه و تمیز را انتخاب نماید؛

۲٫در وقت قرائت قرآن رو به قبله بنشیند و رو
به قبله نشستن برای قرائت قرآن در غیر نماز مستحب است.در روایت آمده است که بهترین نشستن این است که
انسان رو به قبله بنشیند و در حالت سکینه و وقار باشد.(التبیان فی آداب حمله القرآن، ص ۶۲)

۳٫مکانی که
انسان برای قرائت قرآن در نظر می گیرد، باید به انسان کمک کند که قلب انسان از همه چیز فارغ
باشد.عوامل خارجی مشغول زا را از خودش دور سازد.

از نظر زمان کوشش کند که قرائت قرآن را در شب یا وقت های نزدیک شب مثل صبح زود انجام
دهد.البته این سخن معنایش این نیست که قرائت قرآن را در روز ترک کند چون در خلوت های شب اموری
که انسان را به خودش مشغول سازد و او را از یاد خدا بازدارد کم است.در این وقت انسان بیشتر
متوجه خدا می گردد.« یَا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ ، قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلًا ، نِصْفَهُ أَوِ انقُصْ مِنْهُ قَلِیلًا ، أَوْ
زِدْ عَلَیْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا » (مزمل/۱-۴)؛ ای جامه به خود پیچیده شب را جز اندکی بپاخیز.نیمی از آن یا
اندکی از آن نیمه را کم کن.یا اندکی بر آن بیفزای و قرآن را آرام و روشن بخوان.

در خلوت های و تاریکی های شب قلب انسان به ذکر خدا، دعا، استغفار، تلاوت قرآن و نافله ی شب
آرام می گیرد.از رجابن ضحاک نقل شده که: حضرت امام رضا (علیه السلام) در مسیر خراسان بیشتر شب ها به
قرائت قرآن مشغول می شد.هر وقت به آیه ی می رسید که در آن از بهشت و دوزخ یاد می
شد از خداوند می خواست که بهشت را نصیب او گرداند و از آتش دوزخ به خدا پناه می برد.(بحارالانوار،
ج ۹۲، ص ۲۱۰)

۴٫قرائت قرآن در مساجد و اجتماعاتی که برای قرائت قرآن، ذکر، دعا آماده شده مستحب است
و این اجتماعات توجه انسان را به خدا بیشتر می کند.

۵٫قرائت قرآن در مسیرهای رفت و آمد مردم و مکان های این چنینی مکروه است؛ زیرا آنان را به جای
توجّه به قرآن به امور دیگر مشغول می سازد.

از رجابن ضحاک نقل شده که: حضرت امام رضا (علیه السلام) در مسیر خراسان بیشتر شب ها به قرائت قرآن
مشغول می شد.هر وقت به آیه ی می رسید که در آن از بهشت و دوزخ یاد می شد از
خداوند می خواست که بهشت را نصیب او گرداند و از آتش دوزخ به خدا پناه می برد

تاثیر طهارت قلب در دریافت مفاهیم قرآن

طهارت
قلب از ناپاکی های هوای نفس و معصیت به سبب توجه، یقین و تقوا از ویژگی های اساسی برای رقت،
خشوع و نورانی شدن قلب به نور الهی است.و اما گاهی قلب انسان، خشن و بدل به خانه ی تاریک
می شود که در آن نور وجود ندارد و سینه انسان تنگ می گردد و در این حالت انسان توانایی
اجابت دعوت پروردگار را از دست می دهد.و از بزرگترین اسباب قساوت و بسته بودن قلب گناه است، اگر انسان
معصیت الهی را مرتکب شود خداوند بر قلب او مُهر می زند و قلب او از کسب معرفت الهی باز
می ماند.این همان «طبع» و «رین» است که خداوند در قرآن به آن اشاره کرده است: « کَلَّا بَلْ رَانَ
عَلَى قُلُوبِهِم مَّا کَانُوا یَکْسِبُونَ » (مطففین/۱۴) ؛ نه چنین است، بلکه آنچه مرتکب می شدند زنگار بر دل هایشان
بسته است.

« وَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ یَفْقَهُونَ » (توبه/۸۷)؛ و بر دل هایشان مُهر زده شده است در نتیجه قدرت
درک ندارند.و این حالت عبارت است از بسته بودن قلب از معرفت و نور.

قلب های سالم، قلب هایی است که وظیفه ی خود را به خوبی انجام می دهند، و برای غیر خداوند
در آنها جایگاهی نیست و برای خداوند شریک قرار نمی دهند.تمام حب و بغض هایشان برای خداوند است، فقط به
خدا توکل و امید دارند.ترسشان از خدا است، دوستی و دشمنی اش برای خداست.فقط مطیع دستورهای الهی اند.و هیچ امری
را بر امر خدا و رسول مقدم نمی داند، و این ها نشانه های سلامت قلب است.

و از این جا معلوم می شود که معارف قرآن مخصوص قلب هایی است که از معصیت و ناخالصی ها
پاک است، قلب هایی که گناهان مانع رسیدن شان به فیض و معارف قرآن نمی شود.

اینکه خداوند فرمود: «لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ» این تماس فقط تماس جسمی نیست، بلکه به معارف قرآن نیز جز پاکان
نمی رسند.برای اینکه انسان اگر بخواهد به معارف قرآن برسد و راهی به سوی قرآن بیابد باید قلبش پاک باشد.قلب
های ناپاک مانع از رسیدن به قرآن است.

خداوند می فرماید:

« إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ ، فِی کِتَابٍ مَّکْنُونٍ ،لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ ، تَنزِیلٌ مِّن رَّبِّ
الْعَالَمِینَ » (واقعه/۷۷-۸۰) ؛ تحقیقاً این قرآنی است ارجمند، در کتابی نهفته، که جز پاک شدگان بر آن دست نیازند
و از جانب پروردگار جهانیان فرود آمده است.

تبیان