همه چیز درباره وسواس و راه های درمان آن
وسواس فکری یکی از بیماری روح و روان محسوب می شود که برخی از افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند ، داشتن وسواس فکری می تواند اثرات سوئی بر روی روان یک فرد بگذارد ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم نکات مهم پیرامون راهکارهای درمان وسواس فکری را برایتان به اشتراک بگذاریم
درمان وسواس فکری
شاید شما افرادی را دیده باشیدکه به آداب تکرار مبتلا هستند، آنها احساس میکنند که ناچارند حرکات سادهای را
چندین بار انجام دهند؛ مانند وارد شدن به اتاق، شستن بخشی از بدن خود یا شانه کردن موهای سر به
دفعات مشخص.
این افراد ممکن است تا زمانی که این حرکات را به همان تعداد انجام ندهند احساس راحتی
نکنند و ممکن است فکر کنند در صورتی که این اعمال را به تعداد «درست» انجام ندهند، حادثهای برای خودشان
یا شخص مورد علاقهشان رخ میدهد.
شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید خرافات و موهوماتی از این دست در نتیجه بروز اختلالات وسواسی رخ
میدهد که در علم روانشناسی به آن اختلال وسواس اجبار یا OCD میگویند.
برای چنین افرادی عادت به انجام برخی اعمال خاص، باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره میشود.
تمام زندگی افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری، با رفتارهای تکرارشونده پر میشود.
آنها پریشانی، افکار ناخواسته یا تصاویری در ذهن دارند که برایشان مفهومی ندارند؛ این افکار یا تصاویر با وجود تلاش
برای نایده گرفتنشان به طور مداوم تکرار میشوند.
اختلال وسواس یک نوع اختلال اضطرابی است و بسیار شایعتر از آن است که تصورش را میکنید و از آنجا
که رهایی از وسواسها و تکرارها بسیار مشکل است، OCD میتواند ناتوانکننده و مزمن باشد؛ در عین حال درمان میتواند
کمک کند تا اختلال وسواس را تحت کنترل قرار دهد.
علائم اختلال وسواس هر دو نوع وسواس فکری و وسواس جبری را شامل میشود.
علائم OCD میتوانند شدید و وقتگیر باشند.
درمان وسواس فکری چیست
به عنوان مثال، کسی که احساس میکند دستهایش به میکروب آلوده شده (وسواس فکری) ممکن است هر روز ساعتها به
شستن دستهایش مشغول شود (تکرار جبری) و ممکن است تمرکز وی روی شستوشو آنقدر زیاد باشد که نتواند کار دیگری
را به اتمام برساند.
زمانی تصور میشد که اختلال وسواس حالت نادری است، اما در حال حاضر میدانیم که از سایر بیماریهای مغزی شایعتر
است.اختلال وسواس تنها بالغین را تحت تاثیر قرار نمیدهد؛ اختلال اغلب در دوره بلوغ یا اوایل کودکی، معمولا حدود سن
۱۰ سالگی شروع میشود و در بالغین، حدود ۲۱سالگی آغاز میشود.
خیلی از افراد فکر میکنند اختلال وسواس اجباری در خانمها بیشتر است، اما برخلاف تصور عموم احتمال ابتلای مرد و
زن به OCD (اختلال وسواس اجباری) یکسان است، اما در گروه سنی نوجوانی، میزان ابتلای پسران از دختران بیشتر است
و منشاء ژنتیک دارد؛ از سوی دیگر میزان ابتلای افراد مجرد به این اختلال، بیشتر از متاهلهاست و به طور
کلی میزان شیوع اختلال وسواس اجباری، ۲ تا ۳ درصد است.
ممکن است خرافات بر همه زندگی مبتلایان به اختلال وسواس ـ اجبار سایه بیندازد؛ به طور معمول، وسواسهای خرافی بر
ترس از مرگ و نمادهای آن متمرکزند.
اگر شما به این نوع اختلال وسواس ـ اجبار مبتلا باشید، میان اشیایی که از آنها میترسید، ارتباطهایی برقرار میکنید،
یعنی چیزهای خاصی را با بدشانسی مرتبط میشمارید و سپس از فعالیتها و مکانهای خاصی که گمان میکنید موجب بدشانسی
میشوند اجتناب میکنید.
به هر حال اگر شما در خود نشانههایی از تشویش و نگرانی و تنش میبینید و احساس میکنید این رفتارها
از کنترل شما خارج هستند، حتما به پزشک مراجعه کنید تا پیش از توسل به خرافات و موهومات، به درمان
این بیماریهای وسواسگونه بپردازید.
رهایی از وسواس
راه رهایی از وسواس میخواهید برای خرید یا هر کار دیگری از خانه بیرون بروید، چند بار برمی گردید که
ببینید دوشاخه اتو را از برق کشیدهاید یا شعله گاز را خاموش کردهاید؟ روانشناسان میگویند اگر افکار و رفتارهای وسواسی
چنان زیاد و بیش از حد شود که زندگی روزانه را دچار اخلال کند؛ زنگ خطر به صدا در آمده
است.اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به اختلال وسواس دچار شدهاید ممکن است احساس درماندگی کنید.
اما باید بدانید که این تفکری ناصحیح است و راههایی برای رهایی از این مشکل وجود دارد.
محققان تاکید دارند که با استراتژیهای درمانی و کمک خود فرد، میتوان علائم وسواس را کاهش داده و بتدریج از
بین برد.
اختلال وسواس جبری چیست؟ اختلال وسواس جبری به نوعی از اختلالات اضطرابی گفته میشود که ویژگی آن، افکار غیر قابل
کنترل و ناخواسته و رفتارهای تکراری و همیشگی است؛ رفتارهایی که فرد احساس میکند مجبور به انجام دادن آنهاست.
اگر شما هم به وسواس دچار شده باشید، احتمالا متوجه خواهید شد که افکار وسواسی و رفتارهای وسواسی و تکراری
شما به واقع غیر منطقی است؛ با این حال قادر به مقاومت در برابرشان و رهایی از آنها نیستید.
به عنوان مثال ممکن است شما اجاق گاز را چند دفعه کنترل کنید تا مطمئن شوید که واقعا خاموش است.
این کار شاید قدری متداول به نظر برسد اما چه میگویید اگر بارها رفت و برگشت برای کنترل شعله گاز
شما را از کار روزانهتان عقب بیندازد.
وسواس فکری وسواس فکری غیر ارادی است و به افکار، تصاویر یا تکانههای به ظاهر غیر قابل کنترلی اطلاق میشود
که بارها و بارها در ذهن شما رخ میدهند.
شما نمیخواهید این تصور و احساس را داشته باشید، در حقیقت میدانید که این فکرها منطقی نیستند اما نمیتوانید آنها
را متوقف کنید و از دستشان خلاص شوید.
اختلال وسواس جبری چیست
افکاری که معمولا اذیتکننده و آشفتهکننده ذهن و روح هم هستند.
وسواس عملی رفتارهای وسواسی به رفتارهایی گفته میشود که فرد میپندارد باید
دوباره و چند باره تکرارشان کند.
معمولا، وسواس عملی در تلاش برای دور کردن یک فکر وسواسگونه انجام میشود.
به عنوان مثال، اگر شما از آلودگی هراس دارید، ممکن است چیزی را بارها و بارها بشویید.
در این شرایط نه تنها تکرار عمل، مشکل را حل نمیکند بلکه افکار وسواسی معمولا قویتر از قبل برمی گردد.
بنابراین رفتارهای وسواسی میتواند باعث اضطراب شود زیرا هم تکرار شده و هم وقتگیر است.
علائم و نشانههای وسواس اغلب افرادی که دچار این نوع وسواس هستند، هم از وسواس فکری و هم عملی رنج
میبرند؛ اما گاهی نیز فقط یکی از انواع آن را تجربه میکنند.
وقتی که اضطراب و نگرانی وجود دارد، علائم وسواس شدیدتر میشوند.
ترس از آلوده شدن توسط میکروبها و آلودگیها، نگرانی از آسیب زدن به خود یا دیگران، تمرکز و تکرار بیش
از حد اعمال دینی، نگرانی از گم کردن یا نداشتن لوازم مورد نیاز و دقت بیش از حد به تقارن
و چیدمان اجسام از جمله وسواسهای فکری هستند.
بیشتر بدانید از افکار وسواسی و رفتارهای جبری در اختلال وسواس (OCD)
افکار وسواسی شامل افکار، تصاویر یا تکانههای غیر ارادی هستند که بارها و بارها در ذهنتان تکرار میشوند و با این که علاقهای به داشتن چنین افکاری ندارید؛ ولی نمیتوانید آنها را متوقف کنید.
اعمال جبری یا همان وسواس عملی هم رفتارها و آدابی هستند که حس میکنید باید به طور مداوم آنها را انجام دهید. معمولاً اعمال جبری برای رهایی از افکار وسواسی انجام میشوند. برای مثال اگر از آلودگی میترسید، احتمالاً آداب شستشوی پیچیدهای را دارید که از تمیز بودن خود مطمئن شوید.
اما متاسفانه حس آرامش به دست آمده بعد از انجام اعمال وسواسی طولانی نیست؛ و مجددا افکار وسواسی با قدرت بیشتری باز میگردند. افکار وسواسی و رفتارهای جبری، وقتگیر و غیر قابل کنترل هستند، از این رو به عاملی برای تشدید اضطراب تبدیل میشوند. این فرایند، همان چرخه معیوب اختلال وسواس (OCD) است.
اغلب افراد مبتلا به اختلال وسواس در یکی از طبقههای زیر قرار میگیرند.
شویندهها: این افراد از آلودگی میترسند. آنها معمولاً در حال پاک کردن یا درگیر رفتارهای جبری شتسشو هستند.
بررسی کنندهها: این افراد به طور مداوم همه چیز را چک میکنند (خاموش کردن وسایل، قفل بودن درها و غیره).
شکاکها و گناهکاران: این افراد میترسند که اگر کارها کامل و یا خوب انجام نشوند، رویدادی هولناک به وقوع پیوسته یا تنبیه شوند.
شمارشگران و مرتب کنندهها: این افراد درگیر ترتیب و تقارن هستند. آنها به خرافاتی در مورد اعداد، رنگها یا ترتیب خاصی معتقد هستند.
محتکران: این افراد میترسند که اگر چیزی را دور بیاندازند، اتفاق بدی رخ دهد. آنها به طور جبری چیزهای بدون استفاده را نگهداری میکنند.
نشانهها و علایم اختلال وسواس (OCD)
داشتن افکار وسواسی و وسواس عملی به معنای ابتلا به اختلال وسواسی- جبری نیست. اگر این افکار و رفتارها وقت زیادی از شما بگیرند (حداقل یک ساعت در روز) و با زندگی و روابط روزمره شما تداخل پیدا کنند و تنش زیادی برای شما ایجاد کنند می توانیم بگویم به اختلال وسواس مبتلا هستید.
اغلب افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری، هم افکار وسواسی و هم اعمال جبری را دارند؛ ولی برخی از افراد فقط یکی از آنها را تجربه میکنند.
افکار وسواسی متداول در اختلال وسواس به شرح زیر هستند:
ترس از آلودگی به وسیله میکروبها یا آلوده کردن دیگران.
ترس از دست دادن کنترل و آسیب رساندن به خود یا دیگران.
افکار یا تجسمهای جنسی تهاجمی یا خشونت آمیز.
تمرکز بیش از حد روی عقاید مذهبی یا اخلاقی.
ترس از دست دادن یا نداشتن چیزهایی که شاید روزی مورد نیاز باشند.
این عقیده که همه چیز باید مرتب و منظم باشد (نظم و تقارن).
توجه افراطی به خوش شانسی یا بدشانسی در هر زمینه ای (خرافات).
بهشتیان/ پارسی طب