تابستان و اختلال خلقی فصلی
اختلال خلقی فصلی ممکن است برای هر کسی رخ دهد وکاملا طبیعی است اگر دارای همچین خلقیاتی هستید
اصلا چیز نگران کننده ای نیست در فصل گرما وتابستان گاهی به علت وجود هوای گرم روحیات و خلقیات خیلی از
افراد ممکن است تغییر کنند مثلا خیلی از افراد در روزهای گرم تابستان کلافه می شوند و ناراحت و زودتر از حد معمول
عصبانی می شوند ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم همه چیز درباره اختلال خلقی فصلی را تشریح کنیم
اختلال خلقی فصلی
اختلال خلقی فصلی، تغییر فصلی خلق است که در ماههای تابستان بروز کرده و ناشی از عدم تحمل گرما
است که هم در بزرگسالان و هم در کودکان بروز کرده و در خانمها شایعتر است. علائم اختلال خلقی معمولاً
در ماه شهریور که روزها شروع به کوتاه شدن میکنند آغاز شده، در طی زمستان تا ماه اسفند که روزها
دوباره شروع به بلندشدن میکنند ادامه پیدا میکند و روشنایی نقش مهمی در ایجاد و نیز درمان
این اختلال دارد.متخصصان معتقدند؛ افسردگی، خستگی، افزایش وزن، تحریکپذیری، سستی و تنبلی،
نیاز بیشتر به خواب، احساس شادی کمتر، افزایش اشتها به
خصوص نسبت به کربوهیدراتها، تمایل کمتر برای شرکت در فعالیتهای اجتماعی و اختلال در تطبیقدادن خود با زندگی در اثر
تغییرات بالا از علائم شایع اختلال خلقی فصلی است.
این بیماری به این دلیل رخ میدهد که غده پینهآل که یکی از اعضای تنظیمگر بدن در مغز است، هورمونی
بهنام ملاتونین ترشح میکند که میتواند اثر منفی بر روی خلق داشته باشد.
در محیط روشن در طی روز، میزان ترشح ملاتونین بسیار اندک است؛ حداکثر میزان ترشح آن در شب و بین
ساعتهای ۲ تا ۳ صبح است اما در فصل زمستان که طول مدت شب در آن طولانیتر است ترشح ملاتونین
افزایش یافته و بنابراین سطح آن در بدن نیز افزایش پیدا میکند که حتی روشنبودن چراغ در حد معمول شبها
در منزل یا دفتر کار برای خنثیکردن یا اثر فصل زمستان ناکافی است.
کارشناسان بر این باورند که وجود سایر بیماریهای منجر به افسردگی و موقعیت جغرافیایی افراد ساکن در عرضهای جغرافیایی شمالی
کرهزمین نسبت به این اختلال مستعدتر هستند و از عوامل افزایشدهنده خطر در این بیماری است که متأسفانه هنوز هیچ
اقدام خاصی برای پیشگیری از این اختلال شناخته نشده است.
تداوم علائم در طول زندگی و ایجاد اختلال در زندگی از عوارض احتمالی اختلال خلقی فصلی است.
درمان اختلال خلقی فصلی
در برخی بیماران نوردرمانی مؤثر نبوده و ممکن است انواع دیگر درمان نظیر دارودرمانی یا رواندرمانی لازم شود.
همچنین تشخیص این اختلال ممکن است مشکل باشد زیرا سایر انواع افسردگی نیز ممکن است همین علایم را داشته باشند.
برای درمان این بیماری، ممکن است آزمایشهای خون برای رد سایر اختلالات طبی احتمالی انجام شود اگرچه تشخیص این اختلال
معمولاً نیاز به یک بررسی سهساله تغییرات خلقی دارد و چنانچه این تغییرات خلقی در پاییز شروع شده و
با آمدن بهار فروکش کند، این تشخیص تأیید میشود.
علایم خفیف این عارضه ممکن است با اقدامات ساده زیر قابل برطرف شدن باشند: پردههای اتاق را کنار بزنید؛ در
کنار پنجره بنشینید و بهطور مکرر به بیرون نگاه کنید، در روزهای ابری از چراغهای پرنور استفاده کنید، تغییرات خلقی
خود را بهطور روزانه ثبت کنید تا هرگونه تغییر خلقی یا الگوی خلقی بعداً قابل ارزیابی باشد، خود را منزوی
نکنید و به ملاقات دوستان رفته یا از نمایشگاهها دیدن کنید.
این موارد در حالیست که سایر درمانها در این زمینه هنوز مراحل تکاملی خود را طی میکنند ولی اساس آنها
را معمولاً طولانیکردن روز بهطور مصنوعی با روشهای مختلف یا نوردرمانی تشکیل میدهد.
مدت و شدت درمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعیین آن باید با همفکری شما و تیم
پزشکی شما صورت گیرد اگرچه این منابع روشنایی بهصورت تجاری در دسترس قرار دارند اما توصیه میشود که بدون دستور
پزشک از آنها استفاده نشود.میتوانید، روزی یک ساعت صبح و عصر زیر یک چراغ بسیار پرنور معادل لامپهای ۱۰۰۰ وات
یا بیشتر بنشینید و از یک کلاه آفتابگردان دارای چراغهای کوچک روشنشونده با باتری که روشنایی را مستقیماً بر روی
چشمها میاندازد استفاده کنید.
همچنین احتمال تجویز داروهای ضدافسردگی در بیمارانی که به سایر درمانها پاسخ نمیدهند، وجود دارد.
بهتر است اگر این بیماری در فصل زمستان بروز کرد به مناطق گرمسیر مسافرت کنید و تا آنجا که ممکن
است در روشنایی اول صبح و در محیط باز قرار بگیرید و نیز در حد توان و انرژی خود به
فعالیت بپردازید زیرا فعالیت فیزیکی تقریباً همیشه برای اختلالات خلقی اثر درمانی دارد.
بیشتر بدانید از میزان شیوع اختلالات خلقی
اختلالات خلقی بخصوص افسردگی ، از شایعترین بیماری های روانی است ، به طوری
که احتمال بروز آن برای خانم ها حدود ۲۰% و برای آقایان ۱۰% است و احتمال بروز
نوع دو قطبی برای مردها و زن ها در حدود ۱% است . البته در خانم ها کمی بیشتر
از آقایان می باشد.
از نظر ارثی در خانواده هایی که یکی از بستگان آنها دچار این بیماری هستند،
احتمال بروز آن بیشتر می شود. در دوقلوها و بخصوص در دوقلوهای یک تخمی این
احتمال بیشتر می شود. اگر یکی از والدین ، مبتلا به بیماری اختلال خلقی باشد
احتمال بروز در هر یک از فرزندان آنها ۲۷% است و اگر، هم پدر و هم مادر گرفتار باشند
این میزان حدوداً به دو تا سه برابر افزایش می یابد.
علت شناسی
علت را در این بیماری ، نظریه های بیولوژیک ذکر می کنند که خود شامل عامل توارث مثل
اکثر بیماری ها و عامل روانی اجتماعی ، اختلالات بیوشیمیایی است ؛ مثلاً اختلال در ترشح
برخی از ترشحات سلول های عصبی مغز که در انتها و فواصل اتصالات آنها وجود دارد .
این ترشحات عامل اصلی نقل و انتقال پیام ها و تحریکات عصبی از رشته های عصبی است
مانند ترشح نوراپی نفرین و سروتونین . بیش از همه ، این دو عامل در فیزیوپاتولوژی اختلالات
خلقی مطرح است ، به طوری که بیماران افسرده دچار کمبود نسبی سروتونین مغز هستند.
از دیگر مسائل برانگیزاننده اختلالات خلق ، تعادل آب و الکترولیت ها است.
از عوامل دیگر ، اختلالات عصبی – غددی است که ناشی از ناهنجاری های قسمت هایی از مغز است.
پارس / تبیان